Табасаран чIалниинди вари халкьдин диктант кIули гъабхбан фикир саб дупну арайиз гъафиб дайиз. Улхьан йисари дагъустан чIалариинди тотальный диктант гъабхруган, «кIулди табасаран чIалниинди диктант тешкил гъапIиш, фици шул» кIуру хиялну сикинвал туврадайзуз.

Сифте думу хиял зяифуб вуйи. Хъа цци авар халкьдин вакилари чпин чIалниинди сабпи ражари вуди тотальный диктант гъубхиган, хиял ижми гъабхьнийиз, дидик хлинццар киршнийи: аврарихьан шулуш, табасаранарихьан гьаз даршул!

Йиз хиялнакан сифте редакцияйин коллективдиз, хъасин чIалнахъди аьлакьалуди ляхин гъабхурайи, Мягьячгъала шагьриъ яшамиш шулайи ихь ватанагьлийириз ктибтнийза. Варидари теклиф аьхю аьшкьниинди кьабул гъапIнийи. Дишлади тешкиллувалин комитет уч дапIну, хилар хъиржвну, ляхнихъ хъюгънийча…

Диктантдиз дих апIури, ватанагьлийирихьна тешкиллувалин комитетдин вакилар, депутатар, шаирар, диндин, культурайин, образованиейин цирклиъ лихурайи ихь ватанагьлийир, кейванйир, мектебдиъ урхурайидар илтIикIнийи. Жвуван халкьдихьна вуйи дурарин илтIикIбар кайи видеойир газатдин журналистари Инстаграмдиъ, Фейсбукдиъ тарагъуз хъюгънийи. Гизаф ватанагьлийири, му мялумат социалин сетариъ айи чпин машариъ туври, шлубкьан артухъ табасаранлуйир диктантдиз жалб гъапIнийи, дурариз гьарсариз чухсагъул.

Дупну ккундуки, жара миллетарин вакиларира кмиди, табасаран диктант шлуб учузра аьгъячуз, учура думу бикIуз гъюрча кIури, зарафатар апIуйи. Хъа ихь диктант заан дережайиъди кIули гъубшиган, яхуларина гъумугъарира милли чIалариинди диктантар кIули гъахуз ният гъапIну.

Мягьячгъалайиъ айи «Урусат – йиз тарих» кIуру музейиз диктант бикIуз ихь ватанагьлийир саб шадлугънан мяракайизси гъафнийи. Дюзди гъапиш, думу якьинди халис табасаран мяракаси кIулира гъубшнийи. Варидарин машарикк рази инчIар ккайи, мелзналан тебрикнан гафар ерхьурайи. Табасаран ва Хив районарин Урусатдин халкьарин аьдати центрарин вакилари серенжемдиин халис милли ранг алапIнийи – дишагьлийири чухра хъапIри, мурслар хъитрайи, устадари гакIвлин кьатIарикан муччврар апIурайи, тинди халачачийи нубатнан раж алабцIурайи, атIнар урхурайи, кьавлари халкьдин мукьмар йивурайи, кюгьне табасаран мяълийир апIурайи. Тарихи паркдин 3-пи этаждин саб мурччваъ табасаран халкьдин «сафар», «зильфи», «рушвул» чешне халачйир, тмунуб терефнаъ ихь шаирарин, писателарин, аьлимарин чIалнан суалариз бахш дапIнайи китабарин выставка ерлешмиш духьнайи.

Уч духьнайидари, шиклар йивури, гаф-чIал апIурайи, гизаф йисари чиб-чпиз дяряркъри гъахьи таниш касари аьхюр-бицIирикан, яшайишдикан гьерхбар-хъерхбар апIурайи.

Хъасин инсанар зализ ахмиш гъахьнийи. Мушваъ табасаран театрин артистари улупу спектаклин саб пердейи, Аьбдуллагь Мирзакеримовди аьхю устадавалиинди гъапIу кьюб мяълийи уч духьнайидар диктантдихьна бегьемди гьязур гъапIнийи. Ватанагьлийириз ягъурнан гафар, диктантдин гьякьнаан чпин фикрар ихь кьюбиб районарин кIулиъ айидари, парламентдин депутатари ва жара гьякимари гъапнийи.

Хъасин шадлугънан серенжем яцIаз гъафнийи – вариди сабхилди диктант гъибикIнийи – Абумуслим Жяфаровдин «Хлинццар кайи зиянкар» повестдиан адабгънайи саб бицIи чIукI.

Бабан чIалнан дарсар киврайи мялимари диктант кIули гъабхбан гьякьнаан улупу гьевеснакан жаради пуз ккундузуз. СумчIурна хьур мялим – Табасаран, Хив, Дербент ва Гъяякент районариан, Даг.Огни, Дербент, Мягьячгъала, Каспийск шагьрариан диктант бикIуз гъафнийи, ва, дидланра савайи, диктантдин кьяляхъ кьюб сяаьтнан арайиъ дурари вари ляхнар ахтармишра гъапIну. Дурариз кIваантIан чухсагъул кIураза.

Ккудубшу вари халкьдин диктантдин натижйир йивури, сакьюдар жвуван фикрариканра пуз ккундузуз.

Ихь миллетдин вакиларин жвуван чIалнахьна тямягь имбукьан гагьди, ихь чIал дубгидар. Табасаран чIалниинди кIули гъубху диктантди субут гъапIну – ихь халкь гьаму жюрейин, миллет сатIи апIуру мяракйирихъ дахабгнайи, тамарзу дубхьнайи.

Ухьу бабан чIалназ бахш дапIнайи, бабан чIалниинди вуйи шлубкьан артухъ серенжемар кIули духну ккунду, гьаз гъапиш багъри чIалну – му уччвудар гафар бадали бикIурадарза, хъа гьякьикьатдиъра гьаци ву – рюгь чIиви апIуру, диди, дахаргнайир шту фици уьмрихъна хуруш, гьаци жанлу апIуру. Му гафарин гьякьлувал Урусатдин жара регионариъ яшамиш шулайи ихь ватанагьлийирихьан гъафи кагъзари субут апIура.

Ухьу, табасаран халкьдин вари вакилари – гьякимари, депутатари, аьлимари, шаирари, мялимари, зегьметнан пишйирин сагьибари, хулан кейванйири, урхурайидари – варидари сатIиди жвуван ирс, культура, чIал уьбхбак чан пай кивну ккунду. Мягьячгъалайиъ кIули гъубшу вари халкьдин табасаран чIалниинди вуйи диктантди гьаму ляхниъ аьхю игьтияж айивал улупну. Ва учу, диктантдин тешкилатчйири, думу диктант, ихь чIал уьбхбан вари халкьдин мил, гьар йисан кIули гъабхуз къарар адабгъунча.

Диктант кIули гъабхуз кюмек гъапIу гьарсар касдиз, жаради ччвурар дидрисди (дурар гизаф ву) кIваантIан чухсагъул мялум апIураза. Гъюру йисан вари халкьдин нубатнан диктантдиъ уч хьидихьа!