Наргиз Гюлечова
Хайлин йисари Дагъустан Республикайиъ арфарин мяишатдин цирклиз лайикьлу фикир тутрувди гъахьну. Арфарин эйсйири мяишатдиъ гьясил гъапIу йиччв цIийина бицIидариз тувуйи, хъасин вари гъуландариз капIри шуйи. Думу вахтари йиччв саб фтихъкIа гьюдюхюзтIан ихтияр адайи, хъа масу тувуб гуннагь шлу ляхинси гьисаб апIури гъабхьну.
Йиччвухъди аьлакьалу вуйи му къайдйир XIX аьсризкьан гъузну. Хъасин инсанари яваш-явашди бицIи кьадарнаъди йиччв масу тувуз хъюгъну. Йиччв масу туврайи касди дидихъди саб фициб-вуш шейъра хъипри гъахьну. Натижайиъ, туву пул йиччвухъ ваъ, гьаддихъди туву шейърахъ тувубси гьисаб апIури гъахьнийи.
Гьамус аьгьвалат дигиш гъабхьну, арфарин йиччв масу тувуб дилаварчивалин ляхниз илтIибкIна. Думу ляхин кIули гъабхурайи дагъустанлуйирин кьадарра цIиб дар. Гьаддиз гъулан мяишатдиъ асас вуди артмиш апIурайи циркларик гъи арфарин мяишатра кабхъна. Йигълан-йигъаз мяишатдиъ гъазанмиш апIурайи натижйирра ужудар ву.
Дагъустан Республикайин хайлин муниципалитетариъ арфарихъди ляхин гъабхурайи хусуси мяишатарин кьадар аьхюб ву. Циркил артмиш апIбан бадали, гьюкуматдин терефнаан кюмек вуди, «БицIи ва кьялан дилаварчивал» милли проектдин дахилнаъди уьмриз кечирмиш апIурайи «Агростартап» ва «Тазади нежбервалихъ хъюгърайир» программйириъ иштирак духьну, грантар гъадагъуз мумкинвал дубхьна.
Мисал вуди гъадабгъиш, 2022-пи йисан Рутул райондиъ айи КФХ-йин кIулиъ айи Вагиф Межидов «Агростартап» программайиъ иштирак гъахьну, ва дугъаз гьюкуматди грант жюрейиинди 2 миллионна 500 агъзур манатдин кюмек гъапIну. Гьадму дакьатар чав артмиш апIурайи арфарин мяишатдиз харж дапIну, дугъу чаз айидарихьна хъанара 220-сан арфарин хизанар масу гъадагъну. Натижайиъ мяишатди ккудубшу йисан 3366 кило йиччвун бегьер уч гъапIну.
Къайд апIуз ккундузузуки, ккудубшу йисан му программайиъ иштирак хьуб’иинди, республикайин 14 муниципалитетдиъ гъулан мяишатдин сурсатар гьясил апIурайи 18 карханйири грантар гъадагъну. Гьадрарикан 8 мяишатди чпин грантарин дакьатар аьхю малар масу гъадагъуз, 7 мяишатди чарвйир, 2 мяишатди арфар ва саб мяишатди теплица апIуз харж гъапIну. Программайиъ иштирак духьну, грант гъадагъбиинди дурари 18 лихру йишвра ачмиш гъапIну.
Арфар ихь кьюбиб районарин хусуси вуйи мяишатариъра артмиш апIура. Табасаран райондин гъулан мяишатдин отделин кIулиъ айи Аьгьмед Аваевди туву мялуматариинди, гьамусяаьт райондиъ 97 касди циркил артмиш апlбиин ляхин гъабхура. Гьаму йисандин 1-пи январиз вуйи улупбариинди, Табасаран райондиъ 1920 арфарин хизанар а, ва ккудубшу йисандин арайиъ дурари 40 тоннайин йиччв тувну.
