Гюльнара Мягьямедова
Урусатдин чап апIбарин йигъ махлукьатлу дакьатарин гъуллугъчйирин пишекарвалин машквар ву. 2022-пи йисан гъубху статистикайин улупбариинди, Урусатдин аьхюну пай агьалйириз (62%) онлайн-СМИ-йиан мялуматар гъадагъура, хъа газат хилиъ дибисну урхуз ккунидарин кьадар 32 проценттIан дар. Газат урхуз ккунидар гъуларин агьалйир, 60 йистIан артухъ яшар вуйидар, телевизориз лигрудар ву.
1991-пи йисан 28-пи декабри РСФСР-ин Верховный Советдин Президиумдин къарарниинди 13-пи январь Урусатдин чап апIбарин йигъ вуди тяйин гъапIнийи.
2025-пи йисан думу машквар итни йигъ’ин алабхъну. Журналистарин пишекарвалин машквран йигъ 1703-пи йисан январин вазли удубчIву «Ведомости» газатдихъди аьлакьалу ву. Урусатдин паччагь Петр Сарпири му газатдин сабпи нумра военный темайиз бахш гъапIнийи. Думу, газатдин редакторси, макьалйирин авторра вуйи. Гьазатдиъ гьацира экономикайин мялуматар тувуйи, харижи уьлкйириан вуйи ва гьацира жара макьалйир чап апIуйи. Дидхъанмина ихь уьлкейин жямяаьтлугъдин уьмриъ чап апIбарин дакьатарин, ТВ-йин ва радиойин, хъа аьхиримжи 15-20 йисан электронный СМИ-йин эгьемиятлувал лап аьхюб гъабхьну.
Роскомнадзорин 2025-пи йисан 7-пи январиз вуйи улупбариинди, Урусатдиъ 155 агъзуртIан артухъ мялуматар тувру дакьатар гьисабназ гъадагъна. Думу кьадар мялуматарин дакьатар айивали журналистарин ляхин читниб ва лазим вуйиб субут апIура. Мидихъди сабси, гъийин девриъ журналистдин пише варитIан хатIалударикан, уьмриз ва сагъламвализ зарар айидарикан вуди гъубзра. Дугъривал бадали гафариинди женг гъабхру прессайин гизаф вакилар йивну йихувалин дюшюшарра цIиб дар. Эгер му жигьатнаан Дагъустандин мялуматарин дакьатарикан улхуруш, 1992-пи йисхъанмина республикайиъ 17 журналист йивну дийихна. Гьяйифки, гизаф дюшюшариъ тахсиркарвал тешкил гъапIдар, думу ляхин кIулиз адабгъдар ашкар апIуз дубхьнадар.
Урусатдин чап апIбарин йигъ къайд апIури, 13-пи январи Дагъустан Республикайин премьер-министр Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимов мялуматарин дакьатарин вакиларихъди гюрюшмиш гъахьну. Мягьячгъалайиъ айи Дуствалин хулариъ гизаф йисари гъилиху ва тазади ляхин апIуз хъюгъну имбу бикIру пишекрар уч гъапIнийи.
«Ихь республикайикан устадвалиинди макьалйир дикIури, ичв ватандаш’валин буржи тамам апIурайивализ чухсагъул мялум апIуз ккундузуз. Учву апIурайи ляхнин натижайиъ Дагъустан уткан ва сабдизра ухшар дару республика вуйиваликан вари дюн’яйиз мялум дубхьна. Гъи, ухьуз уьлкейиъ гъягъюрайи гьядисйирикан гьякьлу мялуматар лазим вуйи вахтна, дугъри гафнан кьимат заанди гъубзра», – къайд гъапIнийи Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимовди. Дугъу лишанлу гъахьи журналистариз гьюрматнан грамотйир ва чухсагъул мялум апIру кагъзар тувнийи.
Мягьячгъалайиъ Дагъу-стандин мялуматарин ва чап апIбарин агентствойин актовый залиъ журналистарин пишекарвалин машквраз бахш дапIнайи серенжем кIули гъубшнийи. Серенжем Урусатдин журналистарин союздин Дагъустандиъ айи отделениейи тешкил гъапIуб вуйи. Уч духьнайи журналистарихьна илтIикIну, республикайин правительствойин кIулиъ айирин заместитель Нариман АьбдулмутIалибовди уьлкейин милли хатIасузвал уьбхбаъ, агьалйир дугъри мялуматарихъди тямин апIбаъ, дюз дару мялуматарихъди женг гъабхбаъ журналистари гъабхурайи важиблу ляхникан гъапнийи. Серенжемдиъ республикайин СМИ-йин вакилариз Урусатдин журналистарин Союздин ва дидин ерли отделениейин медалар, гьюрматнан грамотйир, региондин министерствйирин ва идарйирин терефнаан чухсагъул мялум апIру кагъзар тувнийи.
Урусатдин чап апIбарин йигъа-хъди тебрик апIури ва ляхниъ заан пишекарвал улупбаз ва региондин агьалйир Росгвардияйин Дагъустан Республикайиъ айи управлениейин подразделенйирин гъуллугънакан дугъри мялуматар тувбаз лигну, «Табасарандин нурар» газатдин отделин редактор Наргиз Гюлечовайиз Росгвардияйин Дагъустан Рес-публикайиъ айи управлениейин начальник, генерал-майор А.Л. Ореховдин къул дизигнайи чухсагъулин кагъаз тувнийи.
Къайд апIуб лазим вуки, Наргиз Гюлечова газатдиъси, ВГТРК «Дагъустан» компанияйин журналистра ву – душваъ табасаран чIалниинди вуйи передачйириз сюжетар гьязур апIура.
Редакцияйин ляхин макьалйир дикIувалиинди ккудубкIурадар. Учуз варитIан читин ва гъизгъин вахт подпискайин вахт вучуз. Гьар йисан кьюб ражари жвуван ватанагьлийирихьна, газат подписка апIуб ккун апIури, илтIикIуз мажбур шулача. Гьаму ляхниъра Наргиз Гюлечова жанлуди иштирак шула. Дидланра свайи, дугъу гьамусяаьт давам шулайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак шулайиихь ватанагьлийирикан яркьу мялуматар тувбан бадали, дурариз, эскрарин дадйириз ва уьмрин юлдашариз редакцияйиз теклиф апIури, дурарихъди гаф-чIал апIури, редакцияйин ляхин улихь гъабхура.
Урусатдин чап апIбарин йигъ тебрик апIури, ич гъарашугъ Наргиз Гюлечовайиз ва имбу табасаран журналистариз пишекарвалин ляхниъ заан хъуркьувалар ккун апIураза.
