Гьаму гьяфтайиъ Мягьячгъалайиъ «Дагъустан» чапханайиъ табасаран чIалниинди «Мюгьюббатнан лирикайин антология» кIуру китаб чапдиан удубчIвну. Думу дюзмиш гъапIур филологияйин илмарин кандидат, «Табасарандин нурар» газатдин кIулин редактор Гюлягьмад Маллялиев ву.
Му табасаран литературайиъ сабпи ражари вуди саб темайиан дюзмиш дапIнайи антология ву. Китабдиъ, XVIII аьсрилан ккебгъну, гъийин йи-гъазкьан табасаран авторари жюрбежюр жанрариъ гъидикIу, мюгьюббатназ бахш дапIнайи эсерар тувна. 67 авторин 126 эсер анжагъ саб, «гагь малайик, гагьсан иблис, аьламат гьиссназ» – мюгьюббатназ бахш дапIна.
Китаб Кьалухъ Мирзайин «Бахтавар» кIуру шиъри ачмиш апIура. Поэзияйиин юкIв алидарихьан антологияйиъ тувнайи, инкъилабдиз улихьна вуйи табасаран шаирарин – Ашукь Жалилин, СикIа Салигьдин бай Аьлихандин, Мажвгларин Аьликберин, ЧвулатI Имамдин, Ккувигъ Халидрин, МутIалим Ильясовдин шаркь литературайин эсерарин кIалбариъди дидикIнайи шиърариканра неззет ктабгъуз шулу.
Антологияйиъ табасаран совет литературайин вахтари гъидикIу, гизафдарикан мяълийир гъахьи шиърар – Абумуслим Жяфаровдин «Нашива?», «Тахсир вуш, йип», Манаф Шамхаловдин «Адахлу», Ибрагьим Шагьмардановдин «Хумар улар лигуразуз», Мягьмуд Амраховдин «КIару улар», Зумруд Ханмягьмадовайин «Уву накь гьаз гъафундайва?», «Алагюзли», Заки Дашдемировдин «Гюзел», Ших-мягьяммед Гьямидовдин «Сефил вуза, узухьна гъач», Пирмягьямед Кьасумовдин «Ихь улариъ либцури а ккунишин», хъа гьацира Багьаудин ва МутIалиб Митароварин, Къази-аьгьмад Рамазановдин, Юзбег Гюлмя-гьямадовдин, Аба Аьгьмадовдин, Агъакерим Агъададашевдин, Кьади Гьябибовдин, Абумуслим Агьмедовдин, Шамил Къазиевдин, Юсуф Базутаевдин, Багъир Ражабовдин, Пирмягьямад Аслановдин, Муслим Къурбановдин, АьлитIагьир Сефикъурбановдин, Керим Маллаевдин, Гьяжимурад ТIаибовдин, Аьбдуллагь ва Аьбдурягьим Аьбдурягьмановарин, Аьбдулмажид Къурбановдин, Кюребег Мурсаловдин, Рамазан Рамазановдин, саб жерге жигьил шаирарин – Аьлимурад Аьлимурадовдин, Жамбулат Гьябибовдин, Гюлмягьямад Расуловдин ва хайлин жарадарин, дюн’яйиъ варитIан аку гьисс ачмиш апIурайи уткан эсерар уч дапIна.
Чпин табиаьтдин гюрчегвалиинди, гьяйбатлувалиинди, назуквалиинди инсанар жвуван хушниинди ккунивалин йисирар хьуз, мюгьюббатнан кьефсиъ учIвуз гъитрайидар гизафси дишагьлийир ву. Китаб дюзмиш апIури, Гюлягьмад Маллялиевди антологияйиъ дишагьли шаирарин мюгьюббатнахьна вуйи рякъбарра улупна. Мушваъ Наида Исрафиловайин, Гюлбика Уьмаровайин, Сувайнат Кюребеговайин, Эльмира Аьшурбе-говайин, кьанди литературайин изниъ чпин хусуси хулар гъитуз хъюгънайи Рягьимат ТIагьировайин, Зарият Къафлановайин, Къизейбат Гьяжиибрагьимова-Гьяжиевайин, Сунаханум Исаевайин, Минара Гьяжиевайин, Расмия Аьшур-беговайин, Динара Гьясановайин, Зейнабат Къазиевайин, Дилфуруз Ханялиевайин ва Инаят Рими-хановайин кIван иччи гьиссар, гафарин кьувватниинди шиърарин кIалбиъ урзнайи поэзияйин «кюкйир» тувна.
* * *
Гъизгъинуб ву му йиз кIван цIа,
Шид улубза гвараъди къаб.
КтIубшвуз шулдар фу гъапIишра,
Му мюгьюббат вуйкIан яраб?
– эгер Къ. Рамазановдин эсерин лирикайин игитри арайиз адабгъурайи му суал учвузра аид вуш, дидиз жаваб якьинди Мюгьюббатнан лирикайин антологияйиъ бихъидичвуз.
