Август вазлин 12-пи йигъан вари халкьарин жигьиларин Йигъ къайд гъапIну. Му йигъ, жигьиларин образованиейиз ва жигьиларихъди аьлакьалу, гьял дапIну ккуни месэлйириз фикир тувбан бадали, жигьилари дюн`я артмиш апIбаъ важиблу роль уйнамиш апIурайивалихьна инсанарин фикир жалб апIуз кIури, къайд апIурайиб ву. Гьацира му машквриз Урусатдиъси, Украинайиъ, Белоруссияйиъ ва жара гьюкуматариъ фикир тувра.

 

Дагъустандин Огни шагьрин жигьилариз алахьурайи читинваларикан узу шагьрин жигьиларин Центрин директорин заместитель Альберт Заловдихъди сюгьбат гъубхунза.

– Альберт Алексеевич, гизаф жигьилар айи ва бикарвал ис даршулайи республикайиъ шагьрин жигьиларин гьял фициб ву? Дурар, мадар апIбан бадали, улихьна йисариси, Урусатдин жара шагьрариз гъягъюри амийин?
– Ич центр арайиз гъафи вахтнахъан мина учу, ихь республикайин «Успех» кIуру машгъулвалин центрихъди ужудар аьлакьйир уьрхюри, ляхин кIули гъабхури, шагьрин жигьилариз республикайин жюрбежюр шагьрариъ, районариъ айи ляхнин йишварикан мялуматар туври, гьаму вахтназ 30-тIан артухъ жигьилариз Дагъустандиъ ляхин гъабгунча. Учухьна жигьилар чпи илтIикIура. Гьацира республикайиъ айи «Жигьиларин зегьметнан биржа» кIуру проектдихъдира ляхин кIули гъабхури, ич центрин пишекрари ляхин туврайиринна ляхин абгурайидарин арайиъ арачивалин вазифйир кIули гъахура. Жигьилариз думу тешкилатарихъди ич аьлакьйир айиваликан аьгъя, гьаддиз дурар учухьна илтIикIура ва шагьрин администрацияйин, ич центрин сайтариъ ирчнайи мялуматарихъди таниш шула.

– Шагьрин агьалйирин машгъулвалин центри жигьилариз фициб кюмек апIура? Думу тешкилатдихъди фицдар аьлакьйир айичв?
– Ич центри ляхин ккебгъу йисан, шагьрин думу центрихъди ляхин кIули гъабхури, пулсуз курсариъ пишекарвал гъадабгъбан бадали, жигьилар машин хъапIуз дубгъбан, электрикдин, кондитерин, деллегчийин курсариз гьаъри гъахьунча. Думу курсарира аьхю кюмек апIуйи, ва дурарин кьяляхъ ляхинра бихъу- йи. Гьамусяаьт дицдар курсар амдар. Хъа ляхин ккунидариз ляхин бихъуру.

– Уву кIуруганси, абгруриз ляхин бихъуру. Гьамусяаьт ихь дагълу юрднаъ фицдар пишекрар герек ву?
– Ич центриз гьар итни йигъан республикайин машгъулвалин центриан ихь юрднаъ фицдар пишекрар лазим вуш, мялумат гъюра. Гизафси бухгалтерар, духтрар, ариш-веришдин цирклиъ лазим вуйи пишекрар, журналистар, ккурттар ктатIрудар, дизайнерар, гьацира гъагъ гъабхру пишекрар герекди ву.

Мяналуди азад вахт гьапIра

Улихьна йисари ихь респуб-ликайин жигьилари азад вахт фици гьапIраш фикир тувну, дурар спортдиин аьшкьламиш хьуз шартIар яратмиш гъапIнийиш, къанунсуз рякъяриъ ахъну, дурар яд уьлкйириъ уьргъидайи ва дурари чпин абйир-бабарин юкIварра кIару апIидайи. Аьхиримжи вахтна террорин гьяракатар яваш духьнайивали ихь жигьиларин уьмриъ ужуб терефназди вуйи дигиш`валар артухъ апIура. Альберт Заловдин гафариинди, му дигиш`валар арайиз гъюбан бадали, ихь республикайин глава вуди гъахьи Рамазан Аьбдулатиповдира гизаф чарйир гъизигну.
«Ич тешкилатра, Таба-саран райондиъ айи жигьиларин центрра Рамазан Гьяжимурадовичди республикайиз регьбервал туврайиган, арайиз гъафидар ву. Йиз фикриан, думу йисари жигьиларин политикайиз гизаф фикир тувуз хъюгънийи. Думуган ккебгъу ляхин гьамусяаьтра давам апIурача. Гизафси спортдиин аьшкьламиш духьнайи жигьилар айиган, учу гьаммишан жюрбежюр талитар тешкил апIурача. Думу талитариъ чпин яш, 14 йислан ккебгъну, 35 йис дубхьну адру жигьилар иштирак шула. Мани вахтна шагьрин пляждихъ волейболиан талитар гъахурача. Август вазлин 10-пи йигъан милли спортдин жюрйириан фестиваль кIули гъубхунча. Гъябгъюрайи вазлин 22-пи йигъан Урусатдин пайдгъин Йигъаз бахш дапIнайи серенжем, хъа 28-пи йигъан пляждихъ юкьяр дисбаан талитар кIули гъягъиди», – гъапнийи Альберт Заловди.

