Макьалайиин «Дадайин бахт» кIуру ччвур иливурайиган, гьаз вуш фагьмиъ, уларихь сабпну, гьаму гафар дурхну, «тамам даршлу умуд» кIури, фикир апIурайи, гъайгъушну юкIвар ацIнайи дишагьлийир ди-йигънийиз.
Ав, эгер ухьу ккудудубкIру шадвал айи, уьмриъ дерд дярябкъю инсананарикан улхури гъахьиш, дугъриданра, бахтлу дишагьлийир цIибтIан адар.
Улихьнаси узу йиз саб макьала гьязур апIурайиган, хайлин ихь ватандашарихьан дишагьлийин бахт фтиъ аш гьерхбар гъухнийза. Хайлиндари – бабвалиъ кIури, жаваб тувнийи.
Бабвал – му анжагъ дюн’яйиз цIийи инсан хувал дар. Му гафнан мянайиъ хайлин хъуркьувалар ва гъалатIар, мумкинвалар ва талафвалар, машкврар ва аьдати йигъар а. Гизафдарикан, гьаму девриъ бицIидар тербияламиш апIуз гъагъиди ву, кIуру жюрейин гафар ерхьуру. Дурар дюз дар. Гъи гъагъиди вуш, закур гьииди шулин? Вари дюн’яйиз машгьур гъахьи веледар тербияламиш гъапIу абйир-бабар гьарсаб девриъ а. Думу хизанар бахтлударси гьисаб апIура. Йиз фикриан, йишвну даърахрайи, бицIир мектебдиз гъахурайи, велед ярхла рякъюз гьаърайи дишагьлийирра аьсрариинди гьархну ккундар.
Гьаму йигъари узу швнур-сар бицIириз ва живанариз: «Инсандиз дада гьаз ву?» – кIури, суал тувнийза. Асас жавабар гьамцдар гъахьну: «Дадайи инсандиз уьмур тувра», «Хураг гьязур апIура», «Бала-хатIайихьан уьрхюра», «Уж’вал ва манишин тувра», «ЧIурубдихьан уьрхюру», «Бахт тувру»…
Дурар вари гьякь ву. Амма «бахт тувру» кIуру жаваб узуз лапра кьабул гъабхьнийзуз.
Саб ражари узу газатдиъ кьюб кагъаз гъурхунза. Сабпиб бицIидар адру дишагьлийи гизаф веледар айириз дибикIнайиб вуйи, хъа кьюбпиб – жаваб. Дурариъ гьамцдар цIарар айи: «Узу йиз жилирихъди вари дюн’яйилан сиягьят гъапIунза. Учуз хусуси «Волга» машин ачуз. Харижи уьлкйир гъяркъюнзуз. Хъа увуз фу гъябкъюнвуз? Увуз шюшдиъ айи багьалу аьтирин ниъ фициб вуш аьгъдарвуз… Уву италияйин палат уьмриъ алабхьуб дарив». Гизаф бицIидар айи бабан жаваб: «Узуз дурар сабра лазим дарзуз. Никкдихъ хъайи бицIирин гарднихъан гъюру ниъси ицциб гьаму дюн’яйиъ фукIара адар. Хилариин гъюдли, мани, чIиви бицIи гъумбек дибиснайи вахт сабдихъдира тевуз шулдар. Думу варибдихъан варитIан заан пешкеш ву».
Узура кьюр веледдин дада вуза, гьаддиз гьаму дишагьлийин гафарин тереф уьбхюраза.
Фунур вушра инсан дадайин бицIир ву, сар – шлин вуш бай, тмунур – шлин вуш риш. Ригъ адарш, гьарар ктучIвруб дар, дишагьли адарш, мюгьюббат шулдар, дада адарш я бицIир, я игит, я шаир шулдар.
Бабан кIвакан вуйи кюгьне деврин нагъил айиб ву. Сар жигьилиз успагьи риш кьабул шулу. Думу бай гьаму риш чаз швушвди гьерхуз гъягъюру. Амма чIуру юкIв айи шуру бализ, чан разивал ккундуш, дадайин юкIв адабгъну чахьна хуб ккун апIуру. Дадайин юкIв адабгъну гагьаъди хьади шурахьна гъягъюрайган, лик хъабхъну бай ккадаркуру ва хилиъ айи юкIв тадабхъуру. Гьаму вахтна бализ: «Иццру гъапIнийвуз, жан бай?» – кIури, дадайин сес ебхьуру.
Бабан ккунивалин гьиссарин кьувват кьадарсуз аьхюб ву. Дадайин вазифйирикан саб – веледдин гъавриъ хьувалра ву. Эгер баб чан веледдин гъавриъ шулдаш, му аьхю бедбахтвалик гьисаб апIуз шулу. БицIидимиди веледдиз дада – чан терефкар, учв варибдихьан уьрхру кас шулу, хъа сацIиб аьхю гъахьиган – насигьятчи, мясляаьтчи, мялим, дуст… Бабвалин имтигьян ухьхьан уьмри гъадабгъура.
Узу гьар йигъан ляхниз саб паркдианмина гъягъюри шулза. Гьадушваъ гьаммишан коляскйириъ бицIидар хьади лицурайи жигьил дишагьлийир алахьури шулзуз. Бязидар пашманди, улар гъагъиди, ишуз эрккнайидарси рякъюру, хъа саспидарин улар бабвалиин разиди, шадлу нур деебтури шулу. Гьаци, веледар сацIиб аьхю духьнайи бабарикан сари, «узу бизар мапIан, вахт адарзуз», хъа тмунури, «сацIиб дийигъ, йиз бай, гьамусяаьт йиз ляхин ккудубкIурза», кIуру.
Фикир гъапIган, ухьу вари бабар сабсдар вухьа, амма бабвалин бахт варидарин жюрбежюруб ву. Бахтлу вая бахтсуз шулуш, гьарсар бабкан чакан асиллу ву.
Хайлин бабарикан, «узу увуз йиз жигьилвал, сагъ’вал гьяйиф гъапIундарза», кIуру гафар ерхьуру. Хъа ухьу веледар ухьуз хурайидар дарин? Ва ухьу дурариз туву бабвалин ккунивалин гьиссарихъан «руш’ват» бисувал дюз вуйинхъа? Бабвалин кьимат кьадарсуз аьхюб ву. Ухьу веледариз ихь бабари ухьуз туву гьиссар туврахьа. Ухьу веледариз туву ккунивалра зяяди гъюдубчIвудар. Думу ихь худларихьан мина ухьухьна кьяляхъ гъюра.
