Сентябрин 28-пи йигъан Табасаран райондиъ «Ургур чвуччвун ва сар чуччун гъалайиин» Табасаран район арайиз гъафихъан мина 90 йис тамам хьпаз бахш дапIнайи шадлугънан серенжемар кIули гъушнийи.
Табасаран район – Дагъустан Республикайин варитIан чIатху районарикан саб ву. 90 йисандин муддатнаъ районди аьхю, читин ва баркаллу рякъ ккадапIну. Му ругариин бабкан гъахьи гьарсар касди баб-ватандин тарихдиинди, табиаьтдин гюрчегвалиинди дамагъ апIуру.
Табасаран халкьдин аьсрариинди арайиз дуфнайи аьдатар гьамусдин наслари уьрхюра ва артмиш апIура. Хъа Табасаран райондин варитIан аьхю девлет – райондиъ яшамиш шулайи дирбаш, бажаранлу, зегьметниин юкIв али, багъри район кIваантIан ккуни инсанар ву. Культурайин, искусствойин, илимдин, гьясиллувалин цирклариъ ужуб зегьмет зигурайи ихь ватанагьлийирира район Урусатдин Федерацияйин жара регионариъра машгьур дапIна. Дицдар касарин арайиъ райондин гьарсаб гъул’ан вуйи духтрар, аьлимар, мялимар, гъулан мяишатдин, тикилишчивалин гъуллугъчйир, бизнесменар, спортсменар ва гьацдар жарадар а.
Ватандин Аьхю дявдин йисари райондин 3,5 агъзуртIан артухъ агьалйири ихь уьлкейин азадвал бадали женг гъубхну, далу терефнаъ айи зегьметкешар йигъ-йишв, аьхюр-бицIир, дишагьли, кьабир дарпиди гъилихну. Дявдин кьяляхъ йисари халкьдин ккадабхънайи мяишат таза кIул’ан цIийи алапIнийи.
Думу гъагъи вахтарихъан мина гизаф йисар гъушну, наслар дигиш гъахьну, район заан хъуркьуваларихъна дуфна.
Гъи Табасаран район Дагъустан Республикайин ужуди артмиш шулайи районарикан саб ву: райондиъ федералин ва республикайин проектар, инвестицйирин программйир уьмриз кечирмиш апIура, муниципалитетдин экономика ва инфраструктура артмиш шула, гъулариз вуйи рякъяр рас, цIийи идарйир ачмиш апIура, дараматар дивра.
Райондин кIулиъ Мягьямед Сиражудинович Къурбанов ади администрацияйи райондиъ гьял дарапIди гъузнайи месэлйириз аьхю фикир тувра. Гьлебетда, дапIну ккуни ляхнар гизаф ами. Райондин улихь-кIулихь хьайидарин ва агьалйирин сатIи вуйи зегьметну, гьевесну ихь баб-ватан хъана уткан апIур кIури, умуд киврахьа.
Юбилей заан дережайиъди кIули гъубшнийи. Гьаци вуйиваликан – аьхю кьадар хялари, гъалайиина уч гъахьи райондин агьалйири, кючйириъ, гъулариъ гьисс шулайи машквран агьвалатну хабар туврайи. Вушра, варидикан хъайи-хъайиси пидихьа.
Юбилейин улихь йигъанра, йишванра гьязурлугвалин ляхнар йигинди кIули гъягъюрайи. М. Къурбанов, дугъан кюмекчйир, жавабдар касар, гъулан поселенйирин улихь хьайидар, албагну, аькюллу арфарин сахаъ айидарси лихурайи. Рибчрайигъ хялар кьабул апIуз алачугъ дивувал тап сигьриндиз давам гъабхьнийи. Гъалайиина гъягъру рякъ’ин асфальт улубзну ккудубкIурайи.
Мяракайин эвел Табасаран райондин дазуйиин дивнайи лишнин улихь ккебгънийи. Мягьямед Къурбанов ва администрацияйин культурайин отделин гъуллугъчйир гирами хялар кьабул апIуз сяаьт 9-диан мина дуфнайи. Аьдати табасаран палат алабхьну, жигьил шубар синйириъ уьл, кьил ва нитIиф хьади гьязур вуйи. Хяларди Главайин ва Правительствойин администрацияйин кIулиъ айирин заместитель Нюсрет Уьмаров, республикайин агьалйирин сагъаламвал уьбхбан министр Жамалудин Гьяжиибрагьимов, Халкьдин Собраниейин депутатар – Алавудин Мирзабалаев, Сефер Аьлиев, Нариман Асваров, ДГМА-йин ректор Сулейман Маммаев ва хайлин жарадар дуфнайи.
Кьавлари серенжем табасаран халкьдин мукьам йивувалиинди ккебгънийи. Синйириъ айи нитIиф, уьл дадмиш дапIну, Мягьячгъалайиан дуфнайи делегация дишлади Хюрикк гъулаз цIийиди тикмиш дапIнайи сквер ачмиш апIуз гъубшнийи. Гизаф бицIидар айи Хюрикк гъулаз му пешкеш лап вахтнануб гъабхьнийи.
