Умгьанат Сулейманова
Пишекрарин гьисабариинди, 2023-пи йисан Дагъустан республикайиъ гьисабназ гъадагънайи бикарарин кьадар 21 процентдин цIиб гъабхьну. Мидин гьякьнаан газатдин мухбир Умгьанат Сулеймановайиз тялукь мялуматар Дербент шагьрин бикарарин центриъ, агьалйириз ляхин абгуз ва ляхниъ дийигъуз юмек тувру отделин пишекар Рамиль Аьгьмадовди тувну.
Бикарарин кьадар саб дупну мици ис абхъувалин себеб, Рамиль Агьмадовдин гафариинди, гъи гизаф пай дишагьлийир алверчйир хьувал, жилар тикилишдин ляхнар апIуз жара регионариз, хъа диплом хьайи жигьил пишекрарин аьхю пай военный контракт йибтIну, гъулугъ апIуз гъягъюрайивал ву. «Инсанари хусуси туканариъ туканчивал апIура, дурариз бицIидарин ужудар пособйир гъюра, ич идарайиз илтIитIикIишра, сарун ихь агьалйирин яшайиш ужуди вуйивал гъийин процентарин кьадарну улупура. Учухьна илтIикIурайидар анжагъ ляхниан адаъдар, пишекарвалин диплом ади, чпи гъурху пишейихъ юкIв хъайи ляхниъ учIвуз умуд айи касар ву.
– Ккудушу кьюд йисандин арайиъ пенсияйиз гъягъюз цIиб вахт имбу, узуз таниш вуйи бязи пишекрарра кмиди ляхниан адаъна. Дицисдар касарин гьял фициб хьибди? Дурариз фициб кюмек тувурчва?
– Дюзди гъапиш, пенсия-йиз гъягъюз цIиб вахт имбу касар ляхниан адауз ихтияр адар, хъа гьарсаб идарайин чан къанун-къайда айиб ву. Хъа дици ляхниан адау касдин маважиб фукьан вуш лигну, ич идарайианра гьацI йисан гьадму кьадар гьякъи туврача. Хъа пенсияйиъ адарди ляхниан адау касдиз чан сад йисандин гьякъи тувру. Учухьна жюрбежюр тешкилатариан ишчи лазим вуди илтIикIдариз, гьелбетда, дурарин пишекарвализ цIибди вушра багахь вуйи касар ляхнихъди тямин апIурача.
– Хъа ишчйир лазим вуди илтIикIру тешкилатар айин? Дурари гизафси фицдар пишекрар тIалаб апIуру?
– Асас вуди аьхю хусуси карханйириз тIалаб апIрудар бухгалтерар ву. Амма саб ляхниз фикир тувунза: ихь агьалйириз, цIиб маважиб тувра кIури, гьюкуматдин ляхнариз гъягъюз ккунди имдар. Хъа хусуси карханйири кьюб ражари артухъди маважиб тувра. Ва гьадму учухьна ляхин абгури илтIикIурайи пишекрарира бязи вахтари гьюкуматдин идарйириъ дару ляхин тIалаб апIури шулу. Гъи гьюкуматдин саспи идарйириз ужудар пишекрар гьуркIри адар, амма душваз, теклиф гъапIишра, гъягъюрадар.
– Гьамус бикарарин идарайиз, кагъаз лазим дубхьну, илтIикIури гъахьиш, цIийи къайдайиинди думу «Госуслуги» сайтдиан гъадабгъуз шулу, кIура. Хъа думу сайтдикан хабар адру касарра а, дурар фици илтIикIну ккунду?
– Гъавриъ айи касариз чпиз лазим вуйи кагъаз гъадабгъуз ва лазим вуйи йишваз хъадапIуз «Госуслуги» сайт гизаф рягьтиб ву. Гъийин девриъ саб хайлин ляхнар интернетдиан, телефондиан апIурайидар вуйихь. Хъа интернетдик кайиб аьгъдру яшлуйириз ич бикарарин центрин пишекрари кюмек апIуру
– Ичв центриз 2022-2023-пи йисари фукьан агьалйир илтIикIну?
– Гьамусяаьт Дербент шагьрин агьалйирин кьадар 125832 кас ву. Кьюд йисандин арайиъ учухьна илтIикIурайидарин кьадарра 21%-дин ис гъабхьну. Дупну ккундуки, 125832 касдикан 2022-пи йисан учухьна илтIикIдар 412 кас, 2023-пи йисан 329 кас ву. Мициб цIиб кьадар агьалйир бикарарин центриз илтIикIбан себеб гьаддиъ аки, аьхюну пай бикарариз интернетдин дакьатариан – Авитойиан, Инстаграмдиан ва гь. ж. сайтариан – ляхин абгуз гъулайди алабхъура.
