16-пи августдиъ Дагъустандин гьюкуматдин халкьдин мяишатдин университетдиъ «Дагъустандин агропромышленный комплекс артмиш хьпаз айи мумкинвалар» ччвур тувнайи аьхю конференция гъабхьну. Серенжем ккебгъайиз улихьна конференцияйин иштиракчйир ДГУНХ-дин гьяятдиъ тешкил дапIнайи гъулан мяишатдин сурсатарин выставкайихъдира таниш гъахьнийи.
Конференцияйиз Дагъустандин Правительствойин председатель Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимов, республикайин муниципалитетарин вакилар ва жара регионарианра хялар дуфнайи. Конференцияйин иштиракчйирихьна видео аьлакьайин жюрейиинди Урусатдин гъулан мяишатдин министр Дмитрий Патрушев илтIикIнийи. Дугъу чан улхбаъ Дагъустан Урусатдиъ гъулан мяишат артмиш шулайи регионарин улхьан жергейиъ айиваликан гъапнийи. «Къайд апIуб лазим вуки, республикайин АПК-йин гъурулушдиз гележегдиъ хъана йигинди артмиш хьуз вари мумкинвалар а. Дурар, цирклиъ гъийин деврин технологйир ишлетмиш апIури, карханйирин файдалувал ва гьясиллувалин ери за апIури, техника жигьатнаан цIийи алаури, хил’ан идирчну ккундар. Хъа варитIан асасуб – гьясил апIурайи шей’ариз цIийи муштарйир агуб чарасуз лазим ву», – гъапнийи министри.
Конференцияйин ляхин давам апIури, Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимов удучIвну гъулхну ва цирклин артмиш’валин гележегдикан, дидин улихь дийигънайи месэлйирикан, гъийин йигъаз гъазанмиш дапIнайи хъуркьуваларикан ктибтнийи. Дугъу къайд гъапIгъанси, Дагъустан – гъулан мяишат ужуди артмиш шулайи республика ву, ва агропромышленный комплексди ихь республикайин экономикайин гъурулушдиъ ва агьалйирин дуланажагъдиъ асас йишв дибисна. Аьхиримжи йисари Дагъустандин гъулан мяишатдиъ ужудар натижйир рякъюра. Гъулан мяишатдин ляхин зегьметкешари ужуб къайдайиинди кIулиъ гъабхбаз лигну, малдарвалиъ – чарвйир уьрхбаъ, набататчивалиъ – дюгю гьясил апIбаъ, тIумутIчивалиъ, багъбанчивалиъ ужудар натижйир улупурахьа», – гъапну РД-йин Правительствойин председатели. Гъулан мяишатдин гьарсаб циркликан Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимов жа-жаради гъулхнийи. СачтIан цци, федеральный лизингдиинди Дагъустандин гъулан мяишатдин цирклин карханйири шубуб ражари артухъ тялукь техника масу гъадабгъну. Амма гьаци вушра, гъийин йигъаз республикайин гъулан мяишат техникайихъди тямин дапIнайивал анжагъ 40-50%-тIан дар. «ГьубкIну техника адрувализ ди- лигну, республикайиъ гьар йисан хайлин кьадар хутIлар ишлетмиш дарапIди гъузра. Мягьсулар дурзнайи хутIлариз хъайивал апIру техника адрувализ лигну, хайлин дурзнайи культурйир чIур шула. Гьаддихъди сабси, дурарин ерира думукьан ужуб дар. Техника адрувалихъди аьала- кьалу дарди, республикайин хай- лин районариъра ичIиди дирчнайи хутIлар гъузра. Мисал вуди гъадаб- гъиш, Табасаран райондиъ саки 39%, Кьурагь райондиъ саки 35% ва хъа- нара жара районариъ… Му жилар ишлетмиш дарапIди дирчнайивалин себеб фу вуш, аьгъю дапIну ккунду. Эгер гьамусдихъантинара муниципалитетарин главйир хутIларихьна гьамци вижнасузди янашмиш хьуз ккаш, ухьхьан думу районариъ АПК артмиш апIуз хьибдар», – натижа гъивну Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимовди.
Серенжемдин аьхириъ, Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимовди республикайин АПК-йин артмиш’валик лайикьлу пай кивдариз РФ-дин гъулан мяишатдин ва РД-йин Правительствойин гьюрматнан грамотйир тувнийи. Дурарин арайиъ «Суйлу инсанар» СПК-йин председатель Зиявудин Мягьямедов, РД-йин ветеринарияйин Комитетдин председатель Мягьямед Шапиев, «Агрофирма Чох» кооперативный мяишатдин фермайин бригадир Рашид Хутуев айи. Республикайин ветуправлениейин отделин маларин духтир Аминат Шапиевайиз «РД-йин лайикьлу маларин духтир» кIуру ччвур тувну. Гумбет райондин кIулиъ айи ветеринарияйин управлениейин начальник Аьли Аьлиевдиз РД-йин Правительствойин Гьюрматнан грамота, «Согратль» агрофирмайин хюнйир ккудурзру Жарият Ражабовайиз, «Гьясановарин пасека» ЛПХ-йин кIулиъ айи Мирза Гьясановдиз, «Вымпел-2002» ООО-йин хюнйир ккудурзру Довлетмурза Мурзаевдиз РД-йин Правительствойин грамотйир тувну.
Макьалайин аьхириъ «Дагъустандин агропромышленный комплекс артмиш хьпаз айи мумкинвалар» конфе- ренцияйин натижйир жикъиди къайд апIуз ккундузуз:
- Дагъустандиъ гьясил апIурайи мейвйирин ва картфарин кьадар артухъ апIиди;
- Гъулан мяишатдин жилар ишлетмиш дарапIди дирчуз ихтияр адар;
- Гьарсаб муниципалитетдиъ 2-3 АПК-йин цирклариан инвестицйирин проектар чарасуз вуди уьмриз кечирмиш дапIну ккунду;
- Гъулан мяишатдин цирклар штухъди тямин апIбан бадали, республикайин бюджетдиан шубуд йисандин арайиъ 1 миллиард манат жара гъапIну;
- Гъулан мяишатдин сурсат гьясил апIувализ айи вари мумкинвалар ишлетмиш дапIну ккунду
