Мейлан Нежефов
1941-пи йисан 22-пи июнди Совет уьлкейин гитлерин чапхунчйир алархьу кIару йигъ ву. Хъа гьадму йигъандин учIврушин таза алапIру гьядиса Дагъустандиъ гьаму вазлин 23 гъапи йигъан хъана гъабхьну.
Дербент ва Мягьячгъала шагьрариин яракь хилиъ айи алчгъар алархьну. Шагьрариъ ерлешмиш духьнайи урсарин ва жугьдарин ибадатханйирик цIийир керчри, гьадму вахтна душваъ айидариина хил за апIури, идарйириин али гъаравлариина ва постниин али полицияйин гюлле уьлюбхюри, кючйиригъян гъягъюрайи инсанариз гучIар ккаъри, машинар тадагъури – саб гафниинди, чвевалиинди уьмур хъапIрайи халкьариз чпин инсафсузвал улупнийи.
Дурарихъди гъабхурайи женгнаъ къар касдихьнакьан ватанперверар уьмриан гъушну. Хъа дурарикан йицIийирхьур кас полицияйин гъуллугъчйир ву. Гьадрарин дестейиъ Хив райондин Асккан Яракк гъулан агьали Тамерлан Ибрагьимовра айи. Гъийин йиз макьалайиъ дугъан уьмрикан ва жумартваликан ктибтуз ккундузуз.
Тамерлан 1992-пи йисан 17-пи февралиъ Ибрагьимоварин аьхю хизандиъ бабкан гъахьну. Дугъу 3-пи класс багъри гъулаъ, хъасин Мягьячгъала шагьриъ 9-пи нумрайин лицей ккудубкIуру ва 2009-пи йисан Хабаровск шагьрин сяргьятар уьрхрудар гьязур апIру институтдик урхуз кучIвру. Заан аьгъювалариинди урхуб ккудубкIу жигьил Мягьячгъалайиъ Правовой академияйик урхуз кучIвру ва 2017-пи йисан ужудар хъуркьувалариинди гьадушвра ккудубкIуру. 2016-пи йисан республикайин МВД-йин гъурулушдиъ ляхниъ учIвнийи. Гьелбетда, баркаллагьниинди лихурайи чан адаш, подполковник Гьяжиагъа Ибрагьимович ва дада, бицIину сержант Замира Камилпашаевна рякъюри, му ляхнихьна жигьилин чанра юкIв гъубшну.
Тамерландикан адашди гьамци ктибтура: «Тамерлан хизандиъ аьхюну бай вуйиз, хъа дугъан кьяляхъ шубур риш хъайиз. Балкан вуйиб ккудубшу вахтнаъ рябкъюб ва ебхьуб зат фагьми кьабул апIурадариз… Узу хул’ан удучIвруган, дугъаз кIури шуйза: «Хулаъ айи жили жви уву вува, жан бай. Ихь варибдин гъайгъушнаъ йихь». Му гафар дугъу чан кIваъ ижмишнаан гъидисуб ва уьмрин аьхиримжи йигъанра намуслувалиинди кIулиз адагъуб магьа субут гъабхьну. Адашдинна дадайин закурин – ктабтIу – миж кайи, чйирин кьяляхъ дагълу люкьси хъайи, уьмрин юлдшин ва кьюр балин кIул’ин али хизандин эйси, ляхниз гъягъюраза дупну гъушу ич уларин акв гьамци хабарсузди уьмриан гъушну… Узхьан сарун фукIара пуз даршулайивалин багъишламиш апIинай, дустар. Анжагъ варидариз саб ккун апIураза: гъит веледари абйир-бабар кьаби-кьюци духьну аьхиратдин хулаъ сикин апIруси ибшри. Гьич сар абайизна бабаз веледдин дерд дярябкъри. Сарун ич хизандира, цIиб-аьхюб сабур дапIну, дугълантина вуйи кьюр бай ликриин сарун апIуз чарйир агидича. Учуз гъубзрайиб гьаму ву. ГьапIчахъа?»
Тамерландин багахьлуйирихьнара, ярар-дустарихьнара илтIикIнийза. Магьа дурарин гафар-чIалар:
Владимир Ибрагьимов, бицIину эм: «Росгвардияйиъ лихуб ичдарин адат дубхьна. Юкьур гъардаш ихь уьлкейиъ кIули гъушу жюрбежюр дявдин операцйирин иштиракчйир вуйиз. Дурарикан сар Украинайиъ гъябгъюрайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ гьамусра иштирак шули ими. Тамерлан ляхниз вафалувалиинди чан жан Ватандиз фида гъапIу игит ву. Йизна дугъан арайиъ айиб сад йистIан дар. Эмдинна хутлинси ваъ, хъа гъардшарин, дустарин арайиъси гьадмукьан сир-мясляаьт ади уьмур хъапIрайча. Гьяйиф, уьмур ужудар чагълариъ айи вахтна инсафсузарин хиларилан гъушну, бейнава. Арччул хил хътабтIурси гъахьиза. Сар узуз ваъ, валлагьи, вари тухум-тарайиз чавкьан жумартур адайишул. Женнет кьисмат апIричаз».
Феруза Рамалданова, хизандин дуст: «Тамерлан 7-пи классдиъ урхурайи байди имиди танишур вуйиз. Ихь арайиъ Тамерлан амдрувалихъ хъугъуз шуладарзухьан. Чан инсанвал ва дуствал лазим вуйи дакьикьайиъ, лазим вуйи йишвахь хил гьачIабккбиинди ва яракар хьуп’инди субут апIру хасиятнан кас вуйи. Багъридаризси, уьмрин юлдаш Асиятдизси, баяр вуйи Каримуллагь ва Асадуллагьдизси, ухьузра варидариз гъилахъанмина кьягьял уьмриъ нумунади ва гьаргандиз фикриъ марцциди гъузди».
Замир Гьяжимурадов, дуст: «Ухьухь гьамциб тахаллус а: «Дуст адарш, аг, хъа гъагур уьрх». Дугъриданра, Тамерлан йиз гьацдар вафалу дустарикан сар вуди гъахьниз 32 йисаъ айи полицияйин аьхюну лейтенант, взводдин командирин заместителди лихурайи Тамерландин игитваликан узухъди гьамушваъ спецоперацияйиъ иштирак шулайи баяризра ктибтунза. Жвувахъди гъипIу уьлин кьацIран гъадри айи ватанпервер уьмриан гъягъюб аьхю дерд вузуз. Багахьлуйирихъди сабси дерин пашманвал пай апIури, сабсана ражну дурариз башсагълугъвал ккун апIураза».
Тамерлан 24-пи июнди багъри гъулаъ фаракьат гъапIнийи. 25-пи июнди Урусатдин кIулиъ айи В. В. Путиндин къарарниинди Тамерланра йикIбахъантина «Кьягьялвалин ордендин» cагьиб гъахьну. Тамерлан Ватан бадали жанар фида гъапIу кьягьяларин арайиъ ва завлан гъягъюрайи лизи кьарнийирин дестейиъ сакит гъахьну.
