Гьаз ухьу, инсанар, варидарихьна сабси лигури шулдархьа? Дурариз туврайи кьимат, фагьум-фикир филан ва фуну вахтна саб шуйкIан? Му суал гьял апIбан бадали фицдар чарйир агуз шуйкIан кIури, юкIв гьарган фикрарикк шулиз. Амма, зиихъ улупнайи читин суал хизандин ва багахьлуйирин арайиъкьан гьял апIуз, къанун-къайдайиккна хуз гьич саб жюрейииндира шули адарзухьан.
Закурин ихь йигъ фициб шулуш мялум дарди, кьяляхъ улхувал, ктукьувал, кялхъювал гъи варидарин хасиятнан лишан дубхьна. Халкьдин мисалариъ кIури шулуки: «Лизи кегьер гьяйвнин кьяляхъ бишируг шули аьдат ву». Амма, гьяйифки, мициб бишируг хъади кIакIнаъ ва аьшкьнаъ ади гъябгъюрайи гьяйван ул`ин иливиш, аьхю паяриз ккунди шулдархьуз. Вари ккилигури шулухьа, фила ва фициб усал гаф-чIал, ляхин-кар ктубчIвур кIури гьацир касдикан, яна, саб гафниинди, фила дугъкан чIар ктабхъуйкIан кIури.
Хъа эгер ухьу мици дархьиди, дугъаз лазим къайда-йиинди хъана улихь гъягъюз, гамар алдагъуз жвуван кIван марццишин, шадвалин инчI ккайи сурат улупиш, хъугъай, дугъу, чак хлинццар ктаршра, завун аьршариз удучIвуз чарйир агуру. Хъа ихьуб фу ву дицир касдихьди эл хътабгъуз ва гьялалди уьл ипIуз гъидритди, курччвру усал гафар апIури, кIарчарилан маргъ алдатуб вая кIули бачI абтIуб. Дид`инди ухьу, уччвуди фикир гъапIган, думу усал апIури адархьа, анжагъ ихь усалвал улупури ахьа.
Гьацдар мисаларикан вуди саб хуз ккундузуз. Сар узуз мялум вуйи касди масу гъадагъну 20-30 чарва уьрхюз хъюгъну. Дурарикан гьацIари бахтнаан са-саб, кью-кьюб, хъа сасдари кюрпе ччиларра хуру. Мурар вари гьисабназ гъадагъиган, чарвйирин уьмуми кьадар 90-риина удубчIвну. Хъа дугъан маш ккадру касар, увуз жара чIур абг, му вари гъуландарин пай кайи чIур ву кIури, дугъаз къаршуди удучIвуз хъюгъну. Хъа дугъан пай наан а? Думу гъул`ан-хул`ан дарин?
Му касдира гьапIну, мицисдар гафар-чIалариз саб артухъ иб диривди, гьюкуматдиз налог туври, гьамрарин хъюлаз 42 йисаз вуди йикьрар йитIну, саб флану кьадар чIур чан ликрихъ гъивну. Гъи, саринра сес-дикI хътарди, дугъу чан ляхин давам апIура. Хъа сумчир-салам, жара хайир-шейир гъабхьиган, чарва, ччил лазим вуди мугъаз къаршуди удучIву касар, хил бис кIури, хъана сабпи нубатнаъди гьадгъахьна гъягъюри а.
Кьюб агълиж уьрхюрайи касдин кьяляхъ гьамкьан инсанар душманвал апIуз хъергнайиган, образованиейин, духтирвалин вая мяишатдин жара цирклариъ лихурайидариин вуйи бахилваликан, дурарихьна вуйи душманваликан улхурира дарза.
Гьаддиз, гьюрматлу ярар-дустар, цIиб сабур дапIну, ккимбуб ккимиди гъузну, шулуш уччвуб гаф, кюмек дапIну, шулдарш, манигъ`вал дарапIуб ужу ву. Айи йишв`ан гизаф дарш, цIиб хьнура кубкIру. Ухьуз сар-сариз тувнайи хялижв уьмриъ душманвал мапIанай. Сарира фукIа гъабхидархьа. Ухьуз аьхиримжи йигъан алабхъурайиб анжагъ кьюб метр жилна, гьадму кьадар кафнин агътIан дар. Пис йигъан сар-сариз бакар шлудар, ляхин алабхъиган сар-сарихьна кюмекназ хил гьачIабккрудар хъана ихь ухьу вухьа. Инсан инсандихьна гъюруб ву. Гъит, инсанвал дубгру ва алабхъу ляхин-кар дюз хьайизкьан, слиз аба кIуру касарикан ухьу даришри, ухьу гьарган инсанвал уьбхру агьларикан ишри, гьюрматлу ярар-дустар. Галстук ккайир ву кIури, дугъаз кьюб улиан лигури, кьюбиб хилари хил бисри, хъа тмунурин, кьяляхъ фужкIа хътар кIури, туву салам гъададабгъру инсанар махьанай. Анжагъ вари аьламдиз сабсиб кьимат туври, саб гафниинди, инсан инсантIан артухъ дарапIри, фициб нукьсанвал кайир вушра, думу инсанси кьабул дапIну, тувнайи хялижв уьмур баркаллувалиинди хъапIуз ухьуз Аллагьди амур апIри!
