Силисчивалин тажрубайиан дарсар

«Табасарандин нурар» газатдиъ «Яв баяр, Табасаран» кIуру рубрика гьяракатнаъ ипну хайлин йисар ву. Му рубрикайиан тина учу газат урхурайи юлдшар Урусатдиъ яшамиш шулайи ихь ватанагьлийирихъди таниш апIурача.

Гъийин йиз сюгьбатчи Иваново шагьриъ вари халкьарин идара апIбан институтдиъ юриствалин пишекарвалин дисциплинйирин кафедрайин заведующий, юридический илмарин кандидат, профессор, ихь ватанагьли Зелимхан Урцмиханов ву.

Зелимхан Сафарчиевич-дихъди узу Иваново шагьриъ гюрюшмиш гъахьнийза. Ич сюгьбатнаъ дугъу чан ляхникан, хизандикан, веледарикан, худларикан ктибтнийи. Хъа багъри ватан, гъуландар, байвахт кIваин апIурайган, дугъан улариъ ачухъ гъабхьи гьевес гьисс гъапIу узу, гъурабатдиъ айи ихь ватанагьлийирин багъри ругарихъан фици юкIв ургураш, дурар фици тамарзуди гъулаз гъягъюз ккилигураш, нубатнан ражари инанмиш гъахьунза.

Зелимхан Урцмиханов Хив райондин Заан Яракк гъулаъ бабкан гъахьну. Хизандиъ думу хьурпи велед вуйи. Адаш дугъаз затра кIваинди амдар, фицики, думу кечмиш шлуган, бицIи Зелимхандин 7 вазтIан дайи. Дугъу 8-пи классдизкьан сифте багъри гъулаъ урхуру, хъасин Ляхла гъулан мектеб (гьадушваъ дугъан чи яшамиш шули гъахьнийи) ккудубкIуру. Армияйиъ гъуллугъ апIбан кьяляхъ, Зелимхан Иваново шагьриъ гьюкуматдин университетдин юридический факультетдик урхуз кучIвру. Вуз ужудар аьгъювалариинди ккудубкIу жигьил пишекар гьадму йисан Иваново шагьрин силис гъабхру органариз ляхниз кьабул гъапIнийи. Му цирклиъ Зелимхан Урцмиханов 25 йисан гъилихну: сифте силисчиди, хъасин гъагъи тахсиркарваларин силис гъабхру гъуллугъчиди ва аьхиримжи йисари Иваново шагьриъ Силис гъабхру органарин отделин начальникди. Гьамусяаьт думу лайикьлу пенсияйиъ а. Амма, ухьу макьалайин эвелиъ гъапиганси, Зелимхан Сафарчиевич ляхнихьан ярхла шуладар. Дугъу силисчйирин пишекарвал гъадабгъру жигьилариз чан тажрубайиан дарсар киври, магьа хайлин йисар ву.
Зелимхан Урцмихановди универститедиъ методикайиан хайлин программйир, юридический дисциплинйириан 50-тIан артухъ макьалйир гъидикIну. Мидланра гъайри, думу Ивановский областдин варитIан ужур силисчи ччвурназ лайикьлу гъахьну, «МВД-йиъ лайикьлу зегьмет зигбаз лигну» 1-пи, 2-пи ва 3-пи дережайин орденарихъди, «МВД-йин 200 йис» медалихъди лишанлу дапIна. Дугъаз сар риш ва бай а. Чан хизандихъди саки гьар йисан ватандиз гъюз мумкинвал абгура.
«Узу силисчиди лихурайи йисарин тажрубайиин биналамиш духьну, ачухъди пуз шулзухьан, аьхюнуб пай тахсиркарвалар апIурайидар жигьилар ву. Гьаддиз, узуз мумкинвал ккабхъну амиди, йиз ватанагьлийирихьна илтIикIну, пуз ккундузуз: жигьиларин хасиятнан асас пай хизандиъ туврайи тербияйикан асиллу шула. Сабпи нубатнаъ фунур касдира чан абйир-бабар ккун дапIну ккунду. Саркьан абайи вая бабу чан багъри велед пис ниятарихъ хъаудар. Гьаддиз абайинна бабан гафназ фикир тувай, аьхюдарин насигьятар аннамиш апIинай.
Кьюбпиб, аргъаж шулайи наслиз, жигьилариз мектебариъ ва университетариъ тахсиркарвалар гъапIдариз туву жазайикан, дурари дустагъдиъ хъапIрайи уьмрикан мисалар хури ккунду. Думу мисалари жигьиларихьди уьмриз жара улариинди лигуз гъитди.
Шубубпиб, ужуб вушра, харжиб вушра ихь аьхю ватан Урусат, хъа бицIи ватан – Дагъустан ву. Жара касарин ватан ужуз апIру гафарин терефкар духьну ккундар. Ичв абйир-бабар, чвйир-чйир, багъри гъуландар учвкан рази шлуганси, учву багъри ватандиз вафалу инсанарси яшамиш шлу рякъ кадабгъай», – гъапнийи Зелимхан Урцмихановди ич сюгьбатнан аьхириъ.
Зелимхан Сафарчиевич гьякь ву. Гъит, дугъан насигьятнан сес варидариз ебхьри.