Мейлан Нежефов
23-пи июлиъ Дербент шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи А. А. Бестужев-Марлинскийдин музейдин хулаъ Урусатдин писателарин союздин ва Кавказдин писателарин клубдин вакил, табасаран халкьдин бажаранлу шаир, таржумачи Эльмира Аьшурбеговайин яратмишариз бахш вуйи литературайин мярака кIули гъубшнийи.
Серенжемдиз инсанар уч шулайи вахтна, табасаран актёрари ва поэзияйиин юкIв алидари урхурайи шаирин шиърарин аудиозаписар хъирчнайи, ва ватандикан, дустваликан, бабкан, Дербент шагьрикан вуйи шиърари серенжемдин темйир ашкар апIурайи.
«Му жилиин фициб вушра вазият,
Дагъустан халкьдин дуствал бисай зади», – кIурайи саб сесну.
«Гъира хулакк кюкдин накьишар ккими,
Ич дадайин хили гъурхдар гирами.
Хьайин гьалвар, худлар-гудлар уьрхюри,
Гъузна гъира, гъаравшарди лихури» – кIурайи тмуну сесну.
«Дербент ву тарихарин йицI али мугур –
Агъзурна саб халкьдин ирс кидикьнайи гур» – кIурайи шубубпи сесну.
Серенжем абццри, сифте гаф Дербент шагьрин Музей-заповедникдин директорин заместитель Вадим Кьулиевди гъапнийи. Чан улхбаъ дугъу шаирин аьхиримжи вахтарин хъуркьувалар – Курский областдин губернаторин премияйин сагьиб хьуб, В. Остендин ччвурнахъ хъайи литературайин конкурсдин Гьюрматлу дипломант хьуб ва гьацира, поэзияйиан «Парнас – Анжело ла Веккья» ччвур али варихалкьарин конкурсдин гъалибчи хьуб кIваин гъапIнийи ва Аьшурбеговайиз яратмиш’валин рякъюъ мюгькам сагъ’вал ва литературайин сягьнайиин хъанара заан дережайин хъуркьувалар ккун гъапIнийи.
Мяракайиъ Дербентдин Жямяаьтлугъ палатайин председатель Людмила Терещенко, Дербент шагьрин депутатарин Собраниейин депутат, РД-йин табасаранарин НКА-йин председатель Айваз Аьлиханов, Дербентдин ва Дербент райондин къанун уьбхбан органарин ветеранарин Советдин председатель Айдемир Агъагюлов, Табасаран драмтеатрин директор Аьлимурад Аьлимурадов, Музей-заповедникдин пишекар Гюльпери Мирзабалаева, Дербентдин педколледждин директорин заместитель Ширинат Каручева иштирак гъахьну. Дурари ва хъанара хайлиндари шаирин инсанвалин ва яратмиш’валин аьнтIикьаваликан гъапнийи.
Аьшурбеговайин шиърар бабан чIалниинди ва гьацира урус ва дагъустан чIаларин таржумайиъди Аьбдурягьим Аьбдурягьмановди, Шюшеханум Керимовайи, Пейсах Мишиевди, Тахмираз Имамовди, Къизейбат Гьяжиибрагьимовайи, Рягьимат ТIагьировайи, Дельфуруз Ханялиевайи, Инаят Римихановайи, Разида Рамазановайи, Лиманат Эмурбеговайи ва жара шаирари гъурхнийи.
Бажаранлу табасаран художник Мягьямед Мурадовди Ашурбеговайин китабарин жилдрарик ва машарик иллюстрацйир каъбиин чав гъубху ляхникан ктибтнийи ва шаириз дугъан эсерарихьна дизигнайи шиклар багъиш гъапIнийи. Шикларин ччвурар шаирин цIарар вуйи.