Му центрин пишекрари, жигьил хизанар чпиз айи ихтиярарихъди таниш апIури, дурариз жюрбежюр серенжемариз дих апIура. Жюрбежюр тешкилатариан вуйи пишекрар шагьриъ айи кьялан пишекарвалин образованиейин колледжариз хъади душну, дурар лазим вуйи вари мялуматарихъди таниш апIура.

«Учухьинди илтIикIу жигьилиз кюмек апIурача. Бязи дюшюшариъ администрация-йин пишекрарихьна гьаъри, лазим вуйиганси кагъзар гьязур апIуз, бицIидар, инвалид бицIидар айи хизанариз тувну ккуни пулин дакьатарикан, дадавалин капиталикан къанун жигьатнаан мялуматар туврача. Фицики Интернетдиъ гагь мици, гагь тици бикIура, гьаддиз гъавриъ хьуз читинди алабхъура», – давам гъапIну А.А.Заловди.

Волонтерарин десте

Аьхиримжи вахтна ихь республикайиъ жигьиларикан арайиз дуфнайи волонтерарин дестйирин ляхин жанлуди кIули гъябгъюра. Дагъустандин Огни шагьриъра дициб дестейиъ 100 жигьил байна риш айи. Дурарикан бязидар Урусатдин образованиейин жюрбежюр тешкилатарик урхуз кучIвна, хъа дурарин йишв`ина мектебариъ урхурайи баяр-шубар гъюра. Саспиган улихьна йисари мектеб ккудубкIу, багъри шагьур къайдайиз дубхну ккунидарра жигьиларин центризилтIикIури ва кюмек апIури шулу.

«Волонтерарин дестейихъди учу урус халкьдин накьвар гъяйи йишваъ, гьюлин гъирагъарихъ, шагьрин кючйиригъ гъяйи зирзибил уч апIбан субботникар тешкил апIурача. Гьацира, «Чру километрйир» кIуру акцияйиъра иштирак духьну, шагьрин аьтрафариин гьарар кивунча. Абйир-бабариз чпин баяр-шубар думу дестейигъ гъяди ккунду, фицики урхбан тешкилатарик кучIвру вахтна, волонтерин шагьадатнама, ГТО-йин лишан хьайидариз, урхбан фуну тешкилат вуш дилигну, 1-дилан 5-диина баллар иливуру. Думу баллари ужуб кюмекра апIура ва баяр-шубарин ватанпервервалин тербияси, зегьметнахьна, табиаьтдихьна вуйи тербияра за хьуз гъитра», – кIура йиз сюгьбатчийи.

Къанунсуз рякъяриъ адрахъуз

Дагъустандин Огни шагьрин баяр-шубар къанунсуз рякъяриъ, террорин гьяракатариъ адрахьбан бадали, республикайин вари йишвариъси, му жигьил шагьриъра хайлин зегьмет зигура. Му центрин, яшнакк ккуркьну адрударин комиссияйи, къанунар уьрхру органари, АТК-йин тешкилатари гьаммишан диндин вакиларихъди сабхилди профилактикайин ляхин гъабхура. Альберт Заловди къайд гъапIганси, террорин гьяракатаригъ гъяди, харижи уьлкйириъ гъийихдарин, ихь диндиз хас дару жюрейиинди дин хъапIрайидарин баяр-шубар гьисабназ гъадагъна.

«Гьамусяаьт дицдар абйир-бабарин 5 байна риш гьисабнаъ а. Дурарихъди гьар вахтна профилактикайин ляхин кIули гъабхурача. Гьацира, къанунсуз ляхнаригъ гъючIвну, тахсиркарвалар гъапIу 7 байра гьисабназ гъадагъна. Дурар адашна дада жара духьнайи, адаш ясана дада гизаф вахтназди лихуз душнайи, чпин веледдиз лайикьлу фикир тутруврайи хизанариан ву. Дурарихъди шагьрин ГУО-йин пишекрарикан, яшнакк ккуркьну адрударин ляхнариз лигру пишекрарикан, мектебарин мялимарикан, ич центрин пишекрарикан ибарат вуйи комиссияйи ляхин гъабхура», – аьлава гъапIну А.А.Заловди.

Дугъриданра, аьхиримжи вахтна духьнайи ужудар дигиш`валар, баяр-шубариз фикир тувувал, хьадан вахтна дурари рягьятвал гъадабгъру лагерарихьна жавабдарвалиинди илтIикIуз хъюгърайивал ухьуз дярябкъди гъубзрадар. Гъит, дицдар ужудар дигиш`валар хъанара артухъ ишри.