Наргиз Гюлечова
Дагъустан Республикайиъ «Дагъустан» ГТРК-йина «Сарпидарин гьяракат» кIуру тешкилатди сатIиди «Кьяляхъ хътакувал. БицIидар. Сарпидар» проект юрутмиш гъапIну. Проектдиъ иштирак шулайидар 14-17 йисариина яшар духьнайи живанар вуйи. Думу проектдин асас вазифа – аргъаж шулайи насларин арайиъ, XIX аьсрин вахтариз хъадакну, бицIи Ватандихьна, багъри гъулахьна ккунивал артмиш апIуб, дурарихьди тарихдикан, географияйикан, халкьдин культурайикан ва аьдатарикан аьгъю апIуб вуйи.
«Кьяляхъ хътакувал. БицIидар. Сарпидар» проектдин реалити-шоуйиъ республикайин гъулариан, шагьрариан иштирак хьуз 2 агъзур касди аьрзйир тувну. Гьадрарикан 200 касдиз кастингдиз дих дапIну, дурарин арайиан 10 живан гъядягъну. Думу 10 касдин арайиъ Табасаран райондин ЧIвурдаф гъул’ан вуйи, Кьюрккарин кьялан мектебдин 9-пи классдиъ урхурайи Ислам Аьлимурадовра айи. Улихьна йигъари Ислам Аьлимурадовдиз редакцияйиз дих дапIну, дугъкан проектдиъ иштирак хьувакан ктибтуб ккун гъапIунча.
Ихтилат ккебгъри, Исламди мялум гъапIганси, тятIиларин вахтна мектебдин вожатый Диана Шябановайи, проектдин кастингдиъ иштирак хьпан бадали анкета абцI кIури, дугъаз тялукь ссылка хътапIнийи. Гьадму ссылкайиъди регистрация дапIну, хъасин улупнайи вари суалариз жаваб тувну, Исламди анкета кьяляхъ гьапIну. Йигъарилан проект гъабхрударихъди машна-машди гафар-чIалар апIуз Исламдиз Мягьячгъалайиъ айи «Дагъустан» ГТРК-йиз дих апIуру.
Исламдин гафариинди, машна-машди гаф-чIал гъабхру йигъан, чпиз дих дапIнайи «Дагъустан» ГТРК-йиъ, проект гъабхрудар ктарди, психолог Гьяжи Шамов, режиссер Мурад Мягьямедов ва хъанара жара касарра айи.
«Мина гъафнушра, узу проектдиз гъадагъур кIури хиял дайиз. Хъа саб гьяфтайилан, 22-пи августдиъ, Мягьячгъалайиъ айи жигьиларин центриз сабансан дих гъапIиган, узу проектдиъ иштирак шулайибдин шаклувал амдайиз. Душваъ проектдин иштиракчйир Хунзах райондин Хариколо гъулаз душну ккунибдикан гъапнийи, ва 28-пи августдиъ учу гьадму гъулаз хъади гъушнийичу.
Къайд апIуз ккундузузки, му проектдиъ иштирак хьпан бадали гъядягъю 10 кас проектдиз лигрудариз кьабул гъахьи живанар ву. Мисал вуди гъадабгъиш, сар фицдар-вуш уьмрин маракьар айир, тмунур зат гъуларихъди таниш дарур, ва гь.ж.», – гъапну Исламди.
Пуб лазим вуки, ихь ватанагьли Марат Аслановдин кюмекниинди, му проектдиз ухшар вуйи проект, республикайиъ 2017-пи йисан Хив район Хрижв гъулаъ кIули гъубшну. Гьадмуганра Дагъустандин муниципалитетариан жюрбежюр яшариъ айи ва гьарсаб миллетдикан вуйи 12 дишагьлийи 3 гьяфтайин арайиъ, улихь вахтарин шараитариъ яшамиш шули, гьадму вахтари дишагьлийири гъулариъ апIру ляхнар тамам апIури гъахьну.
Хъа гьаму ражари кIуруш, бицIидарихъди вуйи проектдиъ баярра, шубарра иштирак гъахьну ва дурари улихь вахтарин ляхнар тамам гъапIну.
Ич сюгьбатнаъ Ислам Аьлимурадовди гъапиганси, ляхин вушра, тамшир вушра, проектдин иштиракчйири апIурайиб вари операторари видеойиз адагъури гъахьну.
«Эвелиан проектдиъ учу кьюб дестейиз жара гъапIнийи, хъасин 5 кастIан имдруган, сарун сатIи дапIну, саб команда гъапIнийи. Проектдин тешкилатчйири гьар йигъан учуз жюрбежюр конкурсар тешкил апIури гъахьну. Гьадрарин арайиъ цалик купIар катIуб, укI убшвуб, жюрбежюр чайран укIар утIуб, симриинди пягьливанси лицуб ва хъанара жарадар. Дергсихъди укI убшвру конкурсдиъ, хатIасузвал дюрюбхди, тIуб гьадабтIну, саб бицIи зиянра гъабхьнийиз.
Хъа конкурсдиъ иштирак духьну хъабхъу дестейигъян, варидари чпин сесер тувбиинди, сар кас проектдиан адаурайи. Гьаци садпи йигъан ич дестейи вариди узуз къаршуди сесер тувнийи. Аммаки, проектдин шартIариинди, фуну касдихъанди вушра имбудари гъаршуди сесер тувнушра, думу сарпи йигъан хулаз гьаърадайи. Янаки, думу касдиз проектдиъ чан иштирак’вал давам апIуз ихтияр айи. Гьаддихъан яваш-явашди гьар йигъан са-сарди иштиракчйир цIиб хьуз хъюгъну…
Хъа кьюбпи ражари узу му реалити-шоуйиан адахъруган, проектдин 6-пи йигъан варидари узуз къаршуди сесер тувнийи. Мушваъ варитIан асасуб гьадму вуйики, сабпи ражари баяр проектдиан утIурккуб эвелиантIан учухъди хъайи шубарин йикьрар вуди гъабхьну. Гьаддиз дурари гьар йигъан баяриз къаршуди сесер туври гъахьну – баяр шубартIан кIубанди вуйивализ лигну, дурар утIурккуз чарйир гъагну. Гьаци вушра, сар бай финализкьан проектдиъ имийи», – гъапну сюгьбатчийи.
Къайд дапIну ккундуки, Ислам мектебдиъ ужудар аьгъювалариз урхурайир ву. Гьацира думу гьаммишан райондин вая республикайин дережайиъди гъягъюрайи жюрбежюр конкурсариъра иштирак шула. Улихьнаси СКФО-йин дережайиъди кIули гъубшу «Сарпидарин гьяракат» тешкилатдин серенжемдиъра, республикайиан гъядягънайи 7 касдин арайиъди душну, гьадушваъра Исламди иштирак’вал дапIна.
