Айгуль Мягьямедова
Гъушу дявйирин ва гьамусяаьт женгнаъ айи ихь игитарин гьюрмат уьбхюри, «Табасарандин нурар» газатди за дапIнайи тема гизаф маракьлуб ву, фицики яракь хилиъди Ватан уьбхювал варитIан читин, хатIалу, жавабдар ляхин ву. Хъа фукьан читин ляхин вушра, абйирин игит рякъ давам гъапIу баяр, худлар, гудлар гизаф а.
Къурбан Самурханов 1922-пи йисан 22-пи январи Къяйтагъдинна Табасаран округдин Ляхла гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъу багъри гъулан мектебдиъ гъурхну. Ватандин Аьхю дяви ккебгъруган, Къурбан Самурхановдин 19 йистIан дайи. 1943-пи йисан Дагъустандин наркомдин Советди ва ВКП(б)-йин Дагъустандин обкомди Уьру Армияйиз гъягърударин призыв мялум гъапIган, Ляхла гъулан советдиан Къурбан Самурхановди ва Аьбдулкерим ТIагьировди чпин хушниинди Ватан уьбхюз гъягъюз аьрзйир тувнийи. Гьамци 1943-пи йисан 9-пи апрели жигьил эскер душмандихъди вуйи гъати дявдиз гъушнийи.
Къурбан Самурхановди, Прибал-тийский фронтдин М.В. Фрунзейин ччвурнахъ хъайи стрелковый дивизияйин 1115-пи стрелковый полкнан 2-пи стрелковый ротайиъ гъуллугъ апIури гъахьну. Женгариъ дирбаш’вал улупбаз лигну, 1944-пи йисан 27-пи июндиъ дугъаз «Женгариъ лишанлу хьпаз» медаль тувнийи. Медалихъди хъайи 1115-пи стрелковый полкнан командир, подполковник Крайновдин къул али кагъзиъ гьамци дибикIнайи: «2-пи стрелковый ротайин авчи, Уьру Армияйин эскер Къурбан Самурхановди, рота оборонайиъ айиган, чпи уьбхюрайи йишв’ин дирбаш’вал ва ужудар аьгъювалар улупну, урус миллетдин дару эскрариз тербия тувбаъ командованиейиз аьхю кюмек тувра. Къурбан Самурхановдиз Ватан бадали гъахурайи женгариъ зийнарра гъахьну». Гьаму наградайин кьяляхъра жигьил эскри хайлин жара женгариъра чан дирбаш’вал улупну, немцарин чапхунчйириин гъалибвал гъадабгъбак лайикьлу пай кивну.
Дяви ккудубкIбан кьяляхъ багъри Ляхла гъулаз хъадакну гъафи Къурбан Самурханов мектебдиъ мялимди лихуз хъюгъну. Думу дявдин кьяляхъ йисарра фукьан гъагъидар гъахьнуш, ихь халкьдин кIваин илми. Советарин халкьдин улихь душманди ккидирчнайи шагьрар ва гъулар, ккидипнайи халкьдин мяишат бинайиан цIийи алапIбан гъагъи месэлйир дийигънайи. Хив ва Табасаран районарин гъулариъ дявдин женгар гъахьундаршра, ихь халкьдиз дявдин учIврушин бегьемди гъябкъну. Гаш’валиан ва жара уьзрариан швнуб хизан ккадахьну. Дявди ккидипнайи гъулан мяишат цIийи алапIури, халкьди колхозариъ зегьмет зигуз хъюгъну. Къурбан Самурханов гизаф йисари «Большевик» колхоздин бухгалтерди, «Хивский» ва «Куштильский» совхозариъ чюлиъ гъахру ляхнарин бригадирди гъилихну. Дугъаз йицIубдилан зиина дявдин ва гъалибвал гъадабгъбак пай кивбан медалар айи. Гъалибвалин 40 йис тамам хьпаз бахш вуди Къурбан Самурхановдиз Ватандин дявдин 2-пи дережайин орден тувнийи. Думу райондиъ ва багъри гъулан мектебдиъ Гъалибвалин йигъаз бахш дапIнайи гьарсаб серенжемдин гьюрматлу иштиракчи шули гъахьну. Аргъаж шулайи наслариз ватанпервервалин тербия тувбак дугъан лайикьлу пай ка. Гъулан гьюрматлу кас, Ватандин Аьхю дявдин ветеран 2014-пи йисан 92 йис яшнаъ ади уьмриан гъушнийи.
