Гьамусяаьт Украинайиъ кIули гъябгъюрайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак’вал апIурайидарин цIарнаъ дишагьлийирин кьадарра цIиб дар. Дурарикан гизафдари, чпин уьмрариз къурхулувал айивализра дилигди, гъагъи зийнар духьнайи эскрар сагъ апIури, военный госпиталариъ ляхин апIура. Гьацдар дишагьилийирикан сар Донецк шагьрин багахь военный госпиталиъ медсестради лихурайи ихь ватанагьли Айназ Аьзизовара ву.

 

 

Айназ Фермановна Аьзизова 1996-пи йисан Табасаран райондин Хючна гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъан адаш Ферман Исаевич Хючна гъулан 1-пи нумрайин гимназияйиъ мялимди, хъа дада Эсмер Пулатхановна Табасаран райондин агьалйир яшайиш жигьатнаан уьрхбан идарайиъ сяняаьткарди лихура. Аьзизоварин хизандиъ хьур риш бабкан гъахьну, Айназ юкьурпир ву. Мектеб ккудубкIбалан кьяляхъ, 2013-пи йисан думу Санкт-Петербургдин фельд-шервалин медицинайин колледждик урхуз кучIвру. Гьадму вахтнахъанмина Айназдин кIулиъ айиб саб фикир вуйи – военный медсестра хьувал. Хъа дугъу чан фикрар, кьастар фици кIулиз адагънуш, ич арайиъ гъабхьи сюгьбатнаан аьгъю хьибдичвуз

– Айназ Фермановна, уву Украинайиз фици алдахъунву?

– 2017-пи йисан медицинайин колледж ккудубкIну гъафиган, Моздокдиъ ерлешмиш дубхьнайи военный госпиталиъ медсестравалин ляхин апIуз кIури, дишла кагъзар уч гъапIза. Ва душваъ ляхин дюз дархьиган, 2017-пи йислан дюз 2021-пи йисазкьан Санкт-Петербургдин больницайиъ хиругияйин отделениейиъ операцйир апIру медсестради гъилихунза. Аьхирки, гъабхьуб ибшри дупну, хъанара чалишмиш духьну, 2021-пи йисан август вазлиъ, Чечен Республикайин Шали шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи военный частнаъ шубуд йисаз вуйи контракт йибтIну, медсестради ляхниъ учIвунза. 2022-пи йисан 23-пи февралиъ хябяхъдин вахтна вари коллективдихъди Ватан уьбхрюрин йигъ къайд апIури гъахьунча. Ва военный частнан командир дуфну, лап пашманди ич гъвалахъинди деу. «Ухьу закур гвачIнинган Крымдин ва Украинайин сяргьятарихъна гъягъюрхьа. Гьелелиг ичв хизанариз, абйир-бабариз пуб лазим дар, ухьу сяргьятарихънатIан гъягъюрадар», – мялум гъапIнийи дугъу. Гьамци, 24-пи февралиъ гвачIнинган гьязур духьну, рякъюъ учIвча. ГьапIру сяргьятарихъ дугъужвуб, 25-пи февралиъ Украинайин айитI учIвунча. Гьамци Донецкдиз адахъунчу. Фу лигурва, хъайигъан гвачIнинган госпитализ десте-дестеди зийнар духьнайи эскрар хуз хъюгъну. Дишла хилар хъержвну, эскрариз учхьан шлу кюмек апIуз хъюгъюнча. Саспи эскрариз аьхю зийнар духьнашра, дурари, гIуч дубхьну гьава йивнайидарси дахъну, сес-кьан апIудайи. Узу дурарихъ фукьан гъишнийкIан! Учухъди душваъ военный духтир, ихь ватанагьли Ильяс Багьудинович Аьшурбегов лихурайи. Дугъу: «Шубар, ухьуз гъи ишуз вахт адар ва, гъишну кIури, арайиз гъюрубра адар. Ихь эскрариз ухькан ккуниб кюмек ву. Ухьу дурар ихь ляхниин умудлу хьуз гъитну ккунду», — дупну, учук цIибди вушра гьевес капIну.

– Хъа уву дина гъягъювал яв хизанди фици кьабул гъапIну?

– Узу йиз абйир-бабарихъди дуланмиш шулаза, сар байра айиз. Дугъу гьеле 2-пи классдиъ урхура. Узу, военный медсестра хьуз ккундиз гъапи вахтна, йиз адашди: «Жан риш, думу гизаф ужуб пише ву, жавабдарвалин. Хъа саб пузавуз, уву сарун гьаммишан гьюкуматдин ихтиярнаъ айир, думу ляхниз уьмриинди буржлур хьидива. Наан дяви гъабхьишра, уву дина гъягъюз мажбур апIиди. Ва дина гъягъяйиз, уччвуди фикир апIин», – гъапнийи. Гьаци вушра, йиз юкIв хъайивалиан узу думу пише ктабгъунза. Хъа февралин 24-диъ учу Украинайин сяргьятарихъна гъягъюрайиваликан узу дадайиз хабар тувнийиза. Амма учу Украинайин айитI учIвбакан гъапундайза. Анжагъ учу хьайи тереф телефондин аьлакьа адру йишв вуйиваликан мялум гъапIунза. Украинайин айитI учIвхъанмина дюз 6-пи апрелизкьан хулаъ айидарихъди телефондиан аьлакьайиз удучIвундайза.
Дюзди кIуруш, учу айи терефнаъ телефондин аьлакьа адрувализ лигну, узу лихурайи госпитализ дармнар хуз гъябгъру машиндихъ хъайи шоферихьна йиз сим-карта тувнийиза. Ва, ич дадайиз телефон дапIну, узу Украинайин сяргьятарихъ хъа, ва йиз ляхнар вари ужу ву пуб ккун гъапIнийза. Чухсагъул дугъаз, йиз табшуругъ тамам гъапIнийи.

