Зубайдат Шябанова
Гьаму йигъари Москва шагьриъ Урусатдин тарихи жямяаьтлугъдин хулаъ варихалкьарин «Тарихдин дарсар мектебдиъ – аьдатар ва цIийи къайдйир» конкурсдин финалин натижйир гъивну. Гъалибчйириз Урусатдин тарихи жямяаьтлугъдин председатель Сергей Нарышкинди пешкешар тувнийи.
Шадлугънан серенжемдиъ Сергей Нарышкинди тарихдин аьгъювалар артмиш апIбаъ конкурсди важиблу роль уйнамиш апIурайивал къайд гъапIну, фицики, дугъан гафариинди, Ватандин Аьхю дявдин тарихдикан вуйи дарсари, фактарин далиларикан мялуматар тувбахъди сабси, мектебдин баяр-шубарихьди ихь халкьдин ватанпересвал, эдеблувал, сабвал, игитвал гьисс апIуз гъитра.
Гьаму йисандин конкурс Ватандин Аьхю гъалибвалин 80 йис хьпаз бахш дапIнайиб вуйи. Конкурсдиъ вари уьлкейиан 500-тIан артухъ мялимар иштирак гъахьну. Финализ удучIву федеральный 8 округдиан варитIан ужударстар 24 мялим пулин пешкешариинди, дипломариинди, хъа Абхазияйиан, Молдова республикайиан ва Кыргызстандиан вуйи шубур мялим багьалу пешкешариинди лишанлу гъапIну.
Гъалибчйирин арайиъ Табасаран райондин гимназияйиъ тарихдин ва обществознаниейин дарсар киврайи Маида Саидовара (шиклиъ) айи. Думу кьюбпи йишван сагьиб гъахьну. Конкурсдин кьяляхъ узу дугъахъди сюгьбат гъубхунза. ИкибаштIан, учу ич гаф-чIал улхуб конкурсдилан ккебгънийча.
«Конкурс шубуб пайназ жара дапIнайи. Учуз «Гъалибвалин кьяляхъ ислягьвал: Ялтайинна Потсдамдин система», «Ватандин Аьхю дявдин тарихи йишвар: Урусатдин тарихдихьна гьюрмат фици уьбхюраш», «Дяви халкьдин фагьмиъ: хизандин сюгьбатари инсандин фикриз фициб тясир тувраш» темйир тувнийи. Гьаму темйириан видеозапись, презентация ва ачухъ дарснан план гьязур дапIну, конкурсдин жюрийиз хъадапIунча. Гьлебетки, му ляхин сар мялимдихьан ялгъузди кIулиз адабгъуз шлуб дар. Узу конкурсдихьна гьязур хьпаъ кюмек гъапIу ич гимназияйин директор Элина Шихмягьямадовайиз ва жара мялимариз чухсагъул мялум апIураза.
Кьюбпи туриъ гъалиб гъахьидариз Москва шагьриз гъюбан теклиф дивну. Москвайиъ финалин талитнаъ 27 мялим айча. Жюрийин вакилар конкурсдин иштиракчйирин презентацйирихъди таниш хьпан кьяляхъ, дурари конкурсдин гьарсар иштиракчийиз кьатI’и табшуругъар тувну. Думу саб гьяфтайин арайиъ тамам дапIну ккундийи. Узуз тувнайи табшуругъариъ музеяриъ дарс гъабхбан тажрубайикан ктибтуб улупнайи. Думу сацIиб гъагъиди алабхъунзуз, гьаз гъапиш ихь райондиъ Ватандин Аьхю дявдин женгарин машгьурвалин ва тарихи экспонатарин музеяр адар. Ва Урусатдин аьхю шагьрарин бицIидаризси, ихь бицIидариз чпиз ккун гъабхьи вахтна дявдин музейиз гъягъюз мумкинвал шуладар. Гьаддиз му месэла узхьан жвуваз ккуниганси, бегьемди ачухъ апIуз гъабхьундайзухьан. Гьаци вушра, жюрийиз йиз ляхин, узу киву дарс ва суалариз туву жавабар кьабул гъахьну», – ктибтура сюгьбатнаъ Маида Саидовайи.
Маида Спартаковна Саидова Табасаран райондин ТинитI гъулаъ бабкан гъахьну. Мектебдиъ урхури имиди, дугъаз мялим хьуз ккун гъабхьнийи. Мектеб ккудубкIбан кьяляхъ, шуран кIван хияларикан хабар айи абйир-бабари Маида мялимвалин пишекарвал гъадабгъуз Мягьячгъала шагьриз гьаъру. Маидайи ДГУ-йин тарихи факультет ужудар кьиматариз ккудубкIну. Гьамусяаьт думу Ягъдигъ гъулаъ чан хал-хизандихъди яшамиш шула. Чан кIван хиял кIулиз удубчIву Маидайин Табасаран райондин гимназияйиъ тарихдин ва обществознаниейин дарсар киври гьамус миржидпи йис ву.
Маида Саидова гъубшу йисанра вари Урусатдин «Илмари живанар кьувватлу апIура» конкурсдиъ иштирак гъахьну, ва душваъра ихь ватанагьлийи кьюбпи йишв гъадабгъну. Дидлан савайи, думу 2023-пи йисан вари Урусатдин «ВаритIан ужур мялим» конкурсдин муниципальный этапдиъ пешкешнан йишваз лайикь гъахьну. Дугъахь урхурайи баяр-шубари райондин ва республикайин мектебарин тарихи дарсариан ва обществознаниейиан олимпиадйириъ заан йишвар ва ЕГЭ-йианра заан баллар гъадагъура.
Ич сюгьбатнан аьхириъ Маида Саидовайи гъюру йисанра урусатдин конкурсариъ иштирак хьуз планарик кайиваликан гъапну.
Табасаран райондин гимназияйин директор Элина Шихмягьямадова кIулиъ ади, вари мялимарин коллективди Маида Саидова лайикьлу гъалибвалихъди тебрик апIура. Учура дурарихъди Маидайиз гележегдиъ хъана заан хъуркьувалар хьуб ккун апIурача.