Хъа гьадуму вахтна Хючнаарин сабпи нумрайин кьялан мектебдин икриъ, гвачIниан мина машквар жюре палат алабхьну, мялимар ва урхурайидар уч духьнайи. Дурари мектебдиъ учIврушв утканди албагнайи, урхурайидарикан ибарат вуйи ансамбли жюрбежюр мукьмар йивурайи. Дупну ккундуки, мектебдин цци 100 йис гъабхьну. Ва му важиблу гьядиса гьам райондин юбилейихъдиси, мектебдин уьмриъ кьюб-шубуб важиблу гьядисийирихъдира тархьну. Цци му аьгъюваларин макан «150 мектеб» проектдиъ гъалиб дубхьну, душваъ расвалин ляхнар кIули гъухну. Мектебдиз 2 млн 600 агъзур манат, гьадрарикан – 500 агъзур меценатарин, 300 агъзур агьалйири хушниинди туву дакьатар ву. Дидланра савайи, гъубшу гьяфтайиъ мектебдиъ кьюб аьгъюваларин «Точка роста» центрар арццну.
Узу цци майдин аьхириъ мектебдиз газатдин подписка апIбан месэлайин гьякьнаан гъафнийза. Ва душваъ кьюб-шубуб вазлин арайиъ кIули гъуху дигиш’валари гьяйран хьуз гъитру. Директор Жейран Къулиевайин уьмриъ му вахт лап читинуб гъабхьнушра, дугъу коллективдихъди сатIиди, жвуван дердназ дилигди, аьхю ляхин кIулиз адабгъну».
Делегация мектебдиз хъубкьиган, Жейран Къулиевайи гирами хялар мектебдин ужагъариз хъади душну, дапIнайи ляхин улупну. Дугъу юбилейин серенжемариз гъягъюз гьялакди вуйи хялариз чпи гъапIу ляхникан шлубкьан артухъди ктибтуз чалишмиш шулайи. Ва дугъан гьарсаб гафнаъ, гьарсаб гьяракатнаъ жвуван дапIнайи ляхниин учв уткан вуйивал, мектебдихъан ва урхурайи бицIидарихъан жвуван веледарихъанси юкIв убгурайивал аьгъю шуйи.
Табасаран райондин 90 йисандин юбилейин серенжемарин дахилнаъди «Ургур чвуччвун ва сар чуччун гъалайиъ» Республикайин халкьдин яратмишарин «Рубасдин мукьмар» кIуру фестиваль кIули гъубшну. Фестивалиъ Акъуша, Ахцигь, Буйнагъск, УнцIукIул, Мягьярамкент, Новолак, Табасаран, Тля-рата ва Хив районарин, Мягьячгъала, Дербент шагьрарин художествойин яратмишарин коллективари иштирак’вал гъапIну.
Гъалайин аьтрафариин райондин гъулан поселен-йири милли майднар ккабалгнайи, выставкйир кIули гъухнийи.
Юбилейин серенжемдин асас пай ачмиш гъапIу Табасаран райондин глава Мягьямед Къурбановди уч духьнайи вари халкьариз тебрикнан саламар гъапнийи. Дугъу гъабхурайи серенжемдин муниципалитетдиз айи важиблуваликан гъапнийи. Мягьямед Къурбановди райондиъ аьхиримжи йисари дапIнайи ляхникан жикъиди ктибтнийи, багъри юрд бадали гъабхурайи ляхник чпин пай киврайи агьалйириз чухсагъул мялум гъапIнийи.
Юбилейин серенже-мариъ Дагъустан Республикайин Главайин ва Правительствойин Администрацияйин кIулиъ айирин заместитель Нюсрет Уьмаров иштирак гъахьнийи. Дугъу Табасаран райондин агьалйир юбилейихъди тебрик гъапIнийи ва республикайин Глава Владимир Васильевдин дибикIну тувнайи тебрикнан гафар гъурхнийи.
Нюсрет Уьмаровди Табасаран райондин яшайишдинна экономикайин ва культурайин артмиш’валик аьхю пай киву касариз гьюкуматдин пешкешар тувнийи. Дурарин арайиъ мялимар, духтрар, культурайин гъуллугъчйир, райондин администрацияйин вакилар, гъулан мяишатдин цирклин зегьметкешар ва гьацдар жара касар айи. «Халкьдин игит» кIуру гъизилин хяд ихь ватанагьли, ТIаттил гъул’ан вуйи Айваз Гьюсейнович Рамазановдизра тувну. Му кас аьгъдрур Табасаран райондиъ адаршул. Айваз Рамазанов багъри ТIаттил гъулаъ, райондиъ, Дербент ва Мягьячгъала шагьрариъ гъягъру табасаранарин гьарсаб серенжемдин ужур иштиракчи ву, дугъу рягьимлувалин кюмек апIури 25 йистIан артухъра ву. Райондин 90 йисандин юбилейин серенжемаризра му касди чахьан удукьру кюмек тувну. Халкьдин игит Айваз Рамазанов, увуз жвуван халкьдин гъуллугънаъ гъузуз, кIваъ айи ужудар хиялар кIулиз адагъуз Аллагьди ярхи уьмур тувривуз.
Юбилейин серенжемариъ РД-йин Правительствойин ва Халкьдин Собраниейин вакилар, Дагъустандин шагьрарин ва районарин главйир, республикайин муниципалин образованйириан делегацйир, уьлкейин жара регионариан дуфнайи вакиларра иштирак гъахьнийи.
Шадлугънан серенжемарин асас пай ккудубкIбан кьяляхъ, Табасаран райондин яратмиш апIбан коллетиварин ва артистарин ишитрак’валиинди концертдин маракьлу программа кIули гъубшнийи.