Умгьанат Сулейманова
Дуствал анжагь рягьимлу касарихьантIан апIуз шлуб дар. Аьхю абйири кIуруганси, инсандин гьарсаб гъулаъ, шагьриъ чав дергру дустран, гъунагърин хал ади ккунду. Вахтар дигиш гъахьнушра, ата-бабйирин думу аьдатар пак’валиинди уьрхюрайи касар ихь арайиъ гъира ими. ФатIимат Аьлиева ва Селимат Гьяжимурадова гьадрарикан ву пуз шулу – дурарин, дуствал апIури, 80 йис ву.
– Яв ва Селимат халайин дуствалин сир фтиъ айичв. Имид-амдарди аьсрин вахтна дуствал апIури, ичв арайиъ хъял, даккнишин гьич гъабхьнийкIан, ФатIимат хала? – суалилан ккебгънийза ФатIимат Мирзаевайихъди сюгьбат
– Ихь гъийин сюгьбатнан вари гафар йиз дуст ва ккуни чи Селиматдикан пуз ккундузуз. Узу 1940-пи йисан 4-пи феврали, хъа Селимат 1940-пи йисан 18-пи ноябри Жвулли гъулаъ бабкан гъахьунчу. Ич хизанарри чиб-чпиз ухшардар ву: гьарсабдиъ 5 велед – 4 бай ва сар риш айич. Учу кьюридра хьуд йис гъабхьихъанмина сатIиди айидар вуча. Мектебдиъра, Дербентдиъ педучилищейиъра, ДГУ-йиъ филологияйин факультетдиъра сатIиди урхури гъахьунча.
Хъа ич дуствалин сир, инсандин адмивал, аькьюллувал, абурлувал, дирбаш’вал, фикирлувал, сабурлувал, хулаз гъафи хялариз кIваантIан гьюрмат апIувал ву – мициб уьмрин хасиятнан лишнар кайи инсанарихьан варидарихъди дуствал апIуз шулу. Селиматдихъ, цIибди вушра, узухъ хътру сабурлувал хъа. Учу таниш вуйи вахтнан арайиъ Селиматди гьич саризра гиран кадапIну кIуру гаф гъеебхьундариз. Ич гьюрмат уьмрин читин вахтарира, шадвал айиганра мюгькам шула. Селимат 1961-пи йисланмина Бухьнагъ яшамиш шула. Дугъан жилир, рягьматлу Мурадяли, ухди уьмриан гъушну, ва йиз дуст 1968-пи йислан мина сарди, чан шубур веледра уьрхюри, зегьметнан рякъюъ ижмиди учIвну. Ва гьадму вахтнара узу Селиматдихьан ярхла гъахьундарза. Дугъан жилир кечмиш гъахьи вахтна вазариинди дугъахъди гъузрийза. Ялгъуз дишагьлийи шубур бицIир ликриин апIуб зарафатнан ляхин дар. Гъира саб ваз, кьюб ваз сар-сариз дярякъди гъузуз шулдайчухьан. Ужи гъабхьну, телефонар ади. Саспи вахтари сари-сариз видеозенгар апIури шулча. Учухъди цIибди таниш вуйи адмийири узуз Селимат, дугъаз ФатIимат кIури шулу. Учура чйир вуча кIури шулча. Селимат 9 худлин бабра ву.
Ич хасиятар, хиял апIин, сар бабкан гъахьидаринстар вуйич. Инсандихъди дуствал апIбан сир гьадму вуки, сари кIуру вахтна, тмунур хъебехъну ккунду. Сар-сариин хаин шлуб дар. Му дюн’я сариз цIиб, тмунуриз гизаф тувруб ву. Хъа тувубдиз шюкюр дапIну, увуз айи абйир-бабар, чвйир-чйир, мирас-варис, дуст дюрхну ккунду. Элегури, гьюжатар апIури духьну ккундар инсанар. Инсанарин бахилвалиан, къурхулувалиан табиаьтдиз фукьан зарар шула, рякъяриъ, дявйириъ фукьан живанар, жигьилар йихура.
Ич дуствализ бахш дапIнайи шиирра дибикIназа. Магьа думу, дупну, ФатIимат халайи шиир гъурхнийи.
Ихь дуствал
80 йис мидлан улихьна
Сад йигъан таниш гъахьнийхьа.
Вуйи гъулаъ думу йишвра,
«Ккуру хил» кIуйи дидизра,
Гъягъюйхьа гьар йигъан дина,
Мирза, Сабир ухьухъ хъади,
Ва тамшир апIуйхьа гизаф,
Чвйир дитну, ярхи йигъди.
Вахт гъабшиган мектебдиз
Гъягъюз хъюгъхьа сабпи классдиз.
«Саб партайихъ дусай» гъапи
Директори. Ихь хал мектеб гъабши.
Мектеб, педучилище, ДГУ –
СатIиди ккудубкIхьа дурар.
Хъасин вахтар гизаф гъушу.
Дуствализ ихь кьимат тувдар.
Ихь кIван метлебар садар
Тамам гъахьи, тмундар гъахьдар.
Йиз ккуни чи, йиз Селимат,
Увуз ижми сагъвал туври.
Уьмриъра яв гъитIлантина
Шаду йигъар артухъ ишри.
Гьяжимурадова Селимат хайлин йисари Табасаран райондин Жвулли, Кюрягъ, Гуми гъуларин мектебариъ урус чIалнан ва литературайин дарсар кивру мялимди, Халгъарин халачйир урхру фабрикайин директордира гъилихну. Думу Халагъ гъулан советдин председателди лихури айиган (10 йисан), дугъу хайлин мубарак ляхнар арайиз гъахну. Чав апIурайи ляхниз лигну, Селимат Гьяжимурадова «Халкьдин мярифатнан отличник» ччвурнан сагьиб гъахьну, «Зегьметнан жюрэтлувализ лигну» ордендиинди лишанлу гъапIну.
ФатIимат Аьлиевайин зегьметнан баркаллу рякъюъ гъазанмиш гъапIу хъуркьуваларизра гьюкуматди лайикьлу кьимат тувну. Думу Урусатдин Федерацияйин халкьдин мярифатнан отличник, РД-йин лайикьлу мялим ву. Дидланра савайи, ФатIимат Мирзаева Лениндин 100 йис хьпаз вуйи, профсоюзарин юбилеярин медалариинди, РД-йин илимдинна образованиейин министерствойин, Дербент райондин образованиейин управлениейин ва жара идарйирин терефнаан швнуб-саб гьюрматнан грамотйириинди лишанлу дапIна.
Гьамци марцци уьмур хъапIу, хайлин йисари бицIидариз ужуб тербия туву ФатIимат ва Селимат жара апIуз даршлу уьмрин дустар гъахьну. Гъит дурарин уьмур ва марцци дуствал гъийин наслиз нумуна ибшри.