Абайин баркаллу рякъ худларира, хъасин гудларира давам гъапIну. Къурбан Самурхановдин худлар Ферезудин ва Фахрудин Самурхановарин ляхинра Ватандин къанун ва къайда уьбхбахъди аьлакьалу ву. Ферезудин Самурханов оборонайин министерствойихъди контракт йибтIну, Чечен Республикайиъ гъуллугъ апIури гъахьну. Думу Грузияйинна Абхазияйин яракьлу гъалмагъалин, Чечендиъ гъахьи дявдин компанйирин иштиракчи ву. Хъа дугъан бай – Къурбан Самурхановдин гудул, Темирлан Самурханов хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак гъахьну. Фахрудин Самурханов МВД-йин РД-йиъ айи идарайиъ гъуллугъ апIури, 25 йистIан артухъ ву.
Темирлан Самурханов Хив райондин Ляхла гъулаъ бабкан гъахьну. Хъуркьувалариинди мектеб ккудубкIбан кьяляхъ 2013-2018-пи йисари Пенза шагьриъ Материаларинна техникайин тяминвалин военный академияйин филиалиъ, Пензайин артиллерияйин инженерный институтдиъ урхури гъахьну. Урхуб ккудубкIбан кьяляхъ лейтенант звание ади Бурятия Республикайин Улан-Удэ шагьриз, Ригъ гьудубчIвру терефнан военный округдиз гъуллугъ апIуз гьаъну. Урусатди Украинайиъ хусуси метлеб айи дявдин операция ккебгъу садпи йигъариланмина 2023-пи йисан январизкьан ракетйирин бригадайин дахилнаъди командованиейи улихь дивнайи дявдин гъагъи месэлйир тамам апIури гъахьну. 2023-пи йисан сентябрихъанмина 2024-пи йисан январизкьан армияйин уьмуми кьушмарин 36-пи управлениейин дахилнаъди кьушмарин частар тямин апIбан месэлйир тамам апIури гъахьну.
Капитан Темирлан Самурханов Улан-Удэйиъ ракетйирин бригадайиъ гъуллугънан начальник ву. Узу, зенг дапIну, Тамерландихъди жикъи сюгьбат гъубхунза. Дугъу къайд гъапIганси, военный гъуллугъ ктабгъбак аьхю абайинси, хайлин йисари Чечен Республикайиъ эскервалин гъуллугънаъ гъахьи адашдин пайра ка. Военный гъуллугъ ктабгъувалиин думу швумалди дар. «Хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ айи вахтнара, гьамусра командованиейи ич улихь дивнайи дявдин месэлйир тамам апIурача. Миллетчйирихьан Урусатдин цIийи регионар азад апIбан операцияйиъ узухъди сабси хайлин табасаран баяри гъуллугъ апIура. Душваъ айи гьарсар касдиз чан ляхин ужуди аьгъя, хатIалувалинра гъавриъ ача. Ватан уьбхюб ич ватандаш’валин буржи ву», – кIура артухъ гафар апIуз даккундиси Темирлан Самурхановди.
«Хусуси метлеб айи дявдин операция гъабхурайи вахтна ярхла йишварианмина багъридарихьна гъюз читинди ву. Даршиш йиз худул рякъюз гизаф улар духьнайиз. Узуси худлариз, баяриз, чпин жилариз ккилигурайидар гизаф ашул. Гьарсар касдин велед сагъ-саламатди чан хизандихьна гъюри», – кIура Темирландин баб Айнаханум Самурхановайи.
