Шарафудин Дашдемиров,
Гюльнара Мягьямедова
Дагъустандин халкьдин шаир, лезгйирин машгьур ашукь СтIал Сулеймандин ччвурнахъди ихь Дагълу уьлкейин литература арайиз гъюбан ва артмиш хьпан саб кьадар девир аьлакьалу ву. Му шаир фагьум-фикрин, зигьмин, азадвалин, мюгьюббатнан, дуствалин ва сабвалин лишнарин чешне ву пуз шулу, думу кас гьацира ашкьвариз, шаирариз ва писателариз яратмишарин яркьу рякъ улупру аку хядраз ухшар ву.
СтIал Сулеймандикан Советарин гьюкумат гъабхьихъанмина гьамусдизкьан бикIувал кам шуладар. Дугъан уьмур ва яратмишар ахтармиш апIбаз кьадар адрукьан художествойин ва илимдин макьалйирна эсерар бахш дапIна. Шаирикан, жюрбежюр образар, тевбар ва эпитетар хури, гизаф машгьур касари дибикIна (Максим Горький, Расул Гьямзатов, Николай Тихонов, Илья Сельвинский, Александр Чуркин, Арбен Къардаш), гьадму гьисабнаан Нобелин премияйин сагьибарира (Ромен Ролан, Михаил Шолохов, Борис Пастернак). Амма дугъан шаирвалин бажаранвал, учIру зигьим ва фагьумлувал сарихьанра гафариинди дупну ккудубкIуз даршул, фицики дугъан эсерарин деринвална мяналувал ухьуз мялум вуйи сяргьятариъ тIапIуз удукьурадар. Миди СтIал Сулейман ва дугъан мяналу эсерар халкьдин зигьимдин зат удрубкъру дегьнайихъди тевуз шлуб улупура, дурар гележегдин аку рякъ бадали инсанар гьевесламиш апIурайи гьиссарин марцци штун кIулик гьисаб ву.
«…Ккундуш хъугъ, ккундаш мухъугъан, Мурад, амма Советарин Союздин литературайин сягьнайиина ихь зурба ватанагьли (СтIал Сулейман) удучIвуб – му дугъриданна уьлкейин зурба гьядиса гъабхьну. Саб бицIи арайиъ Дагъустандиан вуйи ашукь ва шаир СтIал Сулеймандин ччвур вари дюн’яйиз машгьур гъабхьнийи. Хъа Максим Горькийи думу Кюгьне Грецияйин Гомериз барабар гъапIган, СтIал Сулеймандихьна вуйи халкьдин ккунивал ва хатир-гьюрмат гьадмукьан артухъ гъабхьнийики, ихь гьюкуматдин вари миллетарин агьалйир, дугъан эсерарин цIийиди удучIвурайи китабар чпиз ккудрукьур кIури, китабарин магазнариъ нубатариъ дийигъури гъахьну», – машгьур шаир чаз рякъюб бахтси гьисс апIури, кIваин апIура, Мурад Саиддихъди вуйи сюгьбатнаъ Дагъустандин халкьдин шаир МутIалиб Митаровди.
Шаирин эсерар кайи китабарин уьмуми тираж думу вахтари ихь гьюкуматдиъ варитIан гизаф вуйидарик кабхъуйи. 1944-пи йисан удубчIву «Дагъустанди – чан фронтовикариз» кIуру газатдиъ (№8) Сталинграддин женгнан Дагъустандиан вуйи эскрикан вуйи гьамциб ихтилат чап дапIна: «… женг ккудубкIган, ихь сабуну танклиъ Сулеймандин шиърарин китаб гъибихънийи. Танкси, шиърарра душмнихъди женгнаъ ади гъахьну. Танкли душмнин сенгер дагъитмиш дапIну, дурарин швнуб-саб батарея батмиш гъапIну, хъа китаб кIуруш, эскрин ифдилан дубхьну, дявдин цIи улубгнайи. Му шаириз вартIан заан награда ву!»
Цци Дагъустандин литературайин классик, шаир СтIал Сулейман бабкан духьну 155 йис тамам шула. Думу йигъ къайд апIбахъди аьлакьалу вуди, 2024-пи йисан Мягьячгъалайиъ ва республикайиъ гъахру серенжемарин план тяйин дапIна.
17-пи майди юбилейин серенжемар Мягьячгъалайиъ кIули гъягъиди.
18-пи майди шаир бабкан гъахьи СтIал Сулейман райондин шаирин багъри Ашагъа СтIал гъулаъ республикайин улихь-кIулихь хьайидар, шаирар, меценатар, жара регионариан дуфнайи хялар иштирак духьну, яркьу серенжемар тешкил апIиди. Дуфнайидари СтIал Сулеймандин Хал-музейин гьяятдиъ шаириз дивнайи ядигарихъ кюкйир дивди, музейиъ экскурсия гъабхиди, республикайин заан гъуллугъариъ айи касар удучIвну улхиди, хъасин СтIал Сулейманди киву хартутин гьарин кIанакк чай убхъувал тешкил апIиди.
Дагъустандин машгьур шаирин 155 йисандин юбилейин шадлугънан серенжемар яркьуди къайд апIбан теклиф диву республикайин Глава Сергей Меликовра серенжемариъ иштирак хьиди.
