Аьхиримжи йисари Дагъустан Республикайиъ «Йиз Дагъустан – йиз рякъяр» проект гьевеслуди уьмриз кечирмиш апIура. Дагъ. Огни шагьринра, жара шагьрарихъди ва районарихъди сабси жюрбежюр проектариъ иштарикчи шули, магьа кьюд кIуру йис ву.
Гьамусяаьт, халкьдин яшайишдин шартIар ва дуланажагъ ужу апIбан бадали, ихь республикайин шагьрарин ва районарин кIулиъ айидари проектар тартиб апIура, гьацира муниципалитетар жюрбежюр программйириъ иштирак шула.
Магьа 2020-пи ва 2021-пи йисари Дагъ. Огни шагьриъ «Йиз Дагъустан – йиз рякьяр» кIуру проектдиинди 12 кючейиин асфальт улубзну.
2021-пи йисан му проектдиз 45 миллион, манат жара гъапIну ва 7 километр рякъ’ин асфальт улубзну, хъа асфальт улубзу рякъюн вари кьадарну 50 агъзур квадратдин метр тяйин гъапIну.
Республикайин хусуси метлеб айи проектари гъи инсанарин уьмрин дережа за апIуз ужуб тясир апIура. Ав, дугъриданра, рякъ адру йишв саб вахтнара артмиш шлуб дар. Гъи Дагъ. Огни шагьрин агьалйир рякъяр рас апIбиин гизаф рази ву.
Дагъ. Огни шагьрин М. Лермонтовдин ччвурнахъ хъайи кючейиъ дуланмиш шулайи Зиятхан Мирзахановди, думу месэлайин гьякьнаан чан фикрар ачухъ апIури, гьамци гъапнийи:
«Гьюрматлу Дагъ. Огни шагьрин агьалйир, гъи магьа ухьуз варитIан фикир кайи асас метлебра тамам гъабхьну. Инсанди гъул ва хал дивайиз, рякъ ккабалгну ккунду. Ухьу му шагьриъ дуланмиш шули, хайлин йисар вуйихь, амма рякъюн месэла гьял дубхьнадайи. Анжагъ гьамус ухьуз ужуб рякъ ккивну. Шагьрин асас кючйириин асфальт улубзнийи, хъа имбу кючйир, жвилли кIикIил, гъван абхьну, гъитнийи. Гьамусяаьт ич баяр-шубарин ва думу кючйириъ дуланмиш шулайи агьалйирин разивал, утканвал рябкъюз ккунийи! Ич кючейиъ айи рякъ ккабалгуру кIури, йицIуд йисариинди ккилигури гъахьунча. Му месэлайин гьякьнаан швнуб-саб ражари шагьрин администрацияйиз илтIикIунча, ва магьа му йигъра гъябкъюнчуз.
М. Лермонтовдин кючейиъ дуланмиш шулайи агьалйири шагьрин глава Жалалудин Аьлирзаевдиз, Дагъ. Огни шагьур гьамци утканди дигиш апIбаз лигну, аьхю чухсагъул кIурача. Улихьди Огни шагьур аьхю гъулаз ухшар вуйи, хъа гъи, дидиз шагьур кIуру ччвур туву вахтна, думу шагьурси ккабалгнура ккунду».
Ав, гъапIу ляхниз кьимат тувну, чухсагъул дупну ккунду. Инсанди гьаммишан, шулдар, апIидар кIури, кIваъ дерин фикрар гъитну ккундар. Гъийин девриъ рякъяр апIуз, хулар дивуз ва жара ляхнар кIули гъахуз фукьан вушра мумкинвалар а.
2017-пи йислан 2020-пи йисазкьан Дагъустан Республикайин кIулиъ Владимир Васильев ади гъахьи вахт кIваин апIухьа. Вари ляхнар имиди, дугъу, «Йиз Дагъустан – йиз рякъяр» кIуру проект тартиб дапIну, сабпи ражну республикайиъ машинар хъаъру рякъяр тикмиш апIуз гьяракат гъапIнийи. Къайд дапIну ккундуки, 3 йисандин арайиъ сабпи ражари вуди, гъагъ зигру машинарилан уч гъапIу налог рякъяр тикмиш апIуз харж апIбан къарар адабгънийи.
2019-пи йисан уч гъабхьи думу пулин кьадарну 771 миллион тяйин гъапIну, хъа 2020-пи йисан, дидин кьадар кьюб ражари артухъ дубхьну, миллиардна 300 миллион гъабхьну. Гъи, магьа ухьуз мялум вуйиганси, Дагъустан Республикайин вари шагьрариъ ва районариъ «Йиз Дагъустан – йиз рякьяр» проект гьяракатниинди уьмриз кечирмиш апIура.
