Мейлан Нежефов
Ватандин Аьхю дявдин женгариъ, 1941-1945-пи йисари багъри Ватан фашист чапхунчйирихьан уьбхюри, Аьхю Гъалибвал гъазанмиш апIбак агъзрариинди ихь ватанагьлийири лайикьлу пай кивну. Гьадму игитарин жергейиъ Ляхла гъулан агьали, аьхюну сержант Даниял Юсуповра айи.
Даниял Мазанович Юсупов 1916-пи йисан Кюре округдин (гьамусдин Хив райондин) Ляхла гъулаъ нежбер касдин кьаб ккайи аьхю хизандиъ бабкан гъахьну. 4-пи классдин аьгъювалар гъадагъу Данияли, уьмриъ жюрбежюр месэлйир алахьну, урхуб сарун давам гъапIундайи. Дугъан байвахт багахьлуйирин ва дада Жимайин гъайгъушнаъ ади гъябгъюру. 1939-пи йисан Советарин Армияйиз эскервалин гъуллугъ тамам апIуз гъушу Даниял Юсупов 1943-пи йисазкьан СССР-ин яракьлу кьувватарин жергйириъ гъахьнийи. Гьадму йисан майдин вазли Сталинград, Орёл, Львов шагьрариъ гьарсаб хал ва гьарсаб кюче бадали гюллдихь мухур гьивну, немцарин чапхунчйирихъди женгариъ айи Даниялиз гъагъи зиян шулу.
Гагул ликрихъ мягьрум гъахьи игит багъри ругариина хъадакну гъюру. 1-пи дестейин инвалид вуза пну думу ляхин-карнахьан ярхлади гъузундайи. Багъри юрдариан фронтдиз хътаъру гъагъарик дугъу чан хусуси пай киври гъахьну. Хъа дявдин кьяляхъна хайлин йисари Хив райондин «Гъалибвал» кIуру колхоздиъ жюрбежюр гъуллугъарихь гъилихну.
Даниял Юсупов «Уьру хяд» ва Ватандин дявдин I дережайин орденар, «Сталинград уьбхбаз лигну», «Жюрэтлувал улупбаз лигну», «Дирбаш’вализ лигну» медаларин ва улихь-кIулихь хьайидарин чухсагъул мялум апIбан кагъзарин сагьиб гъахьну. 1987-пи йисан зегьметкеш Даниял Юсупов уьмриан гъушну.
Гъи Украинайин миллетчйир ухьуз душман духьну дугъужвнайи вахтна, Урусатди душваъ гъабхурайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ гьунарар улупури ва дирбаш абайин рюгьяр рази ктаури дугъан хтул Исамутдин Юсуфовра иштирак шула.
Исамутдин 1983-пи йисан 10-пи августди Ляхла гъулаъ Рамазан ва Къизейбат Юсуфоварин хизандиъ бабкан гъахьну. Чпин ургур велед айи хизандиъ думу варитIан бицIинур ву. 2000-пи йисан багъри гъулан мектеб ккудубкIу жигьили эскервалин буржи Анапайиъ баркаллуди тамам апIуру. Армияйиъ имиди, дугъу шубуд йисаз уьлкейин яракьлу кьувватарихъди контракт йибтIну, Ватандиз гъуллугъ апIуз хъюгъну. 2003-пи йисан 31-пи декабри Исамутдинди чан уьмур Табасаран райондин Афна гъул’ан вуйи Индира кIуру шурахъди ккабалгуру. Контракт ккудубкIбалан кьяляхъ дугъу, жюрбежюр йишвариъ тикилишчивалин ляхнар апIури лихури, хизандин мадар апIури гъахьну.
Хизандихъди Ставрополь крайиъ Светлоград шагьриъ яшамиш шулайи Исамутдин мобилизацияйин дахилнаъди хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак хьуз гъушну. Думу гъябгъюрайи операцияйин медалин сагьибра ву.
«Закурин йиз юкьур веледдин аку гележег бадали, гьацира гъи ихь Ватандиз кьадарсуз лазим вуйи йигъан узу герек хьувалин кьадарсуз рази вуза. ИкибаштIан, дявдиъ шерик гъахьундайиш, ужуйи вуйи. Хъа гьапIхьа!? Тувси гъадабгъидихьа. Умудлу вуза, кьюрдун йигъар душну, умун хьадра улубкьиди», – гъапнийи Ватан уьбхбан буржи гьисс апIурайи Исамутдинди.
Гъалибвал гъадабгъну дирбаш адаш ва хизандин кIул гъюру рякъ юкьур жили веледди ва уьмрин юлдши уликк уьбхюра.
