Игитар кIваълан гьархрадархьа

Гюльнара Мягьямедова
21-пи январиъ Урусатдин Федерацияйин Яракьлу кьувватарин инженерный кьушмарин ветеранари, гъуллугъчйири чпин пишекарвалин машквар къайд апIуру. Инженерный кьушмар дявдин операцйир гъахруган варитIан читин месэлйир (душмандин аьтрафар ахтармиш апIуб, минйир ккивуб, ясана душманди ккивнайидар хатIасуз апIуб ва ккадагъуб) гьял апIру хусуси метлеб айи кьушмар ву.

Инженервалин кьушмарин тарих 1701-пи йисан 21-пи январиъ Петр Сарпирин Указдиинди Москвайиъ «Пушкарский приказдин мектеб» ачмиш апIбалан ккебгъну.

Инженервалин кьушмар Ватан уьбхбан вари женгариъ иштирак шулу. Ватандин Аьхю дявдин йисарира дурари чпин игитвал улупну. Ватанпервервалин буржи тамам апIури, Афгъанистандиъ, Абхазияйиъ, Боснияйиъ ва Герцеговинайиъ, Сирияйиъ, Дагълу Къарабахдиъ, хъа гьамус Украинайиъ гъабхурайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ хайлин эскрари чпин жанар дивну. Ватан бадали тафавутлу гъахьи инженервалин кьушмарин 100 агъзуртIан артухъ эскрар ва офицерар орденарин ва медаларин сагьибар гъахьну, 700-диинакьан экскрар Советарин Союздин Игитар ва Урусатдин Игитар духьна, 300-диинакьан эскрар Машгьурвалин ордендин гьуркIу кавалерар ву.
Ислягь вахтарира инженервалин кьушмарин гъуллугъчйир хатIалу йишварихь сарпидарди шулу. Да-гъустандиъра саперари фукьан вушра инсанарин уьмрар гъюрхну. Гъи дурар кIваин дарапIди гъитуз шулдар.

1999-пи йисан сентябрин 4-пи йигъан Буйнакск шагьриъ инсанар яшамиш шулайи хулар гъутIуркIнийи. Думуган 64 кас ислягь ватандашар гъийихнийи ва 100-тIан артухъ касариз зийнар гъахьнийи. Майор Олег Крюков кIулиъ айи саперарин десте сабпибди пашман дюшюш гъабхьи йишв’ина хъуркьнийи. Гьадму йишван шагьрин кьялаъ, военный госпиталин багахь тIубкIру сяняаьт ади дебккнайи «Хлеб» дибикIнайи машин гъибихънийи. Майориз машиндин шаклувал гъабхьнийи: ахтармиш апIуз хъюгъиган, машин кьикьнихъди тIубкIру сяняаьтдихъди абцIнайиб ва дидихъ сяаьт хъибтIнайиб мялум гъабхьнийи. Чан уьмриз хатIа айивализ дилигди, Крюковди тIубкIру сяняаьт ахтармиш дапIну, думу тIубкIайиз 15 дакьикьа ккимиди, машин хатIасуз гъапIнийи ва хатIалу гъагъ айи машин шагьрин гъирагъдиз хъапIнийи. Эскервалин буржи тамам апIруган кьягьялвал ва игитвал улупбаз дилигну, 1999-пи йисан 27-пи октябриъ Урусатдин Президентдин Указдиинди Олег Крюковдиз Урусатдин Игит ччвур тувну.
1998-пи йисан 31-пи мартдиъ хябяхъдин вахтна, Мягьячгъалайиъ «Космос» тукандин багахь, магистралин газ гъябгъюрайи турбйирикк террористари тIуркIру шубуб сяняаьт ккивнаийиваликан мялумат гъабхьнийи. Дина Буйнакскдин мотострелковый 136-пи бригадайин инженервалинна рякъярин ротайин дестейин командир, 27 йисаъ айи капитан Алексей Журавлев кIулиъ айи десте тIуркIру сяняаьтар хатIасуз апIуз гъафнийи. Сапериз тIуркIру кьюб сяняаьт хатIасуз дапIну ккадагъбан кьяляхъ, ипIру сурсатар ивру пакетдиъ айи сабсан тIубкIру сяняаьт гъябкънийи. Чахъди хъайи эскрар хатIасуз йишв’ина гьаъну, Алексей Журавлев тIубкIру сяняаьт ахтармиш апIуз хъюгънийи. Рябкъру гьялариан, террористари чпи жин духьнайи йишв’ан дугъахъ ул хъипнади гъахьну.

Террористари манзилнаан тIубкIру сяняаьт гьяракатназ гъабхнийи. Дирбаш сапер али йишв’ин гъакIнийи. Дугъаз йикIбалан кьяляхъ Урусатдин Игит ччвур тувну.
Инженервалин кьушмарин жергйириъ хайлин табасаран миллетдин вакиларира гъуллугъ апIура. Дурар инженерарра, эскрарра ву. Гъи дурариз газатдин редакцияйин терефнаан пишекарвалин машквар тебрик апIури, сагъ’вал, саламатвал, дюн’яйиъ ислягьвал ккун апIурача.