Зубайдат Шябанова
Дагъустандин табиаьт, мани гьюл, миллетарин албагувал, милли хурагар кьабулди вуйи туристари гъи вари Урусатдиз республикайиан мялуматар тарагъура. ИкибаштIан, садари рази шлудар, тмундари наразивал улупурайидар.
Магьа Москва шагьриан вуйи Татьяна ва Максим Овчиниковарин хизанди социалин сетариъ айи чпин аккаунтариъ гьамци дибикIна: «Июньдин вазли Дагъустандиз гъушунча. Дюзди кIурча, хурагарихъ, инсанарин жара миллетарихьна вуйи янашмиш’валихъ, дагълу республикайин табиаьтдихъ, текрар даршлу дагъларихъ хъубкьруб фукIара шулдар. Му республикайиъ вари а. Амма, гьяйиф, гьюлин гъирагъар ва гьюлин шид чиркинди ву. Учу гъягъюри гъахьи гъирагъдихъ, хъа душв Мягьячгъала шагьрин асас пляж вуйи, гьарсаб 50 метр манзилнаъ, гьюлик жикIуз къадагъа апIурайи плакатар керхну гъахьну. Мидлан гъайри, саки гьар сяаьтна гьюлик жикIуз ихтияр адруваликан микрофондиан сар дишагьлийи мялуматар тувуйи. Дугъриданна, ниъ хъайи гьюлин кьалу штук жикIузра гучIури гъабхьунчуз. Амма мялуматариз сарира фикир тутрувди, варжариинди инсанар гьюлик кучIвну шуйи. Хиял апIин, мурар мициб аьгьвалатнахъди вердиш ву. Сабсана, Мягьячгъала шагьрин центральный пляждихьан 100 метр манзилнаъ чиркишнарин турба гьюлизди гъябгъюра. Гьадушвхъан хяви ниъ машиндизкьан гъюру».
Ав, республикайиъ гьюлик хьадан вахтна жикIувализ гъадагъа апIури сабпи раж дар. Дюзди кIуруш, учу газатдиъра гьар йисан му темайиан кьюб-шубуб макьала чап апIури шулча. Республикайиъ айи Роспотребнадзорин управлениейин вакилари гьюлин шид ахтармиш апIури, саки гьар йисан дидин хатIалуваликан мялуматар туври, жикIуз гъадагъа апIура.
«Хьад ккебгъубси, гьюлин гъирагъарихъ инсанарин кьадарра артухъ шулу. Ав, гьар йисан Роспотребнадзори пляжар хъяркьрайивал аьдатнаъ убчIвна. Амма я ужуб, я харжи терефназди дигиш шулайиб фукIара адар. Гъубшу йисан Роспотребнадзори Мягьячгъала ва Каспийск шагьрарин пляжарихъ жикIуз гъадагъа гъапIнийи. Республикайиз гъюрайи туристарин кьадар артухъ шулайивализ лигну, пляжар ва гьюлин шид чиркишнарихьан марцц апIбан месэла лапра учIруди дийибгъна», – ктибтура экоактивист, Каспийскдин шагьрин табиаьт уьбхрударин центрин кIулиъ айи Заур Гьяпизовди.
Чиркишнарин турбайикан улхуруш, ав, дугъриданна, Мягьячгъала шагьрин центральный пляждихьан ярхла дарди саб турбайиан кьалу штар гьюлиз гъюра. Му месэла экоактивистари региондин кIулиъ айидарин улихьна адабгъури садпи йис дар. Хайлин илтIикIбарин ва аьрзйирин кьяляхъ Роспотребнадзорин управлениейи думу турба жара терефназди гьадабгъбан къарар адабгъну. Амма гъуху ляхнарин натижа гьеле адар.
ИкибаштIан, республикайин экспертари сикин дарди гьюлин штун ахтармишар гъахура. Ва аьгьвалат лап гъагъи гъабхьиш, пляжар хъяркьбан уьлчмйирра кьабул апIиди. Гьаци гъабхьну 2024-пи йисан июнь вазли. Вахтназ вуди Каспийск шагьрин мэрин вазифйир тамам апIурайи Арсен Шерифовди вахтназди гьюлик жикIувал гъадагъа апIбан къарар адабгъну. Заур Гьяпизовдин гафариинди, гьациб кагъаз Мягьячгъала шагьриъра гьязур апIура.
МВД-йин гъуллугъчйириз, гьюлин гъирагъарихъ, пляжарихъ къарар чIур апIурайидар аш ахтармиш апIури, рейдар гъахуз табшурмиш дапIна. Эпидемияйин аьгьвалат дигиш хьайиз, шагьрин идарйирин кIулиъ айидарикан ва Каспийскдин пляжарихъ лихурайидарикан туристариз штун хатIалуваликан мялуматар тувуб ва жикIувал гъадагъа дапIнайи лишнар дивуб ккун гъапIну.
«Штун хатIалуваликан ва гъадагъа иливнайиваликан фикир дарапIди, шагьрин агьалйир ва туристар гьюлик жикIура. Заан гъуллугъариъ айи вакилари чпилан жавабдарвал алдабгъну», – кIура Заур Гьяпизовди.
Гьюлик жикIуз ихтияр адрувалин гьякьнаан къарарар 2020-пи, 2021-пи, 2022-пи, 2023-пи йисари адагъури гъахьнийи. Ццийин йисра гьадму къайдайин аьдатнаъ абхъну. Белки, Каспийск гьюлин гъирагъди хъайи кластер тикмиш апIбан кьяляхъ аьгьвалат дигмиш шул. Дагъустандиъ гьюлинна пляжарин туризм артмиш апIру думу аьхю проект федералин дережайиъди тикмиш апIуз улупнайиб ву. Хъа гьелелиг хьад давам шула, инсанар гьюлик жикIура.
