Учу Халгъарин гъулаз хъуркьрайиган, дина гъягъюрайи рякъюъ инсанар айи машинар жвери-жвериди алахьуз хъюгърайи. Хъа учу гъулан гъирагъдиъ ерлешмиш духьнайи накьварин багахь гъахьиган, Наврузбег Эфендийин накьвдин улихь инсанар деуз кьасу гьязур апIури, урчIвур-йицIур Халагъ ва жара гъуларин агьалйир лихурайи. Машиндиан удучIвну, лихурайидариз кьувват ибшри дупну, дурарин хилар гъидиснийча ва Аллагьдикан дурариз ужара бикIуб ккун гъапIнийча.

 Халгъарин гъулан кючйириъ егинди минди-тинди гъягъюрайи инсанарин гьяракатарик фициб-вуш шадвал, гьевеслувал кайивал, дурар важиблу гьядисайихьна гьязур шулайивал дишла гьисс гъапIнийча. Алахъдари чиб-чпиз «ичв берекетнан хайир-шейир мубарак ибшри», «Аллагьди кьабул апIри» кIури, ижмиди хилар чIюркьюрайи. Хъа цIийиди тикмиш дапIнайи спортдин майдан али «ХярартIин» йишвахьна учу гъурукьган, душв, арфарин сахси, гъугъ алди дийибгънайи.

Дугъриданра, му йигъан халгъарин жямяаьт арфарин албагу аьхю хизандиз ухшар вуйи – садар жигьилари гъюрайи хялар кьабул апIурайи ва дурарин машинар дерккуз йишвар улупурайи, тмундари йигьгар, гъаб-гъажагъ хурайи, аьхюдарин табшуругъар тамам апIурайи, дишагьлийир хурагарин гъаразнаъ айи, живанари хялар деуз столар ва ярхи кьасйир ккабалгурайи, яш- луйири, десте-дестеди уч духьну, ягъал дару дихниинди яшайишдикан, гьавйирикан, райондин, республикайин дюн’яйин аьхиримжи хабрарикан улхурайи.

Сарун гизаф ярхи дарапIди, урхурайидариз хабар тувдиза – 2022-пи йисан 16-пи августдиъ халгъарин жямяаьт мярифатчи, аьлим, накьшубандийин тIарикьатдин шейх Наврузбег Эфенди бабкан духьну 140 йис хьпаз бахш вуйи мажлисдиз гьязур шулайи. Му шадлу гьядисайикан улихь миди хабар кубкIу динагьлийир Табасаран райондин вари гъулариан Халагъна гъюрайи. Берекетнан мажлисдиз Хив ва Дербент районариан, Дербент, Дагъ. Огни, Мягьячгъала, Избербаш ва имбу шагьрарианра ихь ватанагьлийир дуфнайи. Дидланра савайи, мажлисдин тешкилатчйир Дагъустандин муфтиятдин терефнаан вакиларизра ккилигурайи. 

Саб хайлин кьадар инсанар уч гъахьиган, халгъари дурариз, ихь халкьдин уткан аьдат тамам апIури, дивнайи столарихъна ушв гьиб- туз дих гъапIнийи. Хяларин, «гвачIнин ухди уьл ипIруб вуйин?» зарафатнан суалназ «ав, халгъарин аьдат гьациб ву. Уьл ипIуз ккундарш, мипIанай, амма хъасин халгъари гашди гъитунча макIанай, гьа» зарафатнан жавабар ерхьурайи.

Табасаранарин хурагарикан варитIан ицци ва дадлу гъарма ва дюгдин аш дипIну, чру укIар кайи мичIли айран ва гъулан йимишарикан гьязур дапIнайи компот дубхъну, мажлисдин хялар, Наврузбег Эфендийин, имбу табасаран аьлимарин, вари гъийихдарин, хъа гьацира чпин абйир-бабарин рюгьяриз дюаьра бахш дапIну, яваш-явашди спортдин майдандиина, убцру ригъдихьан уьрхюрайи чардгъариккна уч хьуз хъюгънийи. Спортдин майдандин гъвалахъ ягъли хифран ва жихрин гьарарикк дишагьлийирна бицIидарра мажлис ккебгъайиз ккилигурайи.

