Гьаму улихьна йигъари узу РД-йин МЧС-дин Табасаран райондиъ айи цIа кабхъуваларихьан уьрхбан 23-пи нумрайин частнан начальник, айтIан гъуллугънан капитан Акиф Аьлипашаевдихъди гюрюшмиш гъахьнийза. Ич арайиъ гъабхьи сюгьбат жикъиди исихъ чап апIурача.
– Гъябгъюрайи 2019-пи йисан РД-йин МЧС-дин Табасаран райондиъ айи цIа кабхъуваларихьан уьрхбан 23-пи нумрайин частназ хатIалу дюшюшарикан швнуб хабар гъафну?
– 2019-пи йисан Табасаран райондин учу лигурайи жилариин 90 хатIалу дюшюш гъахьну, дурарикан 39 цIа кабхъувалихъди аьлакьалу вуйи. Дурарикан агьалйир яшамиш шулайи хуларик цIа кабхъувалихъди аьлакьалудар 8 дюшюш вуйи. Автомобиларик цIа кабхъбан дюшюшарра сачтIан цци артухъди ву. Дурарин кьадар 10 дюшюш ву. Автомобиларик цIа кабхъбан гизаф дюшюшариъ водителарин машинариъ духьну ккуни цIа ктIубшвбан дакьатар адарди гъахьну.
Табасаран райондиъ цIа кабхъиган шид гъадабгъуз шлу, гьязурди айи ичIар 8-тIан адар. Гьаддиз му терефнаан гизаф читинвалар алахьурачуз, шид гъадабгъуз шлу йишвар цIибтIан адруган, вахтниинди лазим вуйи йишвахьна кюмекназ хъуркьуз шуладар.
– Магьа пичариъ цIийир каъру вахт дуфна, цIа кабхъбан хатIалу дюшюшар дархьбан бадали, агьалйирихъди фициб профилактикайин ляхин кIули гъабхурачва?
– Ич асас вазифа – цIа кабхъувалин дюшюшариъ сабпи нубатнаъ агьалйир уьрхювал вуйич. ЦIа кабхъбан тахсиркар гизафна-гизафси учв инсан вуди шулу. ХатIасузвал уьбхбан тIалабарикан гьархну, наан вушра, фици-вушра цIа кичIибгну ккундар, думу терефнаан бицIидарра гюзчиваликк гъитну ккунду. Гьамус аьхъю вахт улубкьна. Аьхъю вахтна пичариъ цIийир кчIигруган, цIа кабхъувалин къурхулувал хъана заануб шулу.
Думу вахтна гьарсар касди пичар ккабалбагбан, пичариъ цIийир кчIигбан вари тIалабар хъайи-хъайиси тамам дапIну ккунду. Газдин ва электричествойин алатар рас дапIнади ккунду, гьацира баяр-шубар хулаъ ялгъузди, аьхюдарин гюзчиваликк ккадарди гъитну ккундар. Узуз сабсана пуз ккундузуз. Гизаф касариз читин аьгьвалатнаъ наана ва фици илтIикIуруш, аьгъдар. КIваин апIураза, МЧС-диз телефондиан саб вуйи «112» нумрайиз илтIикIуру.
– Уву муниципалитетарин, образованиейин ва гьацдар жара идарйирин пишекрариз, хатIалувалин дюшюшар дархьбан бадали, фицдар насигьятар туври шулва?
– Учу жюрбежюр идарйирин вакиларизси, аьдати инсанаризра цIа кабхъбахьан хатIасузвал уьбхуваликан гьаммишан кIури шула. Хъа асас вуди учу апIру теклифар исихъ ктухидихьа. ЦIийир каъру вахт ккебгъайиз пичарна-турбйир марцц дапIну, рас дапIну ва тIуркIру йишвар аьгъю даршлуганси дарсну, ужу апIувал.
ЦIа кайи пичар ул алдарди гъидритувал ва бицIидариина ихтибар дарапIувал. ЦIа капIруган, бензин ва жара ухди цIа кабхъру шей’ар ишлетмиш дарапIувал.
Пичран зиин ерццуз ккурттар илилирхувал. Шифонерар ва улдарихь гьерхру чарчар цIа кайи пичрахьан гьацI метратIан ярхла апIувал.
Пичран ва турбайин гъваларихъ, гьацира зиин гакIвлин ва жара ургру мутмйир хьаш, дурарин кьялягъ дурубгру мутму гъивну ккунду.
СацIиб вахтназ вуди заводдин пич диврушра, гьаддихъ хъайи кагъзик кайи тIалабариинди дивну ккунду.
ЦIа кабхъу вахтна гьаму нумрариз «01», «101» ва «112» телефон дапIну ккунду.
– ЦIа кабхъувалин улихьишв бисбан месэлйириз фициб фикир туври шулчва?
– ЦIа кабхъувалин улихьишв бисбан месэлйиризра асас фикир туври шулча. Гьадму метлебниинди, ич частназ мектебариъ урхурайи бицIидарин экскурсийир тешкил апIури, кми-кмиди «Ачухъ раккнарин йигъар» гъахури ва дурариз цIа ктIубшврударин гъуллугънакан ва цIа кабхъувалихьан уьрхбан месэлйирикан ктибтури шулча. ДумутIанра савайи, жара гъуллугъарин вакиларихъди, гъуларин поселенйирин администрацйирин главйирихъди сатIиди жюрбежюр мектебариз гъягъюри шулча.
– Чухсагъул, Акиф Мислимович! Му рягьят дару цирклиъ зегьмет зигурайи увуз ва ичв пишекрариз аьхю хъуркьувалар ишри.
