Байвахтну варибдихъ ицци дад хъипру. Белки, гьаддиз бицIидигандин вахтна итIури гъахьи хурагарин тIяаьм вари уьмриз кIваинди гъубзрайхьиб? Хъа набалугъ йисари улуркьу гьядисйир, гьяйванатдин хамраъ арсу хюрчабнин чIимрарси, кIваъ арсну гъузру. БицIидиган гъулан кючйириъ апIру тамшири туври гъабхьи шадвал, сар-сарихъди бягьсназ удучIвнайивалин аьшкь, амкIухьди гъазанмиш гъапIу гъалибвалин меълишин кIваин гъапIган, жвуван багърумилан дадайин мани хил алдатганси шулу…
Амма ужуб шейънан уьмур ярхиб шулдар. Гъи байвахтна уйнамиш апIури гъахьи, ихь ата-бабйирилан мина гъузнайи халкьдин тамшир сабдихъди саб тарихдиз гъягъюра. Дурарин йишв ижмиди телефондиъ айи ва компьютерин тамшири бисура. Хъа сабпидари бицIидарин сагъламвал мюгькам апIури, дурарин кюмекниинди жямяьтлугъ кьиматлувалар кьабул апIуз (уртагъ’вал, кюмекнан хил гьачIабккувал, фикир артмиш апIувал) мумкинвал туври гъахьнийиш, гъийин деврин тамшири артмиш шулайи насил жандин сагъламвалихъ (иллагьки уларин рябкъювалихъ) мягьрум апIрувалихъди сабси, дурар фикир жигьатнаан ихь милли хасиятназ хас дару чIуру къайдйирин гьялкъайиъ итра, инсафсузвал, рягьимсузвал, жвуван вазифйирихьна гъайгъусузвал гъиллигънан асас лишнар хьуз гъитра. Гьаддихъди сабси набалугъарин чпин абйир-бабарихьна вуйи гьюрмат дубгра, урхувалихьна вуйи аьшкь зяиф шула…
Гьарсаб деври чаз хас вуйи ляхнарра, машгъулатарра, фикир апIбан къайдара арайиз хуру. Хъа вушра, улихьгандин тамшир ухьу кIваълан гьархну ккундар, фицики дурар ихь халкьдин ирс ву. Гьаму далилар фикриз гъадагъну, учу газатдиъ цIийи рубрика тIапIрача – табасаран халкьдин тамшир.
Газат урхурайидарикан, иллагьки яшлу касарикан, чпиз аьгъю тамширикан газатдиз бикIувал кьатI’и тIалаб вуйич. Натижайиъ, дурар садар жилдрарикк уч дапIну, чапдиан китаб адапIуз ният айич.
Хъа гъи газат урхурайидар яркьуди мялум дару, амма лап маракьлу «Бяъ» кIуру ихь халкьдин тамшийихъди таниш апIурача.
«Бяъ»
Му тамши хьу-хьур касдикан ибарат вуйи кьюб дестейин – «уьрхюрайидарин» ва «алархьурайидарин» – арайиъ уйнамиш апIруб ву.
1,5-2 метр диаметр ади гергми цIар дизигну, сабпи дестейиъ айидар думу цIар вуйибси гургутум дийигъуру ва арайиз гъафи майдан «алархьурайидарихьан» уьбхюру. Дурарин асас вазифа – «алархьурайидарихьди» дажаргъну цIарнан айитI учIвуз гъидритувал ву, фицики дурарикан гьич саркьан дизигнайи цIарнан айитI учIвиш, ясана цIарнан айитIинди лик ивну, «бяъ» гъапиш, майдан уьбхюрайидар магълуб шулу.
Майдан уьбхюрайидар, мидланра савайи, «алархьурайидарин» вакилар дисуз вая дурарик хил кучуз чалишмиш шулу, фицики гъидису, хил кубкIу кас тамшийиъ сарун иштирак шулдар. Эгер майдан уьбхюрайидари, «бяъ» апIуз гъидритди, имбу дестейин вари иштиракчйир гъидисиш ясана дурарик хил кучиш, «алархьурайидар» магълуб шулу.
Хъа, эгер уйнамиш апIурайи вахтна «уьрхюрайидарин» дестейин кьюр вакилин кьялгъян тмуну дестейин вакил гъютIюрччвиш, «уьрхюрайидарикан» санур тамшийиъ сарун иштирак шулдар, ва гьаму жюрейиинди «алархьурайидарихьан» тмуну дестейин имбу вакиларра тамшийиан адауз шулу.
Саб гафниинди, «бяъ» тамшийиъ гьарсаб дестейиз гъалиб хьуз жюрбежюр рякъяр а. Диди гьацира дестейиъ уртагъ’валиинди ляхин апIуз аьгъювал, егинвал ва жара вердиш’валар артмиш апIуз мумкинвал тувру.
