Мялум вуйиганси, улихьна йигъари Хив райондин улихьдин глава Бейдуллагь Мирзоев РД-йин кIулиъ айи Сергей Меликовдин жягьтлувалиинди республикайин Счетный палатайин аудиторди тяйин гъапIну. Му жигьатнаан республика-йин Главайин теклиф Халкьдин Собраниейин депутатарира гъюбхну.

 

 

Бейдуллагь Мирзоев Хив райондин Заан Ярак гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъу чан асас кьувватар ва зигьим багъри райондин артмиш’вализ бахш гъапIну гъапиш, ягъламиш шулдар. Сифте райондин идарйириъ жюрбежюр жавабдар гъуллугъариъ, кьяляхъна пенсйирин фонднан, налогаринна финансарин отделин начальникди, райондин главайин сарпи заместителди, хъа 2011-пи йислан мина райондин главади лихури, дугъу Хив райондин артмиш’валин рякъюъ лайикьлу шил гъибтну. 2019-пи йисан февралин вазлилан мина дугъу, РД-йин Счетный палатайин инспекцияйин начальникди лихури, зегьметнан рякъ давам гъапIну.

Дагъустандин Счетный палатайин аудиторди тяйин апIувалихъди чан тербиячи, насигьятчи ва кюмекчи Бейдуллагь Гьяживердиевич тебрик апIури, Хив райондин глава Ярмет Ярметовди дугъаз, цIийи гъуллугъниин вари республика, багъри район артмиш апIбан гъаразнаъ ади, баркаллу зегьмет зигуз мюгькам сагъ’вал ккун гъапIну.

– Бейдуллагь Гьяживердиевич му жавабдар гъуллугъниина тяйин апIувалиин учу кьадарсуз шад вуча. Райондиан удучIвну гъушнушра, думу ерли йишвариин гъузрайи читин месэлйир гьял апIбаъ гьарган ихь багахь хьа. Узу райондин администрацияйин, вари жямяаьтлугъдин терефнаан думу му хъуркьувалихъди тебрик апIураза.
2011-пи йислан мина, гьякьикьатди субут апIурайиганси, Хив район дибдиан дигиш гъабхьну. Гъи учу дугъу ккиву баркаллу жилгъайиъди рякъ давам апIуз зегьмет зигурача,

– гъапну Ярмет Ярметовди.

 

Зумрия Сеидягьмедова, Хив райондин дишагьлийирин Советдин председатель:

«Фунуб ляхнизра, дидин натижйириз лигну, кьимат туври аьдат ву. 2012-2018-пи йисар Хив райондиз варитIан бегьерлу ва натижалу йисар гъахьну. Улупнайи муддатнаъ район дибдиан дигиш гъабхьну гъапишра, ягъламиш даршул. Фицики гьарсар ватандаш райондин гьякьикьатдин шагьид ву. Гъира ухькан гьарсари райондиъ думу рякъ давам апIуз кьувватар сарф апIура. Бейдуллагь Гьяживердиевич зегьметнан рякъюъ заан дережйириз удучIвувалихъди тебрик апIури, ра-йондин жямяаьтлугъ тешкилатарин терефнаан дугъаз хъанара заан хъуркьувалар ккун апIураза».
КIваина хурхьа: Бейдуллагь Мирзоевди, зиихъ къайд гъапIганси, Хив райондин артмиш’валин рякъюъ лайикьлу роль уйнамиш гъапIну. Дидин гьякьнаан кьатI’иди пуз шулу.

 

Жямяаьтлугъ яшайишдин циркил

 

Бейдуллагь Мирзоев Хив райондин главади гъилиху муддат кIваина гъабхиш, 2012-2018-пи йисари райондин яшайишдин гьарсаб цирклиъ натижалу дигиш’валар гъахьну. Гьелбетда, сар кас чюлиъ игит дар. Мушваъ главайиз чан ляхнин юлдшарихъди, вари жямяаьтлугъдихъди кьабул гъапIу серенжемарин натижайиъ район республикайиъ артмиш шулайи районарин улхьан жергейиз хуз мумкинвал тувну. Кьабул гъапIу уьлчмйириз асас вуди, 2014-пи йисандин натижйириинди, Хив район яшайишна экономика артмиш апIбан рякъ’ан Дагъустандин дагъларин улихь хьайи районарин арайиъ 3-пи йишваз, хъа 2016-пи йисан – 2-пи йишваз лайикь гъабхьну.
Гьадму жигьатнаан, йишвариин экономика «лизи» алапIбан бадали, саб жерге серенжемар кьабул гъапIну. Натижайиъ 2011-пи йисандин улупбарихь тевиш, Хив райондин дотацйирихьан асиллувал швнуб-саб ражари кам апIру мумкинвал гъабхьну.

