Гюльнара Мягьямедова
Сенатор ва меценат Сулейман Керимовдин кюмекниинди Дербентдиъ шубуб – мусурман, жугьуд ва хачперез – диндиз бахш вуйи центр тикмиш апIуз кка. Дидин гьякьнаан 16-пи октябри Мягьячгъалайиъ «Урусат – йиз тарих» тарихи паркдиъ кIули гъубшу проектдин презентацияйин вахтна мялуматар тувну.
Серенжемдиъ региондин глава Сергей Меликов, Дагъустандиъ хъаърайи динарин кIулиъ айидар, хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйирин багахьлуйир, журналистар, жямяаьтлугъ ляхнарин улихь хьайидар иштирак гъахьнийи. Дербент шагьрин кIулин архитектор Иса Мягьямедовди республикайин улихь-кIулихь хьайидар проектдихъди таниш гъапIну.
Проектдин дахилнаъ саб паркдин йишваъ мистан, килисайин ва гьаврайин дараматар тикмиш апIуб а. Проект Абу-Дабийиъ айи шейх Зайдайин ччвурнахъ хъайи мистан утканвализ ухшар ади, амма Дагъустандин гьенгар атIагну гьязур дапIнайиб ву. Духовный центрин метлеб дюн’яйиъ айи диндин вари жюрйир сатIи апIру майдан ачмиш апIуб ву. Дидин дахилнаъди музейин комплексар, конференцйир гъахру залар ва библиотекйир кади, гизаф кьадар объектар тешкил апIиди.
Мистан 6 метрилан 22 метриина диаметр айи 88 гергми гъваар (куполар) духьну ккунду. Хъа минаретар 88 метр алидар хьиди, думу ягълишин 30 мертебайин хулариз барабар ву. Думу Дагъустандиъ варитIан ягъли дарамат ва уьлкейиъ варитIан ягъли мист хьибди. Мист 2,7 гектариин ерлешмиш апIбанди ву, хъа вари проектди 35 гектар йишв бисиди.
Мистан машар Грецияйиан гъабхи лизи мармардашди балгиди, хъа накьишариъ багьалу гъванар итди. Гирами Рамазандин вазли диодари туврайи аквнан ранг дигиш хьибди. Мистан 19 агъзур лампайи кIваз хуш шлу уткан аквар тувуз хъюгъди. Марцци лизи мармардаш манишну ва утканвали абцIри, аку рангари ккебкди.
Духовный центриъ рягьятди сейир апIуз хьпан бадали, 6 метр яркьушин ва 360 метр ярхишин айи гъядра тикмиш апIиди. Думу комплексдин жюрбежюр паяр сатIи апIури, рюгьнан сабвалин лишан хьибди, дина гъафидариз архитектурайин ва табиаьтдин гьяйбатлувал гьисс апIуз мумкинвал хьибди. Духовный центриъ адапIу гьарсаб дакьикьайи хъугъувалин мянайикан кIваин апIиди.
Комплексдин багахь туристарин автобусариз вуйи автостанция тикмиш апIбанди ву. Душваъ аьхюдариз ва бицIидариз рягьятвал гъадабгъру йишвар хьиди. Архитектурайин шиклариъ кюгьне Дербентдин архитектурайин лишнар атIагна. Паркдин аьтрафариин университет, гостиница, ариш-веришар гъахру центрар ерлешмиш хьиди.
Серенжемдиъ удучIвну гъулху Сергей Меликовди динариз бахш вуйи центрин Дагъустандин экономика жигьатнаанра важиблуваликан гъапнийи.
«Духовный центри республикайиз туристарра, Дагъустан артмиш апIуз гьязур вуйи инвесторарра жалб апIиди.
Туризм думу тикилишчивал, рякъяр, коммунальный гъурулушар артмиш апIру, инсанариз лихуз йишвар тувру, – саб гафниинди, дагъустанлуйириз яшайишдин гъулайвалар хру аьхю гъурулуш ву. Гьаму уткан ва гележегдиз лазим вуйи проект юрутмиш апIуз даягъ шулайидариз чухсагъул мялум апIуз ккундузуз», – къайд гъапIнийи республикайин кIулиъ айири.