Мярака Белижи гъулан мистан имам, ихь ватанагьли Ризван Гьябибовди кIули гъабхурайи. Дугъу вари уч духьнайидар му аьхю берекет хъайи, Аллагьдин рягьматдикк ккайи ва Дугъан ккуни лукIарикан сар вуди гъахьи Наврузбег Эфендийин рюгьяриз бахш вуйи мяракайихъди тебрик гъапIнийи. Сабпи гаф Ризван Гьябибовди Табасаран райондин глава Мягьямед Къурбановдиз тувнийи. Райондин улихь хьайири чан удучIвну улхбаъ Наврузбег Эфендийи Табасарандиъ ислам дин, шариаьтдин аьгъювалар тарагъбаъ уйнамиш гъапIу роликан, дугъан инсанваликан, хасиятнан умунваликан, илимдиъ гъадагъу аьгъюваларин деринваликан ва яркьуваликан гизаф маракьлу мялуматар кидитнийи. Улхбан аьхириъ Мягьямед Къурбановди, Табасарандин, Дагъустандин жилариин ислягьвал хьуб ккун апIури, Украинайиъ кIули гъябгъюрайи операцияйиъ чпин гъуллугъ тамам апIурайи табасаран жигьилар сагъ-саламатди чпин хизанарихьна кьяляхъ гъюбан, хъа гъийихдарин гунгьарин аьфи апIбан тIалаб хьади Аллагьу Тяаьлайихьна илтIикIуб ккун гъапIнийи.

Халагъ гъулан имам Марат Рашидовди, чаз гаф туву вахтна, Наврузбег Эфендийин берекетнакан, дугъу гъибту ирсну Табасарандиъ ислам артмиш апIбаз туву тясирнакан гъапнийи.

«Наврузбег Эфенди ихь арайиан гъушнушра, дугъан Аллагьдихьан дуфнайи берекетну ухьуз гъира аьхю хайир хура. Дугъан ччвурнахъ ихь гъулаъ ужуб мистра тикмиш гъапIунхьа, Угъулдианзина цIийи гъядра тикмиш апIурахьа, багарихьди гъулаз шидра зигурхьа. Наврузбег Эфендийин бабкан гъахьи йигъ улубкьайиз гъяд апIурхьа гъапиган, му касдин гьюрмат уьбхюри, гъуландари 4 миллиондихьна пулра уч гъапIнийи», – ктибтнийи халгъарин имамди. Аьхириъ дугъу чан ва Наврузбег Эфендийин хизандин терефнаан мажлис кIули гъабхуз кюмек тувдариз, гьадму гьисабнан гъулан жямяаьтдиз, райондин администрацияйиз, республикайин муфтиятдиз чухсагъул мялум гъапIнийи.

Къайд дапIну ккундуки, мажлис кIули гъабхбан жягьтлувал улупурра ва думу тешкил апIбан асас гъайгъушнар чаина гъидисурра Марат Рашидов ву.

Мажлисдин хялижв, шейх Саид Афандийин худул, Къизлар шагьрин имамарин советдин кIулиъ айи Мурад Исмяиловди уч духьнайидариз ярхи вяаьз гъапIнийи. Дидиъ дугъу Дагъустандиъ ислам дин тарабгъбаъ табасаран аьлимарин эгьемиятнакан гъапнийи.

«Учу, авар халкьди, ислам дин учвхъан, табасаранарихъан, Кьибла Дагъустандин аьлимарихъан гъудубгъунча ва гъи учвуз, гьаму кьимат адру савкьат учухьна рубкьувализ лигну, чухсагъул кIурача. Учуз учву гизаф ккундучуз. Узуз, авар халкьдин вакил вушра, му ляхин кIул’ина гъадабгъуз читинди дарзуз, вуйиб вуйибси дупну ккунду. Ухьу диндиъ чвйир вухьа, жвуван миллетдин майилтIан диндиъ сабвал заанди дебккну ккунду», – гъапнийи аьлимди.

Дагъ.Огни шагьрин жвумийин гъудган апIру мистан имам Мягьямед-Рамазан Ражабовдира ужуб насигьятнан вяаьз гъапIнийи.

«Наврузбег Эфендийиз, гъи ухьузси, саб-швнуб жут цIийи костюмар, ужуб машин, деуз аьхю хулар адайи. Дугъан гъюнарихъ хъайиб саб йирси ургам вуйи. Думу чан хилариинди гъазанмиш гъапIу гьялал зегьметниинди яшамиш шули гъахьну. Гьаци вушра, му касдин гьюрматну, дугъан берекетну гъи Дагъустандин вари пIипIариан агъзуртIан артухъ касар гьамина уч дапIнахьа. Мидин мяна фициб ву? Мяна гьаддиъ аки, инсан наслариз чав лихури гъахьи заан гъуллугъниинди, айи девлетниинди ваъ, жвуван ужувлан ляхнариинди, Аллагьдиз апIури гъахьи ибадатдиинди, инсанариз туву кюмекниинди, гъапIу дугъри гафниинди кIваин гъузру. Гьаддиз ухьу Наврузбег Эфендисдар касарин уьмур нумунади дибисну ккунду», – натижа гъивнийи Мягьямед-Рамазан-гьяжийи.