 

Гъуларин артмиш’вал

 

Му муддатнаъ гьарсаб гъулан агьалйирин тIалабар фикриз гъадагъну, планламиш гъапIу вари асас ляхнар тамам апIру мумкинвал гъабхьну. Бейдуллагь Мирзоевди Хив райондин главайин вазифйир тамам гъапIу муддатнаъ райондин вари гъулариъ уьмуми гьисабариинди 90-тIан артухъ яшайишдин объектар тикмиш гъапIну ва ишлетмиш’вализ тувну.
Гъулариз инвестицйир жалб апIбан месэла гьял апIури, улупнайи муддатнаъ Хив райондиъ уьмриз кечирмиш апIурайи инвестицйирин майднарин кьимат 700 миллиондилан зиина удубчIвну. Гьяракатнаъ айи инвестицйирин майднарикан улхуруш, АрхъитI гъулаъ 100 бализна шураз йишвар айи бицIидарин багъ ляхник кади хайлин йисар ву. ГъванцIил гъулаъ гьяракатнаъ айи «Булагъарин дере» ООО-йиъ хю гьясил апIру рягъни, дагълу шид гьязур апIурайи, хю ва дяхин лазим саягъниинди уьбхру цехари думу йисари ужудар натижйир улупну. Дупну ккундуки, дурари хюра чпи тартиб гъапIу дяхникан апIури гъахьну. Гьяйифки, думу ляхин гъи гьаз-вуш зяиф дубхьна.
Инвестицйирин майднарикан улхури, ЦIийи Фрюгъ ерлешмиш дубхьнайи «Мир» ООО (дидин кьимат 280 миллионтIан артухъ ву), АрхъитI никкдин сурсатар гьясил апIру, 80 зегьметкеш кьабул апIуз мумкинвал айи завод ва ферма тикмиш апIурайи «Тркал-Берекат» ООО (кьимат 240 миллион манат) варитIан кьувватлударси гьисабнаъ айи.

 

Образованиейин циркил

 

Улупнайи йисари, райондин образованиейин циркил цIийи алапIури, хайлин серенжемар кIули гъухну. Гьаци, 2012-пи йислан мина Ургъа (100 урхурайириз йишв айи), Асккан Яракк (216 урхурайидариз йишвар айи), ГъуштIил (200 урхурайидариз йишвар айи), ГъванцIил ва Цнал (100 урхурайидариз йишвар айи), ЧIира, Заан Яракк, ЧIиллихъ (80 урхурайидариз йишвар айи) цIийи мектебар, Хиварин мектебдихъ 100 урхурайидариз йишвар айи тялукь аьлава тикилишар хъаъну, ишлетмиш’вализ тувну. ЦIудихъ гъулаъ 80 бализна шураз тялукь йишвар айи мектеб тикмиш апIбан ляхнарин асас пай тамам гъапIну. Кьяляхъна мектеб ишлетмиш’вализ тувну. Улупнайи 10 мектебдин гьисабнаан 3 мектеб федеральный метлеблу программйирин бинайиинди, хъа имбу вари мектебар муниципалин ерли кьувватариинди тикмиш гъапIдар ву.
Дурарилан савайи, кIваина хуб маракьлу ву, Чювекк, ЦIанитI, Асккан АрхъитI, Лика ва Атрик гъуларин мектебар, юкьу-кьуб аьлава ужагъарра хъаъну, капитально рас гъапIну. Душвариъ гъваар, унчIвар, раккнар дигиш гъапIну.
Артмиш шулайи наслариз мектебдиз улихьна вуйи аьгъювалар ва тербия тувбан ляхин къайдайиз хпан бадали, улупнайи муддатнаъ Гъвандикк, Яракк, АрхъитI ва Хив гъулариъ бицIидарин цIийи багъарра ачмиш гъапIну.

