Улихьна йигъари Дербент шагьрин ГИБДД-йин гъуллугъчи, полицияйин майор Гьюсейнбег Гьюсейнбеговдихъди гюрюшмиш гъахьнийза. Учу шагьрин рякъяриъ гьяракатнаъ айи автомобиларин кьадар йислан-йисаз зарбди артухъ шулайиваликан, рякъярин гьяракатнан иштиракчйири рякъюъди гъягъбан къайдйир уьрхбакан, шагьрин рякъяриъ бицIидарин хатIасузвал тямин апIбакан ва хайлин жара месэлйирикан сюгьбат гъубхнийча. Думу жикъиди исихъ чап апIурача.
– Гьюсейнбег Гьяжимягьямедович, гъи, ухьуз рябкъюрайиганси, автомобилар хъаърайи гизаф касарира, яягъди гъягъюрайи ихь ватанагьлийирира рякъюн гьяракатнан къайдйир чIур апIура, хъа миди бедбахтвалин дюшюшарихъна хура. Гьаму месэла гьял апIбан бадали, гьапIну ккунду?
– Анжагъ саб ГИБДД-йин гъуллугъчйирин кьувватниинди му месэла гьял апIуз читинди ву. Му месэла гьял апIбаъ ужуб натижайихъна гъюбан бадали, тялукь министерствйирилан, идарйирилан гъадабгъну, аьдати жямяаьтлугъдиинакьан – варидари зегьмет дизигну ккунду. БицIидариз кючйириъ лицбан, рякъюн гьяракатнан къайдйир уьрхбан тербия тувбаъ асас йишв абйир-бабари дибисну ккунду. Ихтият апIувал ужуб ляхин ву. Мисал вуди гъадабгъиш, гъубшу 2019-пи йисан Дербент шагьрин рякъяриъ бедбахтвалин 4 дюшюш гъахьну. Хъа 2020-пи йисан ккудубшу вахтна мицдар дюшюшариъ 9 касдиз гъагъи зийнар гъахьну, дурарикан 1 кас гъакIну. Му бедбахтвалин дюшюшарикан 6 дюшюш шоферар тахсиркрар вуди, хъа 3 дюшюш яягъди гъягъюрайи касари рякъюн гьяракатнан къайдйир чIур апIбан натижайиъ арайиз гъафну. Гъи, ухьуз рябкъюрайиганси, гизаф кьадар дишагьлийир- ра автомобиларин рулихъ деъна, ва дурари рякъяриъ хатIакарвалин гизаф дюшюшар арайиз хура. Мялум вуйи-ганси, автомобиль хъапIуз ихтияр туврайи документар гъи варидари масу гъадагъура, гьаддиз ихь рякъяриъ шулайи гъагъи дюшюшарин кьадарра артухъ дубхьна. Хъа Совет гьюкуматдин девриъ шофервалин курсар лазим вуйи муддатнаъ урхуйи.
– Хъа тахсиркарвалар апIурайи шоферариз жаза адарин? Му меселйир фициб къайдайиинди гьял апIурачва?
– Мицисдар гъагъи дару хатIалу дюшюшар гъахьиган, асас пай шоферари чпи тахсиркрар вуди зийнар гъахьи касарихъди мясляаьтар апIуру. Дурари, тахсир чпин кIул`ина гъадабгъну, зийнар гъахьи касариз кюмекар апIуру. Хъа лап гъагъи тахсиркарвал гъапIган, ясана тахсиркарвал кайи касарин ляхин читин месэлайихъна гъафиган, му жюрейин дюшюшар къанундиинди гьял апIурча, гьаз гъапиш, саспиган, тахсиркарвал дапIну, чиб жин шлу тахсиркрарра алахьуру. Амма мицдар тахсиркарвалар ачмиш апIбаъ читинвалар алахьури шулдарчуз.
– Шагьрин рякъяриъ баяр-шубарин хатIасузвал тямин апIбан бадали, фициб ляхин гъабхурачва?
– Рякъяриъ баяр-шубарин хатIасузвал тямин апIбан бадали, учу асас вуди шагьрин мектебариъ урхурайи бицIидарихъди ляхин гъабхурача. Му ляхин гъабхурайир ГОВДД-йин ПДН-дин начальник, полицияйин аьхюну лейтенант Фараиз Сефербегов ву. ГИБДД-йин ПДН-дин инспекторари полицияйин учас-токарин вари ихтиярар айи вакиларра хъади мектебариъ, техникумариъ, колледжариъ урхурайи баяр-шубарихъди тербия тувбан сюгьбатар гъахуру, живанар рякъюн гьяракатнан къайдйирин гъаврикк ккаъбан, жюрбежюр тахсиркарваларихьан ярхла апIбан серенжемар тешкил апIуру.
Хьадан тятIилар ккудукIбан кьяляхъ, аьгъюваларин Йигъахъди тялукь вуди, аьхиримжи йисари 20-пи августдиан 15-пи сентябризкьан гъабхурайи вари Урусатдин «Фикир тувай, бицIидар!» кIуру акция кючйириъ бицIидар бедбахтвалин дюшюшарихьан уьрхюз ва дурарин хатIасузди рякъюъди гъягъбан аьгъювалар артухъ апIуз бахш дапIнайиб ву. «Жвув уьрхрур Первердигарира уьрхюру» кIуруганси, ухьу гьарсари мугъаятвал уьбхюри, бицIидарин гъайгъу дизигну ккунду.
Ихь сюгьбатнан аьхириъ абйир-бабарихьна илтIикIуз ккундузуз. Гьюрматлу абйир-бабар! Ичв бицIидар рякъюн гьяракатнан къайдйирихъди таниш апIинай. Кючейиъ яягъди гъягъбан къайдайикан мялуматар тувай. Рякъ инсанар ва автомобилар гъягъру паярикан ибарат вуйиваликан кидибтай. Кючейиъ светофорин чру акв кабхьиган, рякъюн хатIасузвалиин умудлу духьну, «зебра» капIнайи йишвлан улдучIвну ккунивалин гъаврикк ккаай. Рякълан жаргъну ултIурччвуз хай даршлуваликан, рякъюхъ тамшир дапIну даккниваликан, дебккнайи машиндиккан ккутIурччвувал дюз даруваликан кидибтай. КIваинди гъибтай: бицIириз вахтниинди рякъюъди гъягъбан гьяракатнан къайдйир улупиш, бедбахтвалин дюшюшар ярхла апIуз мумкинвал хьибди ва ичв юкIварра архаинди гъузди.
