Сар касдикан тмунурикна тарагъру вирусдин инфекцйир лап хатIалудар вуди шулу, ва дурари инсандин бедендиз хайлин зарар тувру. ЦIийиди арайиз удубчIвнайи ва вари дюн’я инжик дапIнайи коронавирусра гьадму жюре уьзрарикан ву.
Му вирусдин гьякьнаан ич мухбир Умгьанат Сулеймановайи Дербент шагьрин туберкулездин больницайиъ фтизиатрди ляхин апIурайи Рамазан Аьлиевдихъди сюгьбат гъубхну.
Рамазан Гьяжиибрагьимович Дербент шагьрин туберкулездин больницайиъ 1973-пи йисхъан мина лихура. Думу сар касдикан тмунурик кучIвру хайлин уьзрарихъди таниш ву.
«Вирусдин уьзрар гьарган хатIалудар ву, иллагьки дурарилан тина тIягъюн гъедебгган. Яв кIваин илмиш, кюгьне вахтари фукьан махлукьатар жюрбежюр уьзрариан, тIягъвнариан йихури гъахьнуш, ихь аьхю абйир-бабари ихтилатар апIури шуйи. Думуган халкьариз тарагъру уьзрарикан аьхю къурхулувал айи.
Гьаму деврин инсанариз, медицинайин хъуркьувалар себеб вуди, инфекцияйин уьзрарикан артухъди гучI ктар. Коронавирус арайиз удубчIву сабпи вахтари ихь агьалйири, иллагьки жигьилари, дидиз тялукь фикир тутруври гъахьну. Думу аьдати гриппси гьисаб дапIну (дурарин лишнарра ухшардар ву: кIул иццру ва бедендин температура за шулу, бедендиъ кьувват кьит дубхьну, ликар-хилар иццури шулу, къуру уьгьйир гъюру), аьзарлу гъахьидар саб гьяфтайилан ляхниз удучIвури гъахьну. Гьаддиз му уьзур гъи вари уьлкйириъ тарабгъна, ва ухьу чахъди гъати женг гъабхурашра, думу «паччагьвал» апIури либцура.
«Гьаз либцура?» – учвуз варидариз суал. Жаваб: духтрари гъапи гафариз ухьу фикир тутруврайиган. Ав, дилихруриз уьл адруваликан, гъазанмиш дапIну ккуниваликан, дипIну ккуниваликан варидариз аьгъяхьуз. Хъа ихь жандин сагъ’валра дюбхну ккунду. Магьа гьамцдар гьядисйир ухь’ин улуркьурайиган, ухьу гъи, духтрари ухьуз кIурубдихъ сацIибди хъебехъну, хулаъ деъну ккунду.
Аьзарлуйин сагъламвал духтри сабпи нубатнаъ туву кюмекнакан асиллу ву. Хъа ухьу, аьдат вуйиганси, анжагъ уьзур лап гъагъи гъабхьигантIан духтриз дих апIурадархьа. Ихь агьалйирикан чпин уьзур гъагъи хьуз гъид-ритувал хаиш вуйиз. Эгер аьзарлу кас, кюмек ккун апIури, вахтниинди илтIикIиш, сагъ апIбан серенжемарин натижара ухди хьибди.
Хайлин духтрарин фикрариинди, коронавирусдихьан думукьан гучI’вал адар, гучI’вал инсанарин арайиъ абхънайи гъалабулугъваликан а. Гьаддиз сабансан ражари кIураза, духтрарин тек-лифарихъ хъебехъай, вирус тарабгънайи уьлкйириз, шагьрариз мягъянай, душвариан дуфнайидарихъди улхувал дебккай, хулариъ гъузай», – илтIикIура ватанагьлийирихьна машгьур духтир.
Сюгьбатнан аьхириъ дугъу му читин йигъан медицинайин идарйир дармнарихъди тямин апIбаз Дербент шагьрин гьюрматлу агьали Сулейман Керимовдиз аьхю чухсагъул мялум гъапIнийи.
«Гьацира, медицинайин тяди кюмекнан гъуллугънаъ лихурайи духтраризра аферин пуз ккундузуз, фицики, узу зиихъ гъапиганси, сабпи нубатнаъ туву ерийин кюмекнакан сагъ хьпан натижара асиллу ву.
Варидариз сагъ’вал ва ухьу вари му читин уьзрихьан ярхла апIувал Аллагьдикан ккун апIураза»,
– натижа гъивнийи Рамазан Гьяжиибрагьимовичди.