 

Сагъламвалин циркил

 

Сагъламвал инсандин уьмриъ варитIан асасуб ву. Агьалйирин сагъламвал ахтармиш дапIну, йишвариин лазим вуйи кюмек тувбан шартIар яратмиш апIури, 2012–2018-пи йисари Хив райондиъ 4 ФАП, 1 участокдин больница, медицинайин тяди кюмек тувбан отделение тикмиш гъапIну. ЦРБ-йин саб жерге отделенйирра дибдиан рас гъапIну.

 

Культурайин циркил

 

Жвуван халкьдин милли аьдатар уьрхбаз сарф вуди, улупнайи вахтна Хив райондиъ культурайин 11 ужагъ тикмиш ва дибдиан рас гъапIну. Гьаци, райондиъ РКДЦ, Урусатдин милли культура уьбхбан Центр ва музей, ЦIийи Фрюгъ, ЦIудихъ, ГъуштIил, Кашкент гъулариъ культурайин цIийи Хулар ачмиш гъапIну, Асккан Яраккра му ляхнар аьхирихъна гъахну.

 

Спортдин циркил

 

Хив райондиъ жигьиларин месэл-йириз гьаммишан атухъди фикир тувувал аьдатназ илтIибкIна. Бейдуллагь Гьяживердиевичдин регьберваликкди райондиъ гъубху ляхнин натижайиъ Хив райондин жюрбежюр гъулариъ спортдин 16 объект ва воркаут майднар ачмиш гъапIну. Му ляхин гъира давам апIура.

 

ЖКХ

 

Му цирклиз, варитIан читин циркил вуйивал гьисабназ гъадабгъну, Бейдуллагь Мирзоевди лапра гизаф фикир туври гъахьну.
Гьякьлуди кIурхьа, фукьан зегьмет гъизигишра, мушваъ читин месэлйир ккудукIрудар дар. Хайлин учIру месэлйир Бейдуллагь Мирзоевди гъуларин главйирихъди ерли йишвариин уьмуми кьувватариинди гьял гъапIну.
Гьаци, 2012-пи йислан мина райондин аьтрафариин 28 км манзилнаъ рякъяриин асфальт улубзну. Му кьадарнакан 8 км рякъяриин асфальт райондин кьувватариинди улубзуб ву. Дидланра савайи, 2 гъяд, 11 км манзилнаъ штун гъурулуш, 4 гъулаъ ерли административвалин дараматар, Зилдикк гъулаъ халачйирин цех, цIа ктIушвбан часть, райондин 80 йисандин юбилейиз пешкеш вуди гюрчег тагъ, РОО-йин дарамат, МФЦ-йин дарамат, Ватандин Аьхю дявдиъ жанар дивдарин гьюрматназ 3 ядигар тикмиш гъапIну, хьуб гъулаз табиаьтдин газ гъизигну, райондин саб жерге гъулариз гъягъру ва райцентрин кючйир яркьу ва рас гъапIну, райцентриъ канализацияйин гъурулуш ккивну, райондин Гъалибвалин парк ва базар капитально рас гъапIну.
Дугъриданра, тарихназ ва гьякьикьатдиз дикъатлуди гъилигиган, Бейдуллагь Гьяживердиевичди Хив район ва Дагъустан улихьна гъахбаъ баркаллу зегьмет зигура. Хъуркьуваларра а. ИкибаштIан, вари месэлйир сабси гьял апIуз саб вахтнара сарихьанра удукьруб дар. Бейдуллагь Гьяживердиевичдиз, агьалйириз гъулай гележег яратмиш апIбаъ лайикьлу зегьмет гъизигувализ лигну, Хив райондин жямяаьтлугъди, «Табасарандин нурар» газатдин редакцияйин коллективди чухсагъул мялум ва дугъаз гележегдиъра багъри Ватан, вари Дагъустан артмиш апIбан рякъюъ цIийи гъуллугъниин зегьмет зигуз мюгькам сагъ’вал ва заан хъуркьувалар ккун апIура! Гъит, ягъурлу ишигънаккди уьмрин рякъ ккадапIурайи вакилар ихь халкьдиз артухъ ишри!