Цци февралин вазлихъан мина Урусатдин Яракьлу кьувватари Украинайиъ гъабхурайи хусуси метлеб айи дявдин операция, ихь уьлкейинси, вари дюн’яйин уьлкйирин хабрарин асас пайди гъубзра, фицики думу дявдин операцияйин иштиракчйир вуйи уьлкйирин кьадарра сабна кьюб дар. Урусатдиъ бегьем дару мобилизация мялум гъапIхъанмина, жигьил баяр яракьлу кьувватарин жергйириз гъуллугъназ гьаувалин месэлара абйир-бабарин кIваъ ккайи гъагъи дерд дубхьна. Гьаддиз газатдин машнаъ чвлин призывдихъди аьлакьалу бязи мялуматар туврача.
Сентябрин 30-пи йигъан Урусатдин Президент Владимир Путинди йисар бегьем духьнайи ватандашариз дявдин гъуллугъназ дих апIбан чвлин призывдин гьякьнаан указдиин къул гъизигнийи. Гьаму йисан чвлин призыв саб вазлиинди кьанди — 1-пи ноябриъ ккебгъра ва, аьдати вуйиси, ЦIийи йис улубкьайиз, 31-пи декабриъ, ккудубкIиди. Кремлин вакилари туврайи мялуматариинди, гьамусяаьт военкоматариз, мобилизацияйихъди аьлакьалу вуди, ляхнин гъагъ алабхъна, гьаддиз чвлин призыв саб вазлин кьяляхъ гъапIну. Документдиз асас вуди, чпин гъуллугънан вахт ккудубкIу эскрар, матросар, сержантар, старшин-йир 1-пи октябрихъанмина чпин хулариз деетура.
«Эскервалин буржийин ва дявдин гъуллугънан гьякьнаан» вуйи къанундиз асас вуди, Урусатдин армияйиъ гъуллугъ апIуз 18 йислан 27 йис’ина яшар айи жигьилариз дих апIиди. Президентдин указдиз асас вуди, гьаму чвну армияйин жергйириз 120 агъзур касдиз дих апIиди. Думу кьадар гъубшу йисандин чвлин призывдин улупбарихь тевиган, 7,5 агъзур касдиинди, хъа хьадукран призывдин улупбарихь тевиган, 14 агъзур касдиинди цIиб ву.
2022-пи йисан чвлин призывдин кампания 30 йигъ’инди цIибди ву. Военный комиссарари призывдиз дих апIбан повестка тялукь касдин хилиз тувну ккунду. Повестка призывник яшамиш шулайи, дугъу ляхин апIурайи ва урхурайи йишваз хуз шулу.
Ухьуз мялум вуйиганси, армияйиъ призывдиинди вуйи гъуллугъ 12 вазлиъ давам шулу.
2022-пи йисан 2-пи августдилан башламиш дапIну, IT цирклиъ лихурайидариз армияйиз дих апIбахьан вахтназ вуди мюгьлет тувра. Думу вахтназ вуйи мюгьлет гъадабгъбан бадали, ватандашди ляхин апIурайи компанияйи «Госуслуги» порталиъ аьрза дибикIну ккунду. Гьамциб мюгьлет тувру пишйирин сиягьнаъ 195 пишейин ччвурар а. 2023-пи йисан хьадукран призывдихьан вахтназ вуди мюгьлет гъадабгъбан бадали, сиягьнаъ айи пишейин эйсийихъанди дугъу ляхин апIурайи компанияйин кIулиъ айи касди 2023-пи йисан 9-пи февраль улубкьайиз аьрза дибикIну ккунду.
Къанундиз асас вуди, Яракьлу кьувватариъ гъуллугъ апIувал жара вахтназ гъибтуз очно урхурайи студентариз, медицинайин улупбариинди бегьем сагъламвал адрудариз ихтияр а. Гьацира армияйиз дих апIбахьан вахтназ вуди мюгьлет 2 ва думутIан артухъ бицIидар хъайидаризра, гъагъи инвалидариз хъайивал апIурайидаризра тувра.
Эгер хъапIрайи диндин къанунариинди яракьлу кьувватарин жерг-йириъ гъуллугъ гъабхувал тянкьид апIураш, дицисдар касарихьан альтернативный гъуллугъ ктабгъуз шулу. Альтернативный гъуллугъ артухъ вахтна давам шулу: ватандаш’валин идарйириъ 21 вазли, дявдин идарйириъ — 18 вазли.
Урусатдин Федерацияйиъ Яракьлу кувватар армияйиз гъягъбан яшнакк ккуркьну гъуллугъ гъабхурайидарикан ва контрактдиинди гъуллугънаъ айидарикан ибарат ву. 2023-пи йисан 1-пи январилан башламиш дапIну, ихь улкейиъ штатдиъ айи дявдин гъуллугъчйирин кьадар, гьадму гьисабнаан контрактдиинди гъуллугъ апIурайидаринра, артухъ хьибди. Дидин гьякьнаан указдиин РФ-дин Президентди августдин вазлиъ къул гъизигну. Яракьлу кьувватариъ гъуллугъ апIурайидари кьадар 137 агъзур касдиинди артухъ апIиди, дявдин гъуллугънаъ айидарин вари кьадар 1,150 миллиондиина удубчIвиди.
Оборонайин министерствойин планариинди, 2027-пи йис улубкьайиз Урусатдин Яракьлу кьувватарин жергйириъ контрактдиинди гъуллугъ гъабхурайи эскрарин кьадар 400 агъзурилан 499 агъзуриинакьан за хьибди. Дявдин гъуллугъназ гъадагъбан аьдати сабпи контракт 2 йислан 5 йис’ина ву, хъа гьамусяаьт военный гъуллугъназ гъадагъурайидарихъди жикъи 3-6 вазлин контрактар йитIура.
