Зубайдат Шябанова

 

«Табасарандин нурар» газатдин 10 йис мидиз улихьна чапдиан удучIву нумрйирин гъварчар ккадаркурайирин, Хив райондин Зилдикк гъул’ан вуйи Ватандин аьхю дявдин ветеран Ханмягьямад Ханмягьямадовдикан дибикIнайи макьала уларикк ккабхънийиз. Дидик эскрин гъати женгариъ улупу игитваларикан ва дявдин кьяляхъ ватан бадали гъабхури гъахьи баркаллу зегьметнан рякъкан дибикIнайи. Мидланра гъайри, Ханмягьямад абайин адаш Уруж 1919-пи йисан Деникиндин къушмариз аькси женгарин иштиракчи гъахьир вуйи. Макьала гъурхган, сабдин кьатI’иди гъавриъ гъахьунзу: игит абйирин кьягьял рюгь наслин ифдиъ гъубзру. Гьадму игит абйирин кьюр хтул – Ренат ва Артур Ханмягьямадовар – хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйир ву. Абайин ва худларин гьунарарикан ич проектдиъ ктибтуз ккундучуз.

 

Игит аба

Ханмягьямад Ханмягьямадов 1919-пи йисан Хив райондин Зилдикк гъулаъ бабкан гъахьну. Думу 1939-пи йисан Советарин армияйиз гъахуру ва Киевдин военный округдин 142-пи стрелковый полкнаъ пулеметчикдин гъуллугъналан чан эскервал ккебгъру. Уьру Армияйиз ужудар пишекрар гьязур апIру рякъ’ан, думу гьадушв’ан 6 вазлин курсариз урхуз гьаънийи. Думу курсарин кьяляхъ жигьил сержант 195-пи стрелковый полкнан пулеметчикарин отделениейин командирди тяйин апIуру. Хабарсузди ихь ватандиин фашистар алархьиган, дяви кебгъу сабпи йигълан башламиш дапIну, думу Ватан уьбхбан женгнаъ учIвру. Житомир шагьриъ гъахьи женгариъ дугъаз сабпи зиян гъабхьнийи. Госпиталиан думу Сталинграддин гъати женгариз гьаъру.
Сталинград бадали гъизгъин женгариъ немцариз му шагьур фу дапIнура чпин хил’ан деебтуз ккунди адайи. Сталинграддиз гъафи садпи йигъан Ханмягьямадди немцарин 25 кас тIанкь апIуру. Гьадму игитвал улупбаз лигну, Ханмягьямад Ханмягьямадов «Уьру хяд» орден тувбиинди лишанлу гъапIнийи. Думу награда гъадабгъиган, душман терг апIбахьна эскрин гьевеслувал хъана за гъабхьи. Ханмягьямадовдин игитвал ва дирбаш’вал командираризра рябкъюрайи. Сталинград немцарихьан азад апIбак Ханмягьямад Ханмягьямадовдинра баркаллу пай ка.

Дидланра савайи, думу Советарин кьушмарин жергйириъди Украина, Румыния, Венгрия фашистарихьан азад апIбан женгариъ иштирак гъахьнийи. Гъалибвалин йигъ Ханмягьямад Ханмягьямадовди Австрияйиъ къаршуламиш апIуру. Игит эскру женгариъ улупу гьунарариз Верховный Главнокомандующий И.В.Сталинди хътау Чухсагъулин кагъзар дурарин хизанари гъира уьрхюри ими.
Багъри гъулаз думу 1945-пи йисан октябрин вазли гъафнийи. Дявдин кьяляхъ йисари Ханмягьямад Ханмягьямадов гъулаъ сифте «1-пи Май» колхоздин председателин заместителди, хъасин председателди, 1955-1969-пи йисари гъулан советдин председателди, хайлин йисари «Юзбековский» совхоздин отделениейин управляющийди гъилихну.

Ханмягьямад Ханмягьямадовди дявдин женгариъ улупу игитвализ ва ислягь вахтна гъизигу баркаллу зегьметназ гьюкуматди лайикьлу кьимат тувна. Думу «Уьру хяд» ва Ватандин дявдин кьюбпи дережайин орденар, «Будапешт азад апIбаз лигну», «Жюрэтлувал улупбаз лигну», «Сталинград уьбхбаз лигну», «Германияйиин гъалиб хьпаз лигну» ва юбилейин медаларин сагьиб ву. Республика ва багъри район артмиш апIбан цирклиъ гъубху баркаллу зегьметназ лигну, думу ДАССР-ин Верховный Президиумдин Гьюрматнан грамотайинди лишанлу гъапIну, швнуб-саб ражари райсоветдин депутатвализ кадагъну.
Ханмягьямад Ханмягьямадов 1996-пи йисан рягьматдиз гъушну.

