Гюльнара Мягьямедова
23-пи июндин гьядисйири ухьу вари мюгьтал ва пашман гъапIну. Аьхиримжи йисари терактар адарди яшамиш шулайи республикайиъ хъана ишларин гьарай абхъну. Дагъустандин машгьур шаир Фазу Аьлиевайи гъапиганси, наънанди гъитIибху гюллера дадайин кIвак кубкIру. Жигьилар йихруган, дадйирин кIваъ дерднан учIврушин абхъру, жигьил дишагьлийир ачIни шулу, хъа йитим бицIидарин сиягь ярхи шулу. Гьаму кьадар инсанариз дердна хажалат тувру вягьшйир ихь ругари фици аьгь апIурайкIан!?
Дербентдиъ ва Мягьячгъалайиъ гъахьи терактариъ гъийихдарин кьадар 20 касдиина удубчIвну. Гъийихдарикан аьхюну пай – 16 кас – полицияйин гъуллугъчйир ву. Мягьячгъалайиъ ва Дербентдиъ чпин гъуллугънан вазифйир тамам апIури гъийихну: Урусатдин МВД-йин Дагъустандин Огни шагьриъ айи отделин начальник, полицияйин подполковник Мавлудин Хидирнабиев, Урусатдин МВД-йин Дербент шагьриъ айи отделин гъуллугъчи, полицияйин аьхюну сержант Марат Аьлиев, дознаватель, полицияйин бицIину лейтенант Тамерлан Гьясанбегов, Урусатдин МВД-йин Дербент шагьриъ айи отделин гъуллугъчйир – оперуполномоченный, полицияйин капитан Сейфелмелук Гьяжиаьлиев, взводдин командирин заместитель, полицияйин аьхюну лейтенант Эйнар Исмяилов, МВД-йин РД-йиъ айи ГИБДД-йин ДПС-дин гъуллугъчйир – полкнан инспекторар: полицияйин лейтенант Мягьямед Мягьямедов, полицияйин лейтенант Аьгьмад Къазимягьямедов, сержант Гьябиб Аьлиев, полкнан инспектор Мягьямедрасул Мамаев, полицияйин бицIину лейтенант Мюгьюдин Бутаев; Урусатдин УМВД-йин Мягьячгъалайиъ айи ППСП-йин гъуллугъчйир – взводдин командирин заместитель, полицияйин аьхюну лейтенант Тамерлан Ибрагьимов, полицияйин сержант Султан Жаруллаев, полицияйин сержант Жалил Гебеков; РФ-дин МВД-йин РД-йиъ айи ВОГ-дин (Урусатдин УМВД-йин Тюмень областдиъ айи) пишекар, полицияйин лейтенант Виталий Мезенцев, РФ-дин УФСНГ-йин ОВО-йин вакил, полицияйин прапорщик Рамазан Атциев. Хъа кьандиси полицияйин сержант, 24 йисаъ айи Нариман Насруллаев террористарин хил’ан гъушу 16-пи полицейский ву.
Террористарин гьюжмикк ккахьну, 4-сана ватандашар гъийихьну. Зарар гъабхьи 13 кас гъагъи зийнар духьну, больницайиъ ккаъна. Дурар сагъ апIбан бадали, духтрари чпихьан удукьруб вари апIура. Дагъустандиъ 24, 25, 26-пи июнь пашманвалин йигъарди мялум гъапIну.
Пашманвалин гьядисйирикан хъайи-хъайиси
Урусатдин МВД-йин Дагъустандиъ айи мялуматарин гъуллугънан улупбариинди, террористар алжагъбан гьякьнаан сабпи мялуматар 23-пи июнди хябяхъдин сяаьт 6-диъ гъафнийи. Думу вахтна Дербентдиъ автоматарихъди яракьламиш духьнайи боевикар Лениндин ччвурнахъ хъайи кючейиъ айи хачпересарин ибадатханайиин алжагънийи. Думу вахтна килисайиъ Святой Троицайин машквран гьюрматназ гъуллугъ гъабхурайи. Душваъ 40 кас уч духьнайи. Дюшюш гъябкъдарин гафариинди, террористари гъаравул йивну гъакIнийи, хъасин 66 йис яшнаъ айи урус кешюш, протоиерей Николай Котельниковдиин алжагъну, сифте дугъан унтIаъ гюлле гъивну, хъасин дюдниккан гаркIал ккадатну. Дербентдиъ боевикар жугьдарин ибадатханайиъ архьну, дидик цIа кипну, ва дарамат дишлади убгуз хъюбгъну.
Гьадму вахтна террористари Мягьячгъалайиъ Ермошкиндин ччвурнахъ хъайи кючейиъ айи ДПС-дин постниинара гьюжум гъапIну. Сар полицейский дишлади гъакIну, 6-риз зийнар гъахьну. Гьаддин арайиъ Дербентдиъ ва Мягьячгъалайиъ полицейскйир боевикарихъди женгназ хъуркьну, къанун уьбхру органарин гъуллугъчйири Мягьячгъалайиз ва Дербентдиз гъюру ва гъягъру рякъяр хъяркьну, Дагъустандиъ террориствализ аькси операцияйин къайда мялум гъапIнийи. Йишвну сяаьт урчIвубдин гьацIаъ террориствализ аькси милли Комитетди (НАК) Мягьячгъалайиъ ва Дербентдиъ боевикар алжагъувалихъди аьлакьалу вуди, Дагъустандиъ террористариз аькси операция (КТО) мялум гъапIнийи.
Урусатдин Силисчивалин комитетди, республикайиъ гъахьи яракьлу алжагъбарихъди аьлакьалу вуди, РФ-дин УК-йин 205-пи маддайиан (террориствалин акт) уголовный дело гъитIибккнийи.
Дагъустандин Глава Сергей Меликовди гъапиганси, региондиъ оперативный штаб арайиз гъабхнийи. Гьацира республикайин кIулиъ айири агьалйирикан сабур апIувал ккун гъапIнийи.
Йишвну сяаьт 11-ди НАК-ди Дербентдиъ КТО-йин асас пай ккудубкIуваликан, кьюр боевик йивну дийихнайиваликан мялумат тувнийи. Хъа йишвандин сяаьт кьюб шули, Мягьячгъалайиъ шубур ва Дербентдиъ кьюр террорист терг дапIнайиваликан хабар тувнийи.
Мягьячгъалайиъ террориствализ аькси операцияйиъ гъийихдарин арайиъ Уьсман ва Аьдил Уьмаровар – Дагъустан Республикайин Сергогъала райондин главайин баяр, гьацира дугъан чвуччвун бай ади гъахьну. Гьадму гьядисйирикан мялумат гъабхьибси, Сергогъала райондин глава ляхниан удучIвну.
Гъачгъарин арайиъ Уьмаровдин баяр айиваликан мялум гъабхьиган, полицияйин гъуллугъчйир Сергогъалайиз гъушну. Гъулан кьялаъ айи майдандиъ къанун уьбхру органарин гъуллугъчйир айи машиндиз мялум дару касари автоматариан йивуз хъюгъну. Сар полицейскийиз зиян гъабхьну. Думу дюшюшдиз дилигди, Уьмаров гъидисну. Дугъхьан Урусатдин ФСБ-йин гъуллугъчйири силисар гъадагъуз хъюгъну, хъа хулариъ ригъувалар ккергъну.
Йишвну сяаьт кьюбдин кьяляхъ Дагъустандин Глава Сергей Меликовди террористар алжагъбан натижайиъ полицияйин 15 гъуллугъчи ва швнурна сар ватандаш йикIуваликан мялумат тувнийи. ЦIиб кьандиси зийнар духьнайи 19 касдин сиягь гьязур гъабхьнийи: Мягьячгъалайиъ къанун уьбхру органарин 12 гъуллугъчийиз ва шубур ватандашдиз, хъа Дербентдиъ юкьур ватандашдиз (кьюр кас больницайиъ ккауб лазим гъабхьундайи) ва кьюр полицейскийиз зийнар гъахьнийи.
24-пи июнди гвачIнинган НАК-ди Мягьячгъалайиъ ва Дербентдиъ террористариз аькси операция ккудубкIуваликан мялумат тувнийи.
24-пи июнди НАК-ди туврайи мялуматариинди, Дагъустандиъ террористариз кюмек гъапIдар, дурар яракьдихъди тямин гъапIдар агура. Гъийиху террористарин телефонариъ айи бикIбариан мялум шулайиси, гьюжум апIувал планламиш апIури дурарин саб вазкьан вуйи.
Дагъустандиъ гъахьи пашман гьядисйири жямяаьтлугъдиз гизаф тясир гъапIну. Гьар терефнаан Республикайин Главайин адресназ, терроризм тянкьид апIури, кюмекнан хил гьачIабккуз гьязур вуди, гъийихдарин багахьлуйирин дерд пай апIурайивал ачухъ апIурайи кагъзар гъафнийи.
АйтIан ляхнарин органарин гъийиху вари гъуллугъчйир, Урусатди Украинайиъ гъабхурайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйирси, Кьягьялвалин ордендиз вафалу гъахьну. Дидин гьякьнаан Дагъустандин Глава Сергей Меликовди РД-йин Халкьдин Собраниейин сессияйиъ мялумат тувну. Гьацира республикайин кIулиъ айири терактдиъ гъакIи протоиерей Николай Котельниковра Кьягьялвалин ордендиз улупбан теклиф дивнийи.
Гьадму йигъан, 23-пи июнди, Севастополиъ гьюлин гъирагъдихъ рягьятвал гъадабгъурайи ислягь ватандашариина, бицIидариина Украинайин миллетчйири США-йиъ гьясил гъапIу кассета хъайи ракета деебтну. РФ-дин оборонайин министерствойин улупбариинди, Украинайин терефнаан 5 ракета дитIирхну гъафну, Урусатдин завар уьрхюрайи кьувватари 4 ракета терг гъапIну, хъа саб гъирагъдизди гъубшну. Натижайиъ думу терактдиъ 5 кас гъийихну, дурарикан кьюр – бицIидар, 150-рилан зиина инсанариз зийнар гъахьну, дурарикан 82 кас (55 аьхюдар ва 27 бицIидар) больницйириъ ккаъна.
Урусатдиъ, Дагъустандиъ пашман дюшюшариъ гъийиху инсанарин яс уьбхюра. Ислягь агьалйири, гьюкмин вакилари, полицияйин гъуллугъчйири республикайин саки вари шагьрариъ гъийихдарин яс уьбхюри, ядиграрихьна, гъачгъари гьюжум гъапIу диндин ибадатханйирихьна кюкйир ва шамар диври гъахьну.