Уч духьнайидариз чан абайин уьмрикан ма- ракьлу дюшюшар Наврузбег Эфендийин худул Исамудин Аьлибеговдира кидитнийи. Дугъан гафари, саб шакра адарди, мажлисниин абур алапIнийи. Абайин аьгъюва- лар, дилмаж’вал, лазим вуйи йишвахь гаф апIуз аьгъювал худлихьнара якьинди гъубшувал аьгъю шуйи.

«Ислам диндин асас метлеб – Аллагь аьгъю апIуз чалишмиш хьувал, Мягьяммед Пайгъамбри (с.а.с.) улупу рякъюъди гъягъювал ва вари динагьлийир исламдин пайдгъиккди сатIи апIувал ву. Ихь гъийин мажлисдин метлебра – гьюкмин вакилар, динагьлийир, аьдати инсанар ужудар ляхнарин бинайиин сатIи апIувал ву. Гъит Аллагьу Тяаьлайи ухьуз гьаму метлебнахъ хъуркьуз кюмек туври», – ккун гъапIнийи Исамудингьяжийи ва мажлис тешкил апIбаъ кюмек тувдариз варидиз аферин мялум гъапIнийи.

Аьхиримжи гаф Табасаран райондин имамарин советдин кIулиъ айи Ансар Рамазановдиз тувнийи. Дугъу чан улхуб уч духьнайидарин гьарсаб алдабгъу лик женнетдикан апIри, ужудар ниятар ади мажлисдиз гъафидариз ужара бикIри кIури, Аллагьдикан ккун апIбалан ккебгънийи. Хъасин Мягьяммед Пайгъамбри (с.а.с.) мусурман дин насларихьна рубкьбан бадали гъизигу жафйир, читинвалар, табасаран аьлимар вуйи Гурхъарин Зиявутдин Юсуф-Гьяжди, Халгъарин Наврузбег Эфендийи ва жарадари, чпин уьмриъ аьхю дараскьалвалар аьх апIури, ислам дин марцциди насларихьна рубкьуз гъи- зигу зегьмет кIваин гъапIнийи.

«Хъа гъи удучIвна ихь арайиз жигьилар, мевлюд гъабхуз хай шулдар, накьварихъна гъягъюз ва гъакIидарихъан кьулгьйир урхуз хай шулдар» кIурудар. Мурарин илим Зиявудин ГьяжийинтIан, Наврузбег ЭфендийинтIан заануб дубхьна, чпи наанкIа гъурхундашра, илим гъадабгъундашра. Хъа ухьу дурариз кьатI’иди кIурхьа: учу чIивиди имиди, ич абйири гъизигу зегьметниин лик иливуз гъитидарча учвуз… Сар касдизра гъитидархьа. Гъи кьюб гьярфра аьгъдрудари, интернетдиан илим гъадабгъдари, ухьуз фу дапIну ккундуш улупуз, фици дин хъапIну ккундуш улупуз гъитидархьа. Дицисдар йигъар Табасаран райондиъ улуркьидар. Гьаддиз ухьу, гьюрматлу ватанагьлийир, илим дубгъну ккунду. Илимдихъ хъубкьрайиб фукIа дар», – гъапи Ансар Рамазановди.

Вари мажлис гъябгъюрайи вахтна «Нашидуль-ислам» дестейин вакилари, уткан нашидар ва назмар урхури, уч духьнайидарин юкIвар улдучнийи. Серенжемдин аьхириъ Исамудин-гьяжийи, мажлисдин ужара вари пайгъамбрариз, мусурман, гьадму гьисабнаан табасаран аьлимариз, уч духьнайидарин абйир-бабариз, мяракайин иштиракчйириз, дурарин веледариз бикIуб ккун гъапIнийи. Дидланра савайи, Аллагьдикан Украинайиъ эскервалин гъуллугъ тамам апIурайи табасаран ва дагъустан жигьилар аьжлихьан уьрхювал, дурар сагъ-саламатди ватандиз гъювал, гъийихдариз женнет багъиш апIувал ккун апIури, ярхи дюаь гъапIнийи.

Мажлис алдабгъиган, дидин иштиракчйир Наврузбег Эфендийин накьвдихъна зиярат апIуз гъушнийи, душвахъ Кьур’ан гъурхнийи ва дюаь-йиинди мажлисдин ужара дугъан рюгьяриз бахш гъапIнийи. Хъасин вари сабхилди халгъарин мистаз лисундин гъудгниз гъушнийи. Уч духьнайидарин кьадар гизаф вуйивализ лигну, дурар вари сабишв’инди мистаъ уршундайи, ва му йигъан халгъарин мистаъ кьюб ражари лисундин гъудган гъапIнийи. Натижа йивури, пуз ккундузуз, гъит ихь Табасарандин ругариин гьамцдар берекетнан, уж’валихьна, дугъривалихьна дих апIру, инсандин рюгьназ мянфяаьт кайи мажлисар артухъ ишри!