Наргиз Гюлечова
23-пи июндиъ ихь уьлкейиъ Халкьдин художествойинна сяняаьткарвалин шей’арин йигъ къайд апIура. Му машквар, сяняаьткарвалин шей’ар гьязур апIурайи инсанарихьна гьюрмат улупури, Урусатдин Президент Владимир Путинди тасдикь дапIнайиб ву.
Кафари Кавказдиъ варитIан гизаф халкьдин сяняаьткарвалар айи регион ихь республика ву.
Дагъустандиъ гизаф миллетар яшамиш шулайивализ лигну, мушваъ айи халкьарин гьарурин чпин сяняаьткарвалин алатар, ляхнин жюрбежюр къайдйир а. Мисал вуди гъадагъиш, табасаранарин – халачйир, балхарарин – ругдин, унцIукуларин – гвакIлин, къубачйирин – арсран гъабар, безегар ва уюнжагъар вари дюн’яйиз машгьур вуйидар ву.
Кюгьне вахтарихъанмина гъийин йигъазкьан ихь дагълу халкьари гьясил апIурайикьан сяняаьткарвалин вари шей’ар дурарин устадвалин, удукьуваларин, зегьметнахъ юкIв хъайивалин ва натижайиъ художествойин жюрейиинди уччвудар шей’ар гьязур апIуз ккунивалин шагьидар ву.
Дагъустан халкьарин сяняаьткрарикан саб вуйи халачачиваликан улхуруш, му циркил лап яркьуди Дербент шагьриъ, Табасаран, Хив, Агьцигь, Мягьярамкент, Гъяякент районариъ артмиш шули гъабхьну. Кут али халачйиртIан гъайри, гьалвар, кюмсер, бархлар, гьюрбйир, билхар ва пирпйир гьязур апIуйи, ва гьарсаб халкьдиз чан хусуси вуйи, мяналу накьишарра айи. Урхурайи халачйирин ерийиз лигну, варитIан ужударсдар экспортдиз гьаъри шуйи. Хъа гьяйифки, гъи му шей’арихьна вуйи гьюрмат ва янашмиш’вал жараб дубхьна. Гьаз-вуш гъийин инсанариз хилин мутму сеймишди амдар. Гъи халачйир урхурайидар тIубариинди гьисаб апIуз шулу. Гьяйиф…
Халачйирси, ихь гъуларин дишагьлийири уччвудар накьишар ади урхурайи хьайин атIнарна гапарра халкьдин сяняаьткарвалин шей’ар вуди гьисаб шула. Улихьдин вахтарихъанмина Хив, Хючна, Кьурагь, Рутул, Гъубачи, ТляратIа ва БежтIа гъулариъ сяняаьткарвалин зегьметнииндии ликариин алахьрудар гьязур апIуйи. Хъа Анди, БутIлигь, АнсалтIа ва РягьятIа гъулариъ юртар гьязур апIурайи. Думу гъулариъ гьязур гъапIу юртар варитIан ужуб ери айидар ву кIури, Дагъустандин жара гъуларин ва Кафари Кавказдин агьалйири масу гъадагъури шуйи.
Табасаранарин сяняаьткарвалин шей’арихьна кьяляхъ гъюри, хюрккарин гъулаъ гакIвликан ктаурайи алатарикан, жвул’арин ругдин шей’ариканра дарпиди гъибтуз шулдар.
Гьяйифки, Жвуллиъ ругдикан апIру шей’арин устадар имдар ва думу сяняаьткарвал душваъ ккутIну. Вушра дидин аьхю ад ади гъабхьну. Хъа Хюрикк гъулаъ гакIвликан алатар гъира гьязур апIури ими. Асас вуди думу ляхин давам апIурайи устад Зиявудин Гьяжиев ву. Республикайин дережайиъди гъягъру гьарсаб серенжемдиъ му кас лап аьшкьниинди иштирак шулайир ву. Дугъу серенжемариз чав кадаъну хурайи гакIвлин алатариз дишлади муштарйирра алахьура. Дугъан алатар асас вуди пешкешди тувуз масу гъадагъурайидар ву. Дагъустандиз туристар гизаф гъюз хъюгъхъанмина, муччврариз хъанара артухъди муштарйир духьна.
Абйирихьан адашарихьна, адашарихьан баярихьна – янаки, насларихьан насларихьна сяняаьткарвалин му кесп тувували халкьарин культура ва аьдатар уьрхбаз зурба кюмек шула. Улихьди вахтариси, гъира халкьдин сяняаьткарвал уьбхюри, думу артмиш апIурайи устадариз Дагъустандин ва Урусатдин искусствойин лайикьлу гъуллугъчйирин ччвурар тувна. Халкьдин художествойин сяняаьткарвалин алатар Дагъустандин халкьарин аьдати культурайин кьимат адру шей’ар ву.