«Табасарандин нурар» газатдин корреспондент Умгьанат Сулеймановайи ва «Дербентдин хабрар» газатдин редактор Наида Башировайи шаиринна газатарин аьлакьйирикан ктибтнийи. Москвайин мектебарикан сабдиъ бицIидарин тербиячиди лихурайи София Мисриевайи шаирин студент вахтар ва думуган чпиз дарсар киву мялимар кIваин гъапIнийи. Аьшурбеговайин эсерар мектебдиъ кивбан хусусиятарикан Дагъустандин Огнийин 3-пи мектебдин мялим Маркизат Мурадовайи гъапнийи.
ТятIиларин вахт вушра, му мяракайиъ аргъаж шулайи наслин вакиларра иштирак дархьиди имдайи. Дербентдин 18-пи мектебдиъ 5-пи классдиз удучIвнайи Самир Къалабеговди аьхю жавабдарвалиинди «БицIи кюмекчи» кIуру шиир гъурхнийи.
Аьшурбеговайи серенжем тешкил гъапIдариз ва дидиъ иштирак гъахьидариз чухсагъул мялум апIбахъди сабси, чан гъарашугъарихьна илтIикIну, гьамци гъапну: «Гъи ихь гюрюшдин асас мяна гьамциб вуди рябкъюра: литературйирин дуствал – му миллетарин дуствал ву. Дуствал гъубзури мясляаьт ккадабцIуру. Поэзия гьарган мясляаьтнан ва дуствалин вакил ву. Ухьу вари сатIи апIурайи Дербентра халкьарин ва динарин дуствалин шагьур ву. Дидиз вахтарин ва деврарин дуствалин шагьурра кмиди пуз шулу, фицики Дербентдин цалариъ ва музеяриъ вари вахтар ва деврар сатIи духьна». Шаири чан гафар тасдикь апIури, гьаму шиирра гъурхнийи:
Юкьуб цIар вуйин мурар,
Дарш юкьуб тереф дюн’я,
Абццрайиб гьякь инсандиз
Жумарт кIваантина яв!
Серенжемдин аьхириъ узу шаир Дельфуруз Ханялиевайихъди гаф-чIал гъапIнийза. Дугъу ихь бажаранлу шаирикан чан фикрар ачухъ апIура: «Гъийин деврин табасаран литература артмиш апIбак аьхю пай киврайи шаирарикан сар Эльмира Аьшуралиевна ву. Учу, бабан чIалниинди бикIурайи шаирар, дугъахьна аьхю чуччухьнасиб ва нумунайин шаирихьнасиб рафтар ади илтIикIури шулча. БикIурайи касар Дербент шагьриъ кми-кмиди уч шули, «Гьевес» ччвур тувнайи ихь литературайин клубдиъ гьарури чав дидикIнайи таза шиърар урхури, дурарин анализ гъабхури, ужударсдар шиърар гъядягъюри, багъри чIалниинди удучIвурайи газатариз ва журналариз хътаурача. Гьадму клуб тешкил гъапIурра ва гъабхурайирра Эльмира учв ву. Думу гьарсаб шиърин авторихъ дикъатлуди хъпехъури, эсерик кайи гъалатIназ гиран даршлуси, дюз алапIбан гъаразнаъ шулу. Фукьан вушра йиз кьисматниин рази вуза, узуз Эльмира сифте халис табасаран адмивалин шартIар кайи инсан вуди, хъасин гьевескар шаир вуди аьгъю хьувалиин, дугъахъди сатIиди уьл ипIурайивалиин. Вари сатIи апIру поэзияйин сагьиб шаириз сагъ’вал ва цIийи эсерар дикIбаъ хъуркьувалар ккун апIураза. Дугъкан ухьу улхури имиди, магьа, гьамцдар цIарарра фикриз гъафниз:
Яв кьалмиккан ккудучIвнайи
Гьарсаб гаф вучуз милл’ондин
Штузси зам-зам пак булагъдин
Ккилигурча шиърариз цIийи».
