Гюльнара Мягьямедова
29-пи январиъ Урусатдин Президент Владимир Путин Дагъустан Республикайин Глава Сергей Меликовдихъди гюрюшмиш гъахьну. Республикайин Главайи гьюкуматдин кIулиъ айириз региондиъ экономика артмиш апIбан ва агьалйирин яшайишдин дережа за апIбан бадали гъабхурайи ляхникан ктибтну. Президентдиз Сергей Меликовди, региондиз чIатху инвестицйир жалб апIури, инсанариз лихру йишвар ачмиш апIбакан, яшайишдин ва инженервалин гизаф объектар ляхник кирчрайиваликан, ерси мектебарин ерина цIийидар диврайиваликан, хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйириз ва дурарин хизанариз кюмек тувбакан ва гьацдар жара месэлйирикан ктибтну. Гъубшу йисандин натижйир йивури республикайин кIулиъ айири къайд гъапIганси, Дагъустан вари уьлкейихъди саб дережайиинди артмиш шула. 2024-пи йисан 11 вазлин улупбариинди, промышленностдин гьясиллувал 6,5 процентдин, хъа гъулан мяишат 7 проценттIан артухъ за гъабхьну.
«Асасуб гьадму вуки, учу агьалйирин маважиб за апIуз хъюгъюнча. Экономикайиъ маважиб 15 процент за дубхьна, яна дидин кьадар 40 агъзур манаттIан зина дубхьна», – къайд гъапIну Дагъустандин Главайи.
2024-пи йисан 9 вазли вари жюре пулин дакьатарин гьисабнаан асас капитализ вуйи инвестицйирин кьадар, гъубшу йисандин тялукь вахтнахь тевиган, саки 16 процент за гъабхьну, хъа экономика за хьувалин индекс 100 проценттIан артухъ ву.
ВаритIан важиблу натижаси гьисаб апIури, Дагъустандин Главайи республикайин бюджет 97,6 процент тамам апIбакан гъапнийи. Му жигьатнаан республика Урусатдин Федерацияйин субъектарин арайиъ 14-пи йишв’ин ал.
СКФО артмиш апIбан яшайишдинна экономикайин программайиинди Дагъустандиъ йирхьуб гьяракатниинди тамам дапIну ккуни проектар уьмриз кечирмиш апIура. Думу проектарин дахилнаъ 30-рилан зиина промышленностдин карханйир, гъулан мяишатдