Наргиз Гюлечова
Дагъустандиъ арфарин мяишат артмиш апIбиин илчIихнайин инсанарин кьадар йислан-йисаз артухъ шула. Амма гьелелиг варитIан кIакIначиди гъубзнайи арфарин мяишат Гъяйтагъ райондиан вуйи Мирза ва Хадижат Гьясановаринуб ву.
Мирза ва Хадижат чиб Каспийск шагьриъ яшамиш шулашра, гъулариъ арфар артмиш апIури дурарин хайлин йисар ву. Мурарин мяишат республикайин районариъ йишвлан йишв’ина гъабхурайиб ву: ужуб йиччв хьпан бадали, арфариз кюкю лазим ву. Гьаддиз дурари чпин мяишат гизаф кюкйир шлу яркврар-чIурариъ дибтра.
Улихьна Каспийск шагьриъ кIули гъубшу Вариурусатдин жинснан марччар-цIигьарин XXIV выставкайиъ республикайин районари гьязур дапIнайи майднариъ, чпин райондиъ гьясил апIурайи гъулан мяишатдин сурсатар улупурайидарин арайиъ йиччв хьади дуфнайи Гьясановарин арфарин мяишатра айи. Мурарин мяишатдиъ гьясил апIурайи йиччвун ад, саб ихь вари уьлкейиз ваъ, хъа жара уьлкйиризра машгьур дубхьна. Мурари выставкайиз йиччвси, арфарикан дапIнайи хъана жара шей’арра духнайи. Гьадрарин арайиъ рак уьзур сагъ апIру дармнарра айи.
Мукьан адлу йиччвун сурсатар, сагъ апIуз даршлу уьзур ккабгъру дармнар фу аьламатниинди гьязур апIурайидар вуш аьгъю апIбан бадали, Гьясановарин хизандихъди сюгьбат гъубхунза.
Сюгьбат ккебгъур Хадижат вуйи. Дугъу мялум гъапIганси, чан уьмрин юлдаш Мирзайик рак уьзур кивиган, аьдати дару сабабариинди, хъа асас вуди йиччвухъди сагъ апIуз кIури, дурари арфар уьрхюз хъюгъну. Хъа марцци йиччв апIбан бадали, саб йишв’ин дугъужвну гъузну ккундар ва ужуб гьавара чарасуз лазим ву. Гьаддиз, дурари чпин багъри гъулаъ бицIи мяишат ккебгъну. Мяишат эвелиан бицIиб вуйи, хъа яваш-явашди яркьу гъабхьнийи.
«Гьар йисан кьюб ражари – хьадукран кюкйирин вахтна ва дагълариъ шлу вахтна – йиччв уч апIури шулча. Уьмуми кьадар тоннатIан артухъ шулу.
Йиччвси, учу арфарин мая, никк, мулахра уч апIурача. Янаки, арфари туврайи вари шей’арикан мянфяаьт ктабгъурача. Гьадму гьисабнаъди жюрбежюр уьзрариз вуйи дармнарра гьязур апIурача. Гьадму дармнарихъди Мирзара сагъ гъапIунза», – кIура Хадижат Гьясановайи.
Гъи Гьясановарин хизанди чпин багъри райондиъ арфарихъди ва арфлин сурсатарихъди жюрбежюр уьзрар кайи инсанар сагъ апIру йишвра ачмиш дапIна. Дурарихьна вари республикайиан инсанар гъюра. Инсанариз арфлин кIалмихьан гучIури шулу, амма дурариз дидик кайи сабабнакан думукьанди хабар адар.
Арфари сагъ апIуз кюмек туврайи уьзрарин арайиъ инсандин нервйир сикин апIубра а. Саб сяаьтнан арайиъ арфар илитну ахуз ккаънайи инсандиз кьюб суткайин арайиъ гъаахубсиб рягьятвал шулу. Мидланра гъайри, кIвахъди аьлакьалу вуйи иццрушин кайи инсанаризра арфари лап аьхю кюмек тувра.
Сюгьбат давам апIури, Хадижат Гьясановайи арфариз дарман йивбаканра гъапнийи. Дугъан гафариинди, гьамусяаьт тазади «тропи» кIуру уьзур абхъна. Уьзур терг апIбан бадали, дарман йивура. Думу дармнарра аьхюну пай укIарикан гьязур дапIнайидар ву.
«Мисал вуди гъадабгъиш, йиз хулаъ иццурайи кас айиз. Гьаддиз узхьан химия кайи дармнар йивуз шулдарзухьан. Жвуваз, жвуван веледар-худлариз, сагъ апIру дармнар арфарин сурсатарикан гьязур апIури шулза. Дурарикан гизаф мянфяаьт а.
Гьадму дармнаринси, гьязур апIурайи йиччвунра гьар йисан Москвайиъ, гербецидар, пестицидар ва хъанара жара шей’ар каш ахтармиш апIури, анализар туврача. Гьарсаб анализ 27 агъзур манат ву.
Учу гьязур апIурайи йиччв лап марцциб вуйивализ ва дидин тIяаьмра ицциб вуйивализ лигну, харижи уьлкйирианра хайлин муштарйир ачуз», –гъапнийи сюгьбатчийи.
Арфарин прополисдикан улхури, Хадижатди мялум гъапIганси, эгер гьар йигъан штукди гьязур дапIнайи саб чайран муччвур прополис убхъури гъахьиш, онкологияйин уьзрариз дарман шулу.
Зиихъ узу къайд гъапIганси, Гьясановарин арфарин мяишат адлу мяишат ву. Республикайин дережайиъди кIули гъягъру серенжемариъ дурар гьаммишан иштирак шула. Гьацира мяишатдин сурсатарин ерийиз лигну, дурар шнуб-саб жюрейин конкурсарин гъалибчйирра ву.
Хъа дарпиди гъибтуз шулдар: Хадижатдихъди сюгьбат гъабхурайи арайиъ, учу «Табасарандин нурар» газатдиан вуйиб мялум гъабхьиган, ич сюгьбатнаъ дугъан уьмрин юлдаш Мирзара иштирак гъахьнийи. Дугъу чпин мяишатдиъ арфарин сурсатарикан апIурайи сяйбнар учуз улупури, учв хайлин йисари Хючнаъ участковыйди лихури гъахьи вахтар лап разивалиинди кIваин гъапIнийи ва чаз табасаран чIал агъюваликанра гъапнийи.
