Аьхиримжи вахтари наанди гъушишра, наанди гъилигишра, аьхюр-бицIир, жигьил-кьабир дарпиди, варидарикан ерхьурайидар анжагъ саб коронавирусдин уьзрикан вуйи гафар-чIалар ву. Варидин мелзниин алшра, вари гьаддикан улхурашра, гьаз-вуш дидихъ хъугърайидарин кьадарра цIибтIан дар.

 

 

 

2019-пи йисан аьхириъ Китайин Ухань шагьриан вари дюн’яйиз тарабгъу уьзри гъийин йигъаз саки 89 агъзур инсанар уьмриан гъухну. Му кьадар йигълан-йигъаз артухъра шула. Гъийин йигъаз (9-пи апрель) варитIан гизаф инсанарик коронавирусдин уьзур кубчIвнайи гьюкумат США ву. Душваъ саки 447 агъзур инсанар гьаму уьзриан иццру гъахьну ва 14797 (3,32%) кас гъийихну. Хъа варитIан гизаф кьадар инсанар (17669 кас, 12,68%) Италияйиъ дийихна. Гьаци Испанияра уьзри ккабгъна. Душваъ саки 149 агъзурихьна инсанарик уьзур кубчIвна ва 14792 кас (9,98%) уьзриан дийихна.

21-пи аьсрин гьаму тIягъюн ихь уьлкейиз- ра дуфна. Урусатдин 86 региондикан 4 регион ктарди (Тверской, Ярославский, Тульский областар ва Ямало-Ненецкий автономный округ), имбуну вари регионариъ уьзур тарабгъна. Урусатдиъ коронавирусдин уьзур абхънайи вари регионарин сабишв’инди вуйи статистикайин улупбариинди, 9-пи апрелиз ихь гьюкуматдиъ 10141 касдик уьзур кубчIвна, 705 уьзриан сагъ гъахьну ва 79 кас (0,78%) гъийихну.

Коронавирусдин уьзур кивнайи регионарин арайиъ ихь республикара а. Аьгьвалат гьамциб вуйивализ лигну, сарикан сарикна уьзур тарарабгъубвал себеб дапIну, сабпи ражари вуди 25-пи мартдиъ Урусатдин Президент Владимир Путин инсанарихьна илтIикIну, 30-пи мартдиан 5-пи апрелизкьан вуйи гьяфта, маважиб дюбхну, дилихру гьяфтаси къайд гъапIну, ва варидарикан хул’ан удудучIвуб тIалаб гъапIну. Уьзрихъди вуйи аьгьвалат читин шулайивализ лигну, Урусатдин Президент сабсана ражари 2-пи апрелиъ инсанарихьна илтIикIну ва, маважиб дюбхну, дилихру йигъар 30-пи апрелизкьан давам, ва хъанара агьалйирикан хулаъ гъузувал тIалаб гъапIну.

Узу зиихъ къайд гъапIганси, му уьзур айивалихъ саспи касар зат хъугърадар. Хъа гьюкуматдин ляхниъ адру касар дилихди хулаъ гъузрайивалиин затра разиди дар. Фицики, хизан уьбхбан бадали, ляхин дапIну ккунду, хъа хулаъ дусну гъузну кIури, кепкар гъюру йишв адар.

Аьгьвалат гьамциб дубхьнайивализ лигну, узу чпин фикрар ачухъ апIуб ккун апIури, республикайин агьалйирихьна илтIикIунза.

Мерьям Гьясанбегова (кейвани): – Узу му уьзур а кIури, гьич хъугърадарза. Гьаз сар духтрикьан, гьаз сар профессорикьан удучIвну мидкан кIурадар? Ухьуз фукьан вушра ужудар духтрар ахьуз. Гьаз вуш дурар ккебехъна. Гьаци инсанариз гучIар ккауз кIури дапIнайибси рябкъюразуз. Кьаби, яшлу касарин, гучI хьувал себеб вуди, жара уьзрарра арайиз гъюб мумкин ву.

Мисалназ, йиз жилир йигъан ляхниз гъягъюра. ГвачIнинган хул’ан удучIвруган, гьар йигъан учуз хулаъ деъну гъузай, кIура. Уьзур айивалихъ думу хъугъра. Фу пуза, вари Аллагьдин хилиъ айи ляхнар ву.

Залумхан Гюлечов (таксийихъ хъайир): – Вари халкьди кIури ашра, узу гьич хъугърадарза. Гриппдин жюрйир гьарсаб вахтна айидар ву. Гриппдиан инсанарра йихури шулу. Айи уьзурра гриппсиб ву кIура. Инсанар хулариан удучIвуз гъитрадар. Узу саки гьар йигъан ляхниз удучIвруган, йиз машин айтIан, чIатан микробар йихру жюрбежюр штарихьди марцц апIураза. Маска ва хилариин бегьлийир алдарди лихуз гъитрадарчухьди. Фицики, жюрбежюр инсанар машиндиъ эъра. Магьа гъи сар духтир дишагьли гъурхунза. Машиндиъ эубси, дугъу машин спирт кайи шей’арихъди тартиб дапIнайиб вуш, гьерхну. Гьадму дишагьлийи, уьзрикан улхури, уьзур а, ихтиятди гъузну ккунду, гъапнийи. Гьаци кIурашра, узу зат хъугърадарза.

Жамият Сефербегова (кейвани): – Дюз гъапиш, жара гьюкуматариъра а кIурайиган, хъугъраза, хъа гьаз-вуш я иццурайидар, ясана гъийихдар улупурадар. Гьар ражари рякъюрайидар ичIи палатйир ву.

Узуз мектебариъ урхурайидарин гизаф язухъди азуз. Дурарихьан я дарсариз гъягъюз, я хулаъ дарсар ужуди дургъуз шуладар. БицIидар гьапIрушра аьжуз духьну, авара дапIна. Мектебариъ урхурайидарси, заан образование гъадабгъурайидарра гьаци а. Белки, аьгьвалат дигиш шул. Ккиликкидихьа.

ФатIимат Расулова (аптекайиъ лихурайир): – Аптекайиъ лихури, йиз хайлин йисар вуйиз. Му ражарисиб аьгьвалат зат гъябкъюб дариз. Йигъан бегьлийирна, маскйирна микробар йихру шми сурсатар гьерхри, фукьан инсанар учухьна гъюра. Думу шей’ар ухдитIан ккудукIна. Саб ич аптекайиъ ваъ, саки вари республикайин аптекйириъра дурар имдар. Хъа хулаъ гъузай кIурайихъан мина, хулаъ гъузиш, дурар лазимра хьидар. Аптекайиъ айи дармнарин кьиматар за духьнадар. Саспидарикан дармнарин кьиматар за дапIна кIуру гафар ерхьурира шулу. Кьиматар айиганси ими.

Узу гафар-чIалар гъапIу касар уьзур айивалихъ хъугърадар. Йиз фикриан, думура дюз дар, фицики республикайин минздравдин вакилари уьзрин хатIалуваликан кми-кмиди кIура. Хулаъ гъузай гъапиган, гъузну ккунду. Белки, гьамциб жюрейиинди ухьухьна гъюрайи хатIа ярхла апIуз шул. Гьаддиз, хулаъ гъузуз чалишмиш йихьай, ватанагьлийир! Учву ва ичв багахьлуйир уьзрихьан уьрхяй!