Дадйирин ликарикк женнет кка, дадйир жилиин ухьухъди лицурайи малайикар ву, кIури шулу. Гьацдар дадйириз икрам апIидихьа. Сяргьятар адру гьиссар гизаф а, гьадму гьиссарикан варитIан сяргьятсуз вуйиб фу ву кIури, учвуз суал тувиш, дадайин веледдихьна вуйи ккунивал дупну, жаваб тувай. Дадайихьан вуйи сабпи пешкеш – му уьмур ву, кьюбпиб – ккунивал, шубубпиб – гъавриъ хьувал. Веледдин шадвал – абайинна бабан шадвал ву, веледдин дерд – абайинна бабан дерд ву.

 

2019-пи йисан 29-пи ноябриъ чапдиан удубчIву «Табасарандин сес» газатдик кайи Фарзилат Ражабовайин «КIван зиян сагъ даршлуган» кIуру макьала урхруган, кIваз гизаф гъагъи тясир апIуру, гьаз гъапиш, саб гъапиб, инсандихъан юкIв убгувал – шлин велед вушра, фуж вушра – му заан инсанвалин лишан ву. Кьюб кIуруб, Саимайин йишв’ин чан велед гъахьнийиш, фици аьх апIуйкIан, кIуру фикри вари жандиз эсер тувру, юкIвра, кIулра иццрушин кайи гьяракатнаъ ирчру. Мидланра савайи, веледдихьна вуйи ккунивал, думу бадали бабу зигурайи зегьмет, хатIа-бала кIул’ина гъафиган, апIурайи чарйир, агурайи дармнар, саризра дярябкърайи кIван гьарай-суза – мурар вари бабариз аьхю ядигар дивуз лайикь вуйи гьяракатар ву.

ЦIурутIил гъулан Мильянат ва Загьир Аьбдулкьадироварин хизандиъ Саима кIуру шураз гъабхьи бедбахтвал гьарсари чан веледдинубси гьисс апIур кIури, фикир вуйиз ва гьарсари жигьил шураз варитIан багьалу ниъмат – уларин акв – кьисмат хьувал ккун апIидихьа, риш улихь, ухьу кьяляхъ хъади Саима гъагъи уьзриин гъалиб хьувалиин умудлуди гъузидихьа. Уву, Саима, уларин акв кьитди вушра, ликар-хилар зяиф духьнашра, яв фикрин кьувват уьбх, жвув гьарган «сагъ хьидиза» кIури, рюгьламиш шули гъуз – думу варитIан аьхю дарман ву. Кьюбиб хиларихъра, кьюбиб ликарихъра мягьрум вуди яшамиш шулайидар гизаф а. Бабкан гъахьихъан мина улариз дярябкъру, лизиб фициб вуш, кIаруб фициб вуш аьгъдру касарра а. Ав, жвуван сагъ’вал бадали инсан гьарган женгнаъ шулу, гьаци духьнура ккунду, хъа жвувхьан дигиш апIуз даршлу дюшюшариъ жвуваз, жвуван багахьлуйириз гуж хьуз гъитну ккундар. Думура сагъ’валихьна вуйи рякъ ву. Н.В.Думбадзе авторин урус чIалниинди «Узуз ригъ рябкъюразуз» кIуру китаб а. Яв дуст-шубарихьди увуз гьадму китаб урхуз гъит. Гьацдар китабари, абйир-бабарин гъайгъушну, ужудар инсанарин хайирлу гафари, яв уьмрихьна вуйи ижми кьастну увуз гизаф кюмек апIиди. Уву магълуб хьуз мигъитан.

Яв уьмрин юлдаш вуди гъибт сабур – диди камил вуди дебккди яв абур. ДеккучIимрин гьарсаб ранг ачухъди рябкъругансиб уларин акв кьисмат ибшривуз, Саима.

Гьаму макьала гъурхган, 1984-пи йисан Урзигъ гъулаъ гъабхьи бедбахтвалин гьядиса кIваин гъабхьнийиз. Рамазанова ФатIиматдин (жилир Аллагьдин рягьматдиз душнайи) хизандиъ 9-пи классдиъ урхурайи балин – Расулин хиларигъ патрон гъутIубкIнийи… Хванийин шуран шадвалин серенжемдиъ айи дадайихьна: «Расулиз гъагъи зийнар духьна, дугъан машар, хилар, ликар – вари ифди алацIна, хъуркьа, дада!» – гьарай хьади риш Зимарат гъафнийи. Чан бал’ин али гьял гъябкъган, ФатIимат амриан гъягъюз цIибтIан имдайи. Му дирбаш дишагьлийи, чан юкIв ижми дапIну, Хючна больницайиз гьяракат гъапIнийи. Душваъ сабпи кюмек апIбаъ духтир, рягьматлу Аьбдулмажид Сеферов яракар гъахьнийи. Чахьан шлуб вари апIбалан кьяляхъ, Аьбдулмажид гьаму гъагъи зийнар духьнайи бай, дадара хъади, Мягьячгъалайиз гъахуз гъайгъушнаъ гъахьнийи. Расулин саб ул имдайи. Хилариз, машариз, ликариз духьнайи зийнар гъяркъган, лигурайирин кIваз иццру апIуйи. Сагъ апIбан гьяракатар гъахбан кьяляхъ, духтрари гъагъиди шикаст дубхьнайи, Расулиз гизаф аьзаб туврайи имбу улра, операция дапIну, адабгъну. ФатIимат духтрарихъди сабси гьарган гьаму балин гъайгъушнаъ гъахьну. Кюмексуз духьнайи багъри велед гьамци рякъруган, дадайин уларилан гъягъру нивгъар кам шуладайи, юкIв чан ихтиярнаан удубчIвуйи, думу кьюб йишваз пай дубхьнайи: гьацI – Расулихъ, гьацI – гъулаъ имбу веледарихъ хъайи.

КIулиз гъюру гъагъи фик-рари нивкI ярхла апIуйи. Хажалатну ацIнайи йигъар, вазар, йисар гьамци гъушу. Расулра кади ФатIиматдиз ургур байна риш айи. Эвленмиш дапIнайир фужкIа адайи.

Уткан кIалбарин, уччву улар айи, кIваъ аку хиялар айи жигьил бай, уьмрин гюрчег рякъбарихъ мягьрум духьну, чан хилариин алахъури ашра, дадайи чаз айи читинваларикан ваъ, балин бахтсуз уьмрикан фикрар апIурайи. Инвалид вушра, балин гележегдикан фикрар апIури, думу Москвайизра гъурхнийи, душваъ дугъаз тIубариинди урхуз-бикIузра улупнийи, амма саб кеспнан эйси хьуз мумкинвал гъабхьундайи.

Чаз алахьу читинвалариан удучIвну, вари чан веледар эвленмиш дапIну, Расулизра чпин гъул’ан швушв духну, ФатIимат дурарихъди яшамиш шула. Гьамус дурариз бицIидарин багъдиз гъягъюрайи Сяид кIуру бай ва тазади духьнайи Салима кIуру риш а. Сабур гъапIундайиш, ФатIиматна Расул гъи чпиз тувнайи уьмринсиб сагьибар хьидайи. Кьисматнахъ хъергуз шлуб дар, кьисматнахьан гьергузра шулдар. Байра инвалид ву, швушвра инвалид ву. Гьякьикьат кьабул дапIну, гьамрариин шад вуди, имбу веледарихьанра хайирлу хабрариз ккилигури, ФатIиматди чан уьмур давам апIура. Дугъаз алахьу читинваларикан бикIуруш, саб китабра цIиб ву. Гьаму хизандиз, иллагьки ФатIиматдиз, «кьисмат» гъахьи читин йигъари дурариз даягъ гъахьи, кюмекнан, инсанвалин хил гьачIабкку багагьлуйириз, тухмариз, гъуландариз ва духтрариз, хусуси вуди рягьматлу Аьбдулмажид Сеферовдиз, кIваантIан вуйи аферин вуйихь. Хъа ФатIиматсдар дадйириз, чпин бабвалин буржи тамам апIури, намуслу уьлин кьацI ипIбаз, икрам хъайи, гьюрмат кайи чухсагъул пидихьа. Дурарин варидарин имбу уьмурра жандин сагъ’вал, кIван шадвал, хулаъ гьюрмат, гъазанмиш гъапIубдиъ берекет айиб ибшри чпин.

Мицдар дерд-хажалатнан йигъар-йишвар гьич саризра кьисмат даришри. Хъа учву, жигьилар, учвуз хизан, учвухъ веледар гъахьиган, фуниъ уьл, жибаъ пул, хилиъ багьа телефон ибшган, заан кеспнан эйсйир гъахьиган, тярифнан мяълийиз, чпиз ядигар дивбаз лайикьлу вуйи, гьарган учвухъди либцру юкIв айи ичв дадйир кIваълан магьаанай. Анжагъ гьадрарихъди учву бахтлу уьмрин сагьибар хьидичва.