Урусатдиъ бабан Йигъ къайд апIури, 20 йистIан артухъ ву. Му машкври хизандин шибритI мюгькам апIуз мумкинвал тувру, хизандиъ инсандиз уьмур тувру касдин важиблувал улупуру. Дюн’яйин фунуб уьлкейиъра хизан, бахтлу уьмур бадали, арайиз хурайиб ву. Бахтлу хизан яратмиш апIбак дишагьлийи киврайи пай гьисаб апIузра удукьурдар.

 

Дагъустан Урусатдин ва-ритIан гизаф миллетар албагну яшамиш шулайи респуб-лика вуйиваликан варидариз аьгъя. Ихь республикайиъ дуланмиш шулайи вари миллетарин аьдатар тафавутлудар вушра, мушваъ хизандин кьиматлувал лапра заануб ву. Хъа Дагъустандиъ гизаф бицIидар айи хизанарикан улхруган, сабпи нубатнаъди табасаранарин хизанар мисалназ хуру. Ав, кюгьне вахтарихъан мина табасаранарин хизанариъ гизаф бицIидар ади, кьюр гъардаш чпин хизанарихъди садар аьхю хулариъ яшамиш шули, саб суфрайихъ уьл ипIури, хизандин гъайгъушнар кIулиз адагъури гъахьну. Дишагьлийин сабпи вазифа, хизандиъ манишин уьбхюри, дадавалин роль уйнамиш апIувал вуйи. Табасаран дишагьлийи гьар вахтна чан намуслувал, абурлувал, саламатвал улупури гъахьну. Албагу, ужуб хизандиъ, хизандин кIулиъ айири чан хпириз гъагъ алабхъуз гъидритди, веледариз уьмур туву касдиз гьюрмат апIури, хизандин игьтияжар гьуркIри ккунду.

Мицисдар хизанарикан газатдин машариъ кми-кмиди ктибтури шулча. Гьаму элгьет йигъан бабарин машквар къайд апIрувалихъди аьлакьалу вуди, улихьна йигъари чан 90 йисандин юбилей къайд дапIнайи Жвулли гъулан агьали, гьамус Каспийск шагьриъ яшамиш шулайи Муминат Шихгьяфизовайихъди гюрюшмиш гъахьунза. Ич арайиъ гъабхьи сюгьбат жикъиди исихъ чап апIурача.

– Муминат бажи, яв бабкан гъахьи йигъра, гъюрайи бабарин машкварра мубарак ишри, Аллагьди сагъу ва ярхи уьмур тувривуз, яв веледар наан ашра, сагъ-саламатди гъузри, дюн’яйиъ дадавалин бахт дярябкъю дишагьли зат даришри. Уву наан бабкан гъахьнуш, яв уьмрикан учуз кидибт.

– Узу Ватандин Аьхю дявдин улихь йисари Хив райондин Кьуликк гъулаъ бабкан гъахьунзу. Адаш кечмиш гъахьнийи, учу шубур велед дадайи сарди тербияламиш апIурайи. Дяви ккебгъайиз улихьна йиз гъардаш армияйиз гъуллугъ апIуз душну, 6 ваз вуйи, думу дявдиан кьяляхъ гъафундайи. Дадайи узуна йиз чи аьхю дапIну арайиз адагънийи. Думугандин вахтар лап читиндар вуйи. Йиз байвахт дявдин йисариин алабхъну. Дицисдар читинвалар ухьуз затра алалахьри. Думу вахтари шубар ухди швуваз тувуйи. Узу 15 йисаъ ади Жвулли гъулан бализ швуваз тувнийи. Гьаддихъан мина Жвулли гъулаъ яшамиш гъахьунза. Фукьан вушра колхоздин ляхнар апIувалра алабхъунзуз, хъа гизафси халачйирин фабрикайиъ ляхин апIури гъахьунза. Хизандиъ узуна жилири юкьур риш ва кьюр бай тербияламиш гъапIунча, гьамус худларра, гудларра азуз. Гьелбетда, читин йигъарра гъахьуншул, амма гъийин яшайиш харжиб дариз. Узухъди яшамиш шулайи бай Зиявудин ва швушв Зинфира гизаф ужудар вуйиз, дурари узуз аьхю гьюрмат апIура.

– Гьамусдин жигьилари кьюр-шубур веледтIан артухъ бицIидар бабкан хьуз гъитурдар. Яв фикриинди, гизаф веледар гизаф дердар вуйин, дарш аьхю бахт?

– Гьелбетда, гьарсар веледдин кьисмат Аллагьди дибикIна, дугъан ризкьна аьжалра гьадгъан хилиъ а. Улигьдин хизанариъ бицIидар гизаф шуйи. Гьамусдин жигьилариз гизаф бицIидар ккундар. Уьлкейиъ утканвалар, рягьятвалар гизаф ашра, жигьилариз лапра ужуди ккунду. Веледар гьарсар дадайин бахт ву. Учу веледар ляхниин юкIв алди, хизандиъ аьхюр-бицIир аьгъюди тербияламиш гъапIунча. Веледари сари гъи дих апIуру, тмунури – закур дадайихъан юкIв убгуру, гьамус яш дубхьнайи инсандиз думутIан аьхю бахт айинхъа?

– Яв веледар уьлкейин жюрбежюр йишвариъ яшамиш шула. Дурар рякъюз ккунди шулдарин?

– Ав, фукьан вушра рякъюз ккунди шулу. Аьхюну риш Фурдагъ гъулаъ, дугъан кьяляхъ бабкан гъахьир – Одессайиъ, кьюр риш – Ставрополиъ, баяр – Каспийск шагьриъ яшамиш шула. Улихьна йисари шубар кми-кмиди узухьна улуркьуз гъюйи, узу чпихьна хялишди хъади гъягъюйи. Гьаму йисан коронавирусдин уьзур арайиз дуфну, рякъяр хъяркьнайиб гьисаб ву. Мина-тина гъягъюз читин дубхьна, яшлу инсанарикан хулариан удудучIвувал ккун апIура. Телефондиан гафар апIури шулча. Гьадму мумкинвали кIваз рягьят апIуру.

– Муминат бажи, ихь газат урхурайи жигьил дадйириз фу пуз ккундувуз?

– Жигьил дадйириз бахтлу хизандин эйсйир хьувал ккун апIураза. Хизандиъ гизаф ляхнар дишагьлийикан асиллу шула. Хизандиъ албагну яшамиш хьуз дубгъай. Веледар сабурлувалихъ хъаай, ляхин апIури вердиш апIинай. Ляхниин юкIв али инсан саб йишваъра ляхин адарди гъузидар. Дугъу шагьриъ вушра, гъулаъ вушра, чан мадар апIуз дубгъиди.