Табасаран халкьдин тамшир
Му тамши асас вуди 5-10 йисан яш айи баяр-шубари апIруб ву. Думу уйнамиш апIурайи баяр-шубарин дестейи сифте чпин арайиан Кьаби баб ва Жанавар фуж шулуш, тяйин апIуру, имбуну вари бицIидарикан гъазар шулу.
Гергмиди цIар дизигну, гъазар дидин айитI учIвру. Дидхьан 5-6 метр манзилнаъ гергмиди жара бицIи цIар дизигну, Кьаби бабаз, Жанаврин жини терефкриз, хал, хъа 30-40 метр манзилнаъ гергми цIар дизигну, Жанавризра мукь гьязур апIуру. Гъазар учIвнайи гергми аьхю цIарнахьан Жанаврин мукь хьайи терефназди, дидихьна рукьайиз 5-6 метр имиди ва дидиз гъушади ярхи цIарра зигуру. Гьарсаб гъазриин жюрбежюр рангарин ччвурар иливуру: Лизиб, КIаруб, ЦIаруб ва гьацдар жарадар. Мидин кьяляхъ гъазар гергми аьхю цIарнан айитI, баяр-шубарикан тяйин гъапIу Кьаби баб чан хулаъ, хъа Жанавар чан мукьаъ учIвган, Кьаби бабу амур апIуру: «Гъазар, чюлиз!» Мици гъапиган, гергми цIарнаъ айи бицIидар, гъазариси сесер апIури, Жанаврин мукьан улхьан тина дидиз гъушади дизигнайи цIарнахьинди гъягъюру. Дурар гьаму цIарнахьна хъуркьиган, гъазари Кьаби бабхьан гъерхру:
– Жанавар наан а?
– Жанавар дагъдикк кка, – жаваб тувру Кьаби бабу.
– Диди гьапIра? – хъана гьерхру гъазари.
– Диди гъазар улдудура. Лизиб, КIаруб, ЦIаруб, Гъатхуб, Чруб, – тамшийиъ иштирак шулайи, жюрбежюр рангарин ччвурар иливнайи гъазарин вари ччвурар кудухну – увуз ккуниб бис, Жанавар! – амур апIуру Кьаби бабу.
Жанавар чан мукь’ан утIубччвну, гъазарихъ хъебг ру ва дурар дисуз чалишмиш шулу. Хъа гъазари, жанаврихьан гьергну, чпи дисуз гъидритди, гьялакди гергми аьхю цIарнан айитIинди учIвуз чара апIуру. Жанавриз думу цIарнан айитIинди убчIвуз ихтияр адар. Эгер Жанаврихьан гъаз бисуз дархьиш, тамши чан айиганси давам шулу, хъа эгер гъибисиш – гъибису гъаз гъипIубси гьисаб шулу, ва думу тамшийигъян гъядябхъюру. Кьаби бабура чан нубатнан улхбаъ гъибису гъазран ччвур кIурдар.
Гьамци, Жанаврин терефкар вуйи Кьаби бабан амриинди гъазар чюлиз гъягъюри, дурар Жанаври дисури, тамши аьхиримжи гъаз бисайизкьан давам шулу. Жанаври вари гъазар гъидисган, баяр-шубари чпин арайиан цIийи Кьаби баб ва Жанавар кадагъну, тамши нубатнан ражари уйнамиш апIувал ккебгъру.
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/8016-ilig-nug-ar
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/7877-tsiipp-kh-ipub
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/7703-kiintimarg
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/7539-kyala-uchivrub
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/6339-tabasaran-khalkdin-tamshir
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/6472-funikk-tup-kkivub
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/6709-achun-chun-chun-gerek
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/6894-urgub-sakhsa
https://zoritabasarana.ru/rubriki/gazeta/item/7063-g-yadyag-yadyaj
