Умгьанат Сулейманова
Украинайиъ гъябгъюрайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ анжагъ дявдин гьяракатариъ иштирак хьувалин ляхин ужуди аьгъю, женг гъабхбан тажруба айи ва контрактдин бинайиинди гъуллугъ апIурайидар иштирак шула. Гьадрарикан сар Дербент райондин Рубас гъул’ан вуйи ихь ватанагьли Раман Къалабеков ву.
Дугъан игитваликан узуз Буйнакск шагьриан вуйи эскер, къумугъ бай Хизри Атаевдин гафариан аьгъю гъабхьунзуз. Буйнакск райондин администрацияйин телеграм-каналиъ хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак гъахьи бицIину лейтенат Хизри Атаевдикан вуйи документальный кинойиз гъилигунза. Дидиъ эскру, фици табасаран бали учв ва сарсана урус эскер аьжалихьан гъюрхнуш, ктибтурайи.
«Узу, Раман Къалабеков ва сарсана урус бай, Кирилл Шаповалов, дявдин сурсатар гъахру машиндин кабинайиъ айча. Машин хъапIрайир узу вуйза. Ич машин варитIан улихь хьайи. Дявдин сурсатар сагъ-саламатди эскрарихьна хъуркьбан бадали учу гьялакди гъягъюрайи вахтна машин минайиин улубчIвнийи. Раман дишла машиндин улхьан вуйи, чан гъаншариъ айи шюше дюбгъну, машиндиан утIурччвуру, ва, чвурхури душну, рякъюн гъирагъдихъ хъайи рукаригъинди жин шулу. Убгурайи машиндин кумрахьан фукIа рябкъюрдайи. Дугъаз чазра зийнар духьнайи, вушра саб герендилан думу, чан гьялназ дилигди, учу чIивиди имиш ахтармиш апIури, кьяляхъ гъафнийи. Кириллик кучуз шулдайи – кьюрид ликарра ккутIурччву думу, амрихъан душну, жил’ин дахънайи. Думуган Раманди узу агуз хъюгънийи. Дугъан гафариинди, узу машиндин раккникан, саб ликрин гьацIра ккадарди, керхну айи. Дугъу узу гужниинди алдагъну, рукаригъинди гъухнийи ва, чахьан шлубси, медицинайин сабпи кюмекра тувнийи. Йивуб яваш гъахьиган, ихь духтрар дишла учухьна хъуркьнийи. Раманди дурариз Кирилл хьайи йишв улупнийи. Дугъу узура аьжаликкан гъюрхну», ктибтурайи видеойиъ Хизри Атаевди.
Ихь ватанагьли Раман Къалабековдин игит ляхнарикан мялум гъабхьиган, узу сифте дугъан чи Разида Рамазановайихьна илтIикIунза. Думу табасаран чIалнан мялим ву.
– Улихьна йигъари Раман гъулаз дуфну, хъана кьяляхъ гъушну, дугъкан вуйи мялумат узу вушра туварза, – гъапнийи Разидайи. – Узу цIийина йиз дирбаш чвуччвуз гъибикIу шиир урхидиза, хъасин дугъан уьмриканра кдибтидиза..
Сагъул, гъардаш
Сагъул, гъардаш, уьбхюрава ихь Ватан
Ислягьвал шуз, уьмур шлуси авадан.
Сагъул увуз, игит бализ, йиз гъардшиз,
Хизандихьан ярхла йишваъ айириз.
Хил алдабгъну гъуш’ва жигьил жандилан,
Дийигънава улихь, уьбхюри Ватан.
Швнуд йисари багъри хулаъ адарди,
Гьаърава яв жигьил уьмур женгариъ.
КкудубкIри вахт ухьуз вардариз гъагъи,
Азад шлуси ухьу гъагъдиккан вари.
Мани хулаъ дусну ашра, ктруси дерд,
КIваъ сикинвал адарич ичра, гьелбет.
Дийигъри яв улихь дадайин дюъйир,
Сар Аллагьди кьувват туври яв жандиз.
Гъалибвалин ерхьри сесер, мяълийир,
Ислягьвал, гъит, гъубзри жил’ин гьаргандиз.
Намуслу бай вува абйир-бабарин,
Уву вува вафалу бай яв халкьдин.
Сагъ-саламат ибшри ихь ккуни Ватан,
Хулаз хъуркьуз, шад шлуси ккуни хизан.
Раман Къалабеков 1986-пи йисан Дербент райондин Рубас гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъан адаш, Къалабеков Назир Мурсалович, хайлин йисари Рубас гъулан мектебдиъ мялимди гъилихну, хъа дада, Муслимат Анверовна, хулан кейвани ву. Къалабековариз хьур велед а – шубур бай ва кьюр риш. Дурар аьхю ва тербияламиш дапIну, варидариз образование тувну, абйир-бабари дурарикан Ватандиз лайикьлу касар ктаъну.
Аьхюну бай Камиль таможняйин гъуллугъчи, Эльман – тикилишчи, Раман, чвйирик варитIан бицIинур, военный гъахьну. Шубарикан улхуруш, Гюльмира Рубас гъулан кьялан мектебдиъ ккебгъбан классарин мялимди, Разида Дербент шагьриъ 4-пи нумрайин мектебдиъ табасаран чIалнан мялимди лихура.
Мектеб ккудубкIну, Раман 2004-пи йисан чан хушниинди армияйиз эскервалин буржи тамам апIуз гъягъюру. Дугъу Урусатдин меркездиъ кьюд йисан армияйин женгариъ гъуллугъ апIуру. Эскервалин буржи тамам дапIну гъафи Раманди 2007-пи йисан Чечен республикайиъ айи кьушмариъ, контракт йибтIну, гъуллугъ апIуз хъюгъру, хъа 2012-пи йисан Каспийск шагьриз ракетйирин кьушмарин частназ цIийи ляхниина гъюру. Душваъ кьюд йисан гъуллугъ дапIну, Раман Крым Республикайин Севастополь шагьриз командировкайиз, хъа сад йислан Владикавказ шагьриз гьаъру.
Ихь ватанагьли, чан хушниинди ктабгъу рякъюъ вафалувалиинди гъуллугъ апIури, лихура. Хусуси метлеб айи дявдин операция ккебгъруган, Раман Владикавказдиъ 19-пи мотострелковый бригадайин полкнаъ 1-пи батальондиъ гъуллугъ апIурайи.
2022-пи йисан 24-пи февралиъ гвачIнинган Раманди гъуллугъ апIурайи батальон Украинайиз гьапIру.
Дугъаз саб-швнубан жара подразделенйириан вуйи юлдшариз кюмек апIуб, дявдин йивбариан эскрар адагъбаъ ва чIур гъабхьи техника эвакуация апIбаъ ва жара серенжемариъ иштирак хьуб кьисмат гъабхьну. Раман Къалабеков чан вазифйир дикъатнаан аьгъюр, дурар вахтниинди, ужуб ерийиинди тамам апIрур, ужуб гьязурлугвал айи эскер вуди, думу саб-швнубан частнан командованиейи лишанлу гъапIну. Дугъаз «Крым азад апIбаз лигну», «Дирбаш’вализ лигну», Жуковдин ва жара медалар а, думу гьацира «Дагъустан халкьдин Игит» ччвурнан сагьиб ву.
