Гьар йисан декабрин 3-диъ вари дюн’яйиъ инвалидарин йигъ къайд апIура. Бедендин сагъламвал кьитди айи бейнавйир гьарган ухьхьан вуйи гьюрматназ, уччвуб гафназ, манишнан ялавназ тамарзуди ккилигури шулу.
Му йигъан ич газатдин хусуси мухбир Мейлан Нежефов, чайрахьна вуйи меълишнарра хьади I группайин инвалид Нажмудин Аьбдурягьмановдиз хялижв гъахьнийи. Дурарин арайиъ гъабхьи сюгьбат исихъ туврача.
– Нажмудин Мягьямедович, ихь ватанагьлийириз яв уьмрикан ктибтуб ккун апIураза.
– Узу 1975-пи йисан 5-пи декабриъ Хив райондин Хиварин гъулаъ Аьбдурягьмановарин хизандиъ бабкан гъахьунзу. 1990-пи йисан Хиварин кьялан уьмуми мектебдин 9-пи класс ккудубкIбалан кьяляхъ Дагъ. Огнийиъ ерлешмиш дубхьнайи СПТУ-йик шоферин пише гъадабгъуз урхуз кучIвунза. Урхуб ккудубкIбалан кьяляхъ 1993-95-пи йисари Псков шагьриъ армияйиъ эскервалин буржи тамам гъапIунза. 1996-пи йисан РД-йин МВД-йин УИН-дин 4-пи нумрайин зегьметнанна дюз рякъюз хуру колонияйиъ (ИТК) ляхниз кьабул гъапIунзу, хъа дилин – 1997-пи йисан Республикайин Госсоветдин председатель Мягьямедяли Мягьямедялиевдин хатIасузвал тямин апIру дестейиз. Хъасин, 1999-пи йисан ОМОН-2 дестейиъ гъилихунза. 2004-пи йисан хизандиъ алахьурайи жюрбежюр месэлйириз лигну, жвуван хушниинди ляхниан удучIвунза.
– Вафалувалиинди Ватандин гъуллугънаъ гъубху жавабдар ляхниъ фицдар читинвалар алахьунвуз?
– Узуз гьеле армияйиъ имидира читинвалар гъяркъюнзуз. 1994-пи йисан Грузияйинна Абхазияйин гъярхьувалариъ иштирак гъахьунза. Гьаци кьяляхъна йисари лихурайи вахтна – йицIбариинди жюрбежюр операцйириъра. Хъа варитIан кIваъ абсну имбу дюшюш 1999-пи йисан 7-пи августди Чечендиан Басаевдин ва Хаттабдин хиликкди террористарин дестйир Дагъустандиин алархьуб гъабхьнийиз. Магьа дидхъантина 25 йис улдубчIвнушра, вари гъиси кIваин илмийиз. Вушра дидкан улхидархьа, бедендин гьавйир дигиш шулайиз…
– Му къурхулу вядайиъ Дагъустан гъюбхю игитарин цIарнаъ айи увухьна гьюкуматдин терефнаан фициб янашмиш’вал гъабхьну?
– Ав, медаларин ва гьацира саб хайлин гьюрматнан ва чухсагъул мялум апIру кагъзарин сагьиб вуза. Хъа дурарин арайиъ чан хусуси йишв бисурайиб, гьелбетда, 1999-пи йисан туву Кьягьялвалин орден вуйиз. Думуган ихь райондиъ му ордендихъди лишанлу дапIнайидарра адархьиди.
Саб дарпиди гъибтуз шулдарзухьан. Дугъриданра, инсан ляхнихь хьайи вахтна вари дугъан жибдин дустар шулу. Магьа 2014-пи йисан инсультдин натижа вуди, бедендин гагул тереф затра дилибхри гъабхьнийиз. Хайлин йисари ахниъ ахъну гъахьунзу. Гьамусра саб артухъ хуландарин кюмек дарди лицуз шуладарзухьан. Гьяйифки, гъи узук бедендин шикаствал кайи вахтна узухъди гъахьи эскрарин, «гъардшарин» узу кIваиндикьан имдар. Хъа дурарикан хайлиндариз узу сержантди лихурайи вахтари абайи бализ дарапIу ужувлар гъапIнийза. Гьяйифар зигурадарзагьа. Варидариз бабан ццавтIан гьялал ибшри. Анжагъ ухьу инсанвал дубгру агьларикан даришри. Гьай гьапIхьахъа? Вахтар ву сарун, ва вахтарихъна душна инсанарра… Вушра, дурарихьан вуйи зенгариз тамарзуди ккилигури шулза.
– Уву гъира сабдизра дилигди, ватанпервервалин ляхин гъабхури рябкъюразуз. Кьюб келима мидин гьякьнаанра йип.
– Гьарганси гьамусра, инсан жил’ина халкь гъапIхъанмина кчIихбариъ гъахьи дирбаш абйирин ифи бедендиъ либхурайи ихь ватанагьлийири хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ улупурайи гьунарари хлинццар кивразук ва ликриин апIуразу. Гъит дурар гъюрхю абйир-бабариз нур убгъри. Гьарган жил’ин дюзвал, сабвал ва ислягьвал гъалиб ибшри.
Хайлиндарихъди телефондиан гафар-чIалар апIури шулза. ЦIиб улихьна WhatsApp-диъ «Ихь кьягьялар» кIуру дестера тешкил гъапIунза. 2024-пи йисан 20-пи октябрихъанмина «Урусатдин ветеранар» кIуру вариурусатдин гьяракатнан Хив райондиъ айи координатор вузу.
– Ихь улхуб аьхирихъна гъюри, уву жвуван хизандиканра саб-кьюб гаф гъапнийиш, харжи даршлийи.
– Узу 1997-пи йисан эвленмиш гъахьунза. Йиз уьмрин юлдаш Альбинара багъри гъул’ан вуйиз. Узухъди думу сатIи гъахьи йигъланмина кьисматназ чухсагъул кIураза. Уьмриъ фицдар дюшюшариъ узу ахънушра, думу гьарган йиз гъуллугънаъ а, ва дугъу гьарган узу кьувватлу эскер вуди гьисс апIура. СатIиди кьюр шураз, хъа гьамус худлизра тербия туврача.
Интервью тувбаз аферин, Нажмудин Мягьямедович. Яв ватанпервервалин гевюл гьарган ачухъди гъубзри.