– Хусуси метлеб айи дявдин операция ккебгъу сабпи вахтари варидари, ипIруб адар кIури, аьрзйир апIури гъахьнийи. Учву фу ипIури гъахьунчва?

– Гъапиш хътругъарва, саб вазликьан эскрариз тувру сухой паёк ипIури гъахьунча. Душван аьгьвалат гъябкъю вахтна, ипIрубдикан фикиркьан гъюрдайи. Халис ипIруб кьюб вазлилан гъябкъюнчуз. Сифте варидариз читинди вуйи, хъасин вердиш гъахьунча. Варидарин саб фикир вуйич – ухди гъалиб духьну, жвуван ватандиз гъювал. Хъа гьамус лазим вуйибдихъди гьюкуматдин терефнаан тямин апIура.

– Увухъди лихури гъахьи медсестрйир фужар вуйи?

– Узухъди лихурайидар урус дишагьлийир вуйи, ва сар медсестра Осетияйиан вуйи. Маншаллагь думу урус дишагьлийириз, ихь дагълу баяриз чпин гъардшариз апIрубсиб гьюрмат апIуйи. Сабурлу касар вуйи.

– Уву айи госпиталиъ зийнар духьнайи дагълу баяр гизаф айин, ва сад йигъан фукьан операцийир апIури гъахьунчва?

– Фукьан ккундушра айи, гизафсдар ихь дагълу баяр вуйи. Варидарин ччвурар кIваинди имдариз, хъа гъяркъю вахтна машнаан аьгъю шул. ВаритIан читинуб апрелин ваз гъабхьунчуз. Юкьуд йигъандин арайиъ читин зийнар духьнайи эскрарин 40-кьан операцийир апIури гъахьунча. Гьаму 48 йигъанна йишвандин арайиъ ликри дугъужвну, узура, хатIалу зийнар узхьан шлуганси ктирхури, аьзарлу эскрариз кюмек апIури гъахьунза.

– Учвуз, духтрариз, хатIа айи дюшюшар шуйин?

– ХатIа гъюрайиваликан учуз вахтниинди сиренайиан хабар тувуйи. Донецк шагьрин гъирагъдихъ, дявдин женгар кIули гъягъюрайи терефнахьан цIибди ярхлади военный госпиталь дивуз душваъ дуланмиш шулайи агьалийи кирайихъ учухьна чру майдан тувнийи. Кьюд йигълан, тмуну терефназ учу хьайи йишв ашкар гъабхьну кIури, хабар гъафнийи. Ич госпиталин аьхюри уч хьуз кьюб сяаьт тувнийчуз. Зийнар духьнайи эскрарра гьяракатниинди госпиталиан адагъури, дерккнайи военный КамАЗарин кIанакк гьитIикIури гъахьунча. Заварилан гъюрайи беспилотникар жвилли дискар айидар вуйи, ва гъутIубкIу вахтна думу дискаригъ инсан гъядряхъди. Учухъди сабси госпиталиан утIурччвну, маш кIанаккди дахъу эскрин жвукьран йиккар алдатIнийи. Думу гьациб аьламатнан шейъ ву.

Сабсана дюшюшдикан ктибтарзавуз. Саб ражари, ракета гъюра, учву уьрхяй кIури, ич командири гьар-йир гъапIу. Ич госпиталин гъвалахъ аьхю кьадарнахъди тахил уьбхру йишв хъайи. Узу ва узухъди лихурайи медсестрйир гьадина гъажаргъча. Фу лигурва, украинлуйири гъиву ракета ич гъвалахъ хъайи дяхин айи шишлиъ абснийи, амма гъутIубкIундайи. Ич командири, учву цIийикIултIан бабкан гъахьунчву, жан шубар, гъийиз мициб аьгьвалат гъабхьиб дар, гъапнийи.
Айназ Аьзизова хайлин гьюрматнан грамотйириинди лишанлу дапIна. Отпускдиз гъягъяйиз дугъаз «Дирбаш’вал улупбаз лигну» медалра тувну. Улихьнаси Табасаран райондин глава Мягьямяд Къурбановди ва Айназди гъурху мектебдин мялимари, душваъ урхурайи баяр-шубари думу аьхю аьшкьниинди ва гьюрматниинди къаршуламиш гъапIнийи.
Гьамусяаьт Айназ хъанара Украинайиз кьяляхъ душна. Гъит думу сагъ-саламатди, гъалибвалра хьади чан хизанарихьна кьяляхъ гъюри.