Гюльнара Мягьямедова
2015-пи йисхъанмина сентябрин шубубпи шембе йигъан кIурбиъ айи маълин донорин йигъ къайд апIури шулу. 2024-пи йисан думу йигъ 21-пи сентябриин алабхъну.
Сифте думу машквар КIурбин маълин донорарин варидюн’яйин ассоциацияйи ляхин апIурайи Европайин юкьуб уьлкейиътIан къайд апIури гъахьундар. Амма месэлайин важиблувализ, кIурбин маълин донорарин сатIи вуйи сиягь айивали хайлин ляхин улихь гъабхрувализ, донорин генотип аьзарлуйин генотипдиз барабар гъабхьиган, донорихьан аьзарлуйиз кюмек апIуз шлувализ лигну, думу йигъ гизаф йишвариъ къайд апIуз хъюгъну. Гъи думу машквран йигъ дюн’яйин 50-рилан зиина уьлкйириъ къайд апIура.
Сагъу касдин кIурбин маъ ясана стволовой клеткйир аьзарлуйиз тувувал онкологияйин, жара гъагъи уьзрариан аьзарлу духьнайидариз сагъ хьуз айина-адру тек мумкинвал шулу. Донорарин сиягьнаъ айи 10 агъзур касдин генотип анжагъ сар аьзарлуйиз ярамиш хъуз мумкин ву.
Урусатдиъ кIурбин маълин донорарин Милли сиягь а, хъа душваъ лап тек-биртIан генотип алабхъури шулдар. Европайин донорарин банкдиъ лазим вуйи генотип алабхъувал лап багьади удубчIвуру. Гьаддиз Милли сиягь яркьу апIувал жямяаьтлугъдин ва гьюкуматдин улихь дийибгънайи важиблу месэла ву. КIурбин маъ тувувал гьарсар касди хушниинди апIру ляхин ву. Донор мюгькам сагъвал хъайир, 18 йислан 45 йис’ина яшар вуйир лазим шулу.
КIурбиъ айи маълин донорин вари дюн’яйин йигъан РД-йин агьалйирин сагъламвал уьбхбан министрин вазифйир кIулиз адагъурайи Ярослав Глазовди кIурбиъ айи маъ тувуз гьязурлугвалин тереф уьбхюрайи ва кIурбиъ айи маъ тувру донарарин сиягьнаъ айи инсанариз грамотйир ва чухсагъул мялум апIру кагъзар тувну.
«Дюн’яйиъ чан жюре ифи айи инсанар хайлин айивалин гьарсар кас гъавриъ духьну ккунду. Сагъ хьпан бадали, кIурбиъ айи маълиз кюмек лазим вуйи инсанар Урусатдиъ 100 агъзуртIан артухъ а. Лазим вуйирсир донор агуз читинди шулу. Думу ляхниъ инсандин миллет ва яшамиш шулайи йишв важиблу дар.
Узура ифдин донор вуза, йиз ифдин генотип лазим гъабхьиган, аьзарлу инсан сагъ хьпан бадали, аьхю аьшкьниинди ифи тувуз гъягъидиза.
Урусатдиъ кIурбиъ айи маълин федеральный сиягь а. Думу сиягьнаъ 400 агъзурилан зиина инсанар а. Ухьу думу сиягь хъана яркьу дапIну ккунду. Ифдин донор хьузтIан кIурбин маълин донор хьуз рягьятдира ву, бедендиз зарарра, хатIасузвалра адар», – ктибтнийи Ярослав Глазовди.
Гъи ихь республикайиъ, ифдин рак дубхьнайидар сагъ апIбан бадали, кIурбин ифи жара касдиъ убзу 12 дюшюш мялум ву.
21-пи сентябриъ вари дюн’яйиъ жямяаьтлугъ тешкилатариъ ва медицинайин идарйириъ донорвалин акцийир, лекцйир, агьалйир гъаврикк ккаъбан серенжемар гъахури шулу. Ужуб сагъ’вал хъайидари аьзарлу духьнайидариз кюмек апIувал рягьимлувалин ляхин ву.