 

Игит худлар

Ренат ва Артур Ханмягьямадовар Рязанский областдиъ бабкан гъахьну. Дурарин адаш Насредин, Рязандиъ университетдин диплом гъадабгъбан кьяляхъ, чан хал-хизанарра хъади гьадушваъ яшамиш хьуз хъюгъну. Аба Ханмягьямадди багъри ватандиз гъюб теклиф гъапIган, дурар, хал-йишв гъибтну, Дербентдиз удучIвну гъафну. Ренатра, Артурра Дербент шагьрин 12-пи нумрайин мектеб заан аьгъювалариинди ккудубкIну.
Ренатди мектебдиъ 8-пи классдиъ урхури имиди юкьяр дисбаан, дзюдойиан, армейский кчIихбариан аьгъювалар гъадагъуз хъюгънийи. Думу республикайин кьибла районарин ва Дербент шагьрин, хъасин, Ульяновск шагьриъ военный училищейиъ урхурайиган, Ульяновск областдин, Приволжский ва Уральский федеральный округарин чемпион гъахьнийи. Военный училище хъуркьувалиинди ккудубкIну, лейтенант звание ади думу Будённовск шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи 52380-пи нумрайин кIул’инди вуйи вертолетарин полкназ гьаъру. Гьадушв’ан лейтенант Хянмягьямадов кми-кмиди Чечен республикайин ва Кафари Кавказдин жара регионарин дагълар ва шагьрар гюзчиваликк уьрхюз командировкйириз гьаъри гъахьнийи. Ренат сифте вахтари эскадрильяйин штабдин начальник, хъасин аэродромдин комендант, дидин кьяляхъ, Ханкалайиъ авиационный цирклиан начальник гъахьну. Дугъу Грозный, Моздок, Урус-Мартан шагьрариъра гъуллугъ гъабхури гъахьну.

2015-пи йисан Ренат Ханмягьямадов Санкт-Петербургдиъ военный академияйик урхуз кучIвру. Уьру дипломдиз думу ккудубкIу офицер Чечен республикайиъ варитIан аьхю бригадайин, яна 18 частнаъ тяминвалин гъуллугънан кIулиъ дерккру.
2022-пи йисан 4-пи июлиъ Ренат чан частнан эскрарихъди хусуси метлеб айи дявдин операцияйиз гьаъру. Гьадушваъ думу эскрар яракьлу апIувалиан жавабдар командирин заместитель вуйи. Хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ Ренат Ханмягьямадов дявдин техникайин гьязурвалихъан, вахтниинди йишвариина рубкьбахъан, дидин ремонтдихъан, ляхник кипбахъан ва логистикайихъан жавабдар вуйи. Мидланра гъайри, дугъу зийнар гъахьидар ва гъийиху эскрар дявдин чюлиан адагъурайидариз кюмек апIури гъахьну. 2022-пи йисан 10-пи сентябриъ дугъу ихь 200-дихьна эскрар ва саб машиндиъ айи яракьар нацистари гьюжум апIурайи йишв’ан сагъди адагъну.
РФ-дин оборонайин министерствойин агъзурихьна ва Росгвардияйин 200-дихьна эскрар 10 агъзуртIан артухъ нацистари кьяляъ тIаънайиваликан мялум гъабхьиган, генерал-полковник Журавлевди ихь эскрариз чпи дидиснайи йишвар дигиш апIуз буйругъ тувну. Миноборонайин эскрар удучIвну, хъа Росгвардияйин эскрар адагърур гъахьундар. Дурар адагъуз лейтенант Ханмягьямадов йишвну хьуб машин хьади гъушнийи. Думу наана гъягъюз гьязур шулаш, вари гъаври айи. Чахъди фуж гъюруш гьерхган, анжагъ кьюр эскритIан хилар за гъапIундайи. Дурар Зилдикк гъулан агьали полковник Гъадир халуйин хтул Аьшурбегов Расим ва лезги бай Махачев вуйи. Аквар кадрархьди, мучIушнаъди дурари вари баяр адагъну, яракьари абцIнайи саб аьхю машинра йишв’ина сагъди гъахну.

Гьамусяаьт Ренат Ханмягьямадов Дербент шагьрин ва Дербент райондин «Дагъларин кIваинди ими» тешкилатдин руководитель ва Избербаш шагьриан кьиблайизди айи районариз му тешкилатдин куратор ву. Ренатди хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ бейхабарди гъудургу эскрар агуз, реабилитацияйиз дуфнайидариз кюмек тувуз хайлин рякъяр агура. Дугъан теклифарин тереф уьбхюри, шагьрин швнуб-саб спортдин заларин, автопаркарин, медицинайин центрарин кIулиъ айидари, девлетлу касари эскрариз чпихьан шлу кюмек тувуз гьязур вуйивал улупну.
Ренат чан хал-хизандихъди Дербент шагьриъ яшамиш шула. Дугъаз кьюр бай ва сар риш а. Аьхюнур бай Заур кадетарин корпусдиъ урхура. Дугъазра чан абйирин шилнаъди гъягъюз ккунду.

Артур Ханмягьямадов мектеб ккудубкIбан кьяляхъ Грозныйин гьюкуматдин нафтлинна газдин институтдиъ гъурхну. Армияйиан гъафи жигьил чву-ччвухьна военный гъуллугъназ гъягъюз кьаст апIуру. Артур, контракт йибтIну, Чечен республикайиъ Урусатдин яракьлу кьувватарин жергейиъ учIвру. Хъасин 12 йисан Моздок шагьриъ гъуллугънаъ гъахьну. Ляхниъ улупурайи хъуркьувалариз лигну, думу Московский областдин Софьино шагьриз гъахуру. Гьадушв’ан чпин полкнан эскрарихъди 2023-пи йисан майдиан октябриз, 2024-пи йисан июндиан октябрин аьхирариз хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак гъахьну. Думу багарихьди нубатнан командировкайиз гъягъюз гьязур шула.
Артур Ханмягьямадовдиз сар бай ва кьюр риш а.

Ренат ва Артур Ханмягьямадовар «Гъуллугънаъ лишанлу хьпаз лигну» –1-пи, 2-пи и 3-пи дережайин медаларин, «Параддин иштиракчи», «Кавказдиъ гъуллугъ гъабхбаз», «Хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчи» ва жара медаларин сагьибар ву.