Санкт-Петербург шагьриъ айи Александровский больница уьлкейиъ варитIан ужударикан саб вуди гьисаб апIура. Думу больница Урусатдин паччагь Николай I къарариинди 1866-пи йисан тикмиш гъапIуб ву. Александровский больницайиъ медицинайин гематология, неврология, психосоматический медицина, кардиология, терапия, урология, хирургия, травмотология ва медицинайин хайлин жара циркларин отделари, диагностикайин лабораторйири ляхин апIура. Мушваъ заан пишекарвалин дережа айи 490 духтрар лихура.

 

 

Думу больницайин хирургияйин 1-пи отделениейин заведующий ихь ватанагьли Шамсудин Шихмягьямедов ву. Узуз дугъкан ухдихъан мина ужур духтриканси гафар деерхьнайзуз, ва магьа азад вахт ккабхъубси, дугъан ляхникан, уьмрикан, деврин медицинайикан сюгьбат апIуз ва сагъ’вал уьбхбан гьякьнаан теклифар гъадагъуз гъушнийза.

Александровский больница урчIвуб мертебайин зурба дараматариъ а. Хирургияйин 1-пи отделение 5-пи мертебайиъ ерлешмиш дубхьнайи. Му отделениейиъ йишвар адрувализ лигну, аьзарлуйир, дегьлизариккра кроватар дивну, гьадушвариинра ккаънайи. Заведующийин кабинетдин раккнарихъна хъуркьайиз, душвахъ швнур-сар кас дийигънади гъяркънийзуз. Дурар вари Шамсудин Аьбдуллаевичдиз ккилигурайи. Хъа Шамсудин Шихмягьямедов думу йигъан шубубпи операцияйиъ айи.

БицIи вахтналан сар дишагьлийи чан гъвалахъ ди-йигънайи жилижвуваз гъапи: «Ихь шагьриъ гьаму больница варитIан аьхюдарикан саб ву. Магьа гьаму мертебайиъ ужудар улдар гъивна, хъа бязи йишвариъ, уьмурлугъ дигиш дарапIдарси, гъядяхьура. Хъа инсандин уьмур терезариин дивнайи вахтна, ухьуз гъулайваларикан улхуб лазим ву-йинхъа? ИкибаштIан, гьарсар касдиз уьмрин чан тажруба ва фикир а. Узу хъади-хъади швнуд-сад йисан гьаму больницайиъ швнуб-саб отделениейиъ дахъунза. Гьамушваъ анжагъ чпин ляхин дериндиан аьгъю, аьзарлуйирихьна аьхю гьюрматниинди янашмиш шлу духтрартIан раст гъахьундарзуз. Гьаму хирургияйин отделениейин заведующий Шамсудин Аьбдуллаевичдина дугъан саб десте духтрари мюгьтал хьуз гъитру ляхин апIура. Дурари заан устадвалиинди операцйир кIули гъахура. Дугъу йиз риш аьжаликкан ккадагъну. Гьаддиз дугъаз баркаллагь пуз дуфназа».

– Дугъу гъабхурайи ляхин думукьан гьииб дар. Сад йигъандин арайиъ швнуб-саб гъагъи операцйир апIура. Гьаддиз дугъу зигурайи зегьметназ баркаллу кьимат тувну, думу заведующийвалин гъуллугъниинара тяйин гъапIну. Ихь шагьриъ Шамсудин ужудар духтрарикан сар ву. Узура саб дерди ади, дугъкан кюмек ккунди дуфназа, – жаваб туву жилижвуву.

Операция апIбан кьяляхъ, Шамсудин Абдуллаевич кьюрсана духтирра хъади чан кабинетдиз гъафи. Нубатнан операция гьацI сяаьтналан ккебгъуз йикьрар дапIну, дугъу чаз раккнарихъ ккилигурайи инсанар кьабул апIуз хъюгънийи.

