Гьаму йисан сентябрин 5-пи йигъан Табасаран райондиъ цIийи идара – МБУ «Гъулан мяишатдин ва инвестицйирин управление» ачмиш гъапIнийи. Улихьна йигъари узу думу идарайин кIулиъ айи Артур Эскеровдихъди гюрюшмиш гъахьнийза.
– Артур Аьликеримович, гъулан мяишатдин ва инвестицйирин управлениейин улихь фицдар меселйир дийигъна?
– Гъулан мяишатдин ва инвестицйирин управление кьюб йишваз пай дапIна: гъулан мяишатдин ва инвестицйирин отделариз. Гъулан мяишатдин отделикан улхуруш, 2019-пи йисан 9 вазлин арайиъ гъулан мяишатди 2255684 манатдин сурсатар гьясил гъапIну, набататчивалин цирклиъ 2019-пи йисан сабпи октябризкьан 1049723 манатдин тадарукар гьясил гъапIну. Табасаран райондиъ 10 гектар бахчйир кивна, дурарикан 5 гектар ужудар сортар ву.
«Къурбанов Н.» ччвур али КФХ-йи 4 гектар (Гюгьрягъ гъул), «Гьяжиаьгьмедов Б.» КФХ-йи 6 гектар (Ярса гъул), гьацира ТIивак гъулаъ айи «Сулейманов Г.» КФХ-йи 3 гектар тIумтIин багълар кивну. ЦIанак гъулан СПК-йи 6 гектар тIумтIин багълар питомникдиъ кивну.
Гьясил гъапIу сурсатар 2020-пи йисан гъадабгъруганси, 2100 гектар хутIлар дурзну а. Дяхин – 630,5 гектариъ; картфар – 530 гектариъ; йимишар – 495 гектариъ, гизаф йисариз вуйи укIар – 34 гектариъ, нимкъар – 17 гектариъ дурзна ва 19 гектариъ бахчйир кивна. 2019-пи йисан сабпи октябриз гьясил дапIнайи набататчивалин ва мал-къарайин сурсатарин улупбар гьамцдар ву: дяхнар – 2016 тонна, чвулин вахтна урзру дяхнар – 1432 тонна, нюрх – 80 тонна, гьяжибугъда – 486 тонна, вари йимишар – 496 тонна.
Гьацира алучйир – 291 тонна, беълийир – 175 тонна, мишмишар – 240 тонна, жвугърийир – 911 тонна, худар – 189 тонна, вичар – 3155 тонна, йимишар – 5164 тонна, картфар – 5247 тонна, бахчйирин мейвйир – 180 тонна, тIумтIар – 12210 тонна, укIар – 51000 тонна, лембе – 1224 тонна, мал-къарайин итIру сурсатар, тоннариинди: йиккар – 21110 тонна, никкар – 15215 тонна, хьа – 26 тонна, муртйир – 9470 агъзур аьдад, йиччв – 35 тонна уч гъапIну.
РД-йин гъулан мяишатадин ва ипIру-убхъру сурсатарин министерствойи кIули гъабхурайи «Хизандин мал-марччлин фермйир» кIуру конкурсдин проектдиъ ТIюрягъ гъулан «Шихимиев» кIуру КФХ-йи 4, 9 миллион манат пулин грант гъадабгъну.
Инвестицйирин отделикан улухруш, душваъ лихурайи гъуллугъчйири агьалйириз гьар жюрейин проектариъ иштирак хьуз кюмек, инвестицйирин проектариз реестрар гьязур апIура. Саб вазна гьацIвахтнан арайиъ инвестицйирин отдели КФХ-йин, ЛПХ-йин кIулиъ айидариз, ИП-йиз, образованиейин идарйириз документар гьязур дапIну хътауз, конкурсариъ иштирак хьуз кюмек гъапIну, гьадму гьисабнаан, «Агростартап» кIуру программайиан – 3 касдиз, образованиейинна илимдин цирклиан Дагъустан Республикайин Главайин грантдиз – 11 касдиз, «Дагъустан Республикайин дагъларин мулкар социалинна экономикайин артмиш’валин гьякьнаан» кIуру программайиинди субсдйир гъадагъуз – 4 касдиз. Дидлан савайи, бизнес-пландин проект инвесторарихьна Казахстан Республикайиз хътапIуз гьязур дапIна.
– Гъюзимбу вахтна гъулан мяишатдин ляхин за апIуз фицдар планар айичв?
– 2019-пи йисан Рубас нирихъди (ЦIийи Лижва, ТинитI) хъайи 10,5 километр штун гъанаварра марцц апIуз планламиш дапIнача.
Гьамусяаьт жилар гизаф йисариз арендайиз тувбан ляхин гъябгъюра. Гъийин йигъаз гизаф йисариз арендайиз тувну айи жиларин кьадар 5249,4 гектар ву. Райондиъ, жара йишвариан дилаварчи касариз теклиф дапIну, ичIиди дирчнайи жилар арендайиз тувбан, багълар-бахчйир, тIумтIарин багълар кивбан, хъа гъюзимбу вахтна дурарикан СПоКар апIбан ляхин гъабхура. Хъа жара терефнахъан лигуруш, Табасаран райондиъ, арендайиз гъадагъну, гьич фукIа дарапIди гьаци дирчнайихайлин жиларра а. Дицдар жилар хьайи арендаторарихъди йитIнайи йикьрар чIюргъюз искар тувна. Гьадму жилар гъулан мяишатдин ишлетмиш’вализ кьяляхъ апIиди. «Табасаран» ГУП-дин балансдиъ айи 3863 гектар жилар ва «Сардаровдин» ГУП-дин – 1203 гектар жилар гъулан администрацйирихьна тувуб дюз ву кIури, гьисаб апIурача.
– Чухсагъул. Айи ужудар ниятар вари кIулиз удучIври!