Шамсудин Шихмягьямедов Табасаран райондин Ягъдигъ гъулаъ бабкан гъахьну. Дурарин хизандиъ миржир велед айи. Шамсудиндин сарсана гъардашра, чира духт-рар ву. Кьюрид гъардшарира духтирвалин пише чпин дада Ушурабика халайин теклифниинди ктабгънийи. Гъулаъ мектеб ккудубкIну, ватандин улихь чан буржи тамам дапIну, армияйиан гъюбан кьяляхъ, Шамсудин Санкт-Петербург шагьриъ 1-пи медицинайин институтдик урхуз кучIвру. 1996-пи йисхъан мина думу Александровский больницайиъ хирургди лихура. Ич сюгьбатнаъ дугъу чан уьмрикан, алахьурайи читинваларикан, ляхнин тажрубайикан, Табасаран ва Хив районарин больницйирин духтрарикан ктибтнийи.

«Ихь халкьдиз гъурабатдиъ айи ватандашарикантIан жвуван райондиъ лихурайи духтрарикан артухъси кюмек бихъура. Инсанарик гьациб хасият ка, дурариз багахь хьайибтIан ярхлаъ айиб хайирлубси гьибгъру. Узу фтикан улхура, мисалназ, гвачIниан хябяхъдиз пишекарвалин вазифйир кIули духну, шагьрарин больницйириъ лихурайи жара духтрари, чпин хулариз душну, рягьятвал гъадабгъура. Хъа районарин, гъуларин духт-рарин ляхин ккудубкIруб дар. Гьяйифки, гъапIу ляхниз гъилигиган, дурариз цIибтIан кьимат туврадар. Узу пуликан ваъ, инсанарин янашмиш’валикан кIураза. Думу духтрари йигъ-йишв дарпиди жафа зигура», – гъапну Шамсудин Аьбдуллаевичди.

Гъийин деврин медицинайикан улхурайи вахтнара, дугъу Дербент, Мягьячгъала ва ихь республикайин жара шагьрарин ва районарин больницйириъ дармнар гьуркIну адрувалихъди аьлакьалу вуди агьалйирихьан аьрзйир ерхьури шлуваликан гъапнийи. Шамсудин Абдуллаевичдин гафариинди, гьарсаб больницайиъ жюрбежюр гъагъи месэлйир ади шулу. Вари больницйир бегьемди гьубкIну варибдихъди тямин апIуз гьюкуматдиз мумкинвалар адар. Дурарин идарйиъра дармнар гьудруркIру вахтар шулу. Гьацдар дюшюшариъ духтрар тахсиркрар дар. Амма бязи инсанари, духтрарин ляхник тахсир кипри, дурарикан дюз дару футнйир апIури шулу. Фунур-вушра духтир чахьна илтIикIу касдиз кюмек апIру рякъяр агуз хъюгъру. Аьжализ мажал адар, кIуру айту айиб ву. Ихь инсанар жвуван сагъ’вал лап гъагъи, бязиган сагъ апIуз мумкинвал амдру гьялназ гъафигантIан духтрарихьна илтIикIудар. Гьарсар духтрин тажрубайиъ инсанар аьжалихьан ярхла гъапIу дюшюшар а. Инсандиз къабан уж’вал гъапIишра, кIваинди гъубзудар. Ухьу думу тереф гьархну, харжибдикан улхурахьа. Гьаци ву медицинайиъра.

Гъи ватандихьан ярхлаъ ерлешмиш дубхьнайи шагьриъ хал-хизан хъади яшамиш шулашра, Шихмягьямедовар гьар йисан багъри ругариина гъюри шулу.

«Ватандихьан ярхла духьну ккундар. Жвуван веледариз чпин бин аьгъюди ккунду. Эгер бицIиди амиди дурариз бабан чIал, багъри культура, аьдатар ухьу улулупиш, закур дурарин юкIв ватандихьна зигурдар. Гьаддиз узуз таниш вуйи ватандашарикан гьар йисан саб ражари вушра хал-хизандихъди сатIиди багъри ругариина гъягъбан теклиф апIури шулза», – гъапну духтри.

Жвуван ватандашар улубкьу ЦIийи йисахъди тебрик апIури, дугъу варидариз чпин сагъ’валин гъайгъушнаъ хьувалин теклиф гъапIнийи. Сагъ’валихъ хъубкьруб адар. Фунуб-вушра уьзур вахтниинди хъюгъиш сагъ апIуз шулу. Гъит, Шамсудин Аьбдуллаевичдин теклиф варидариз ебхьри.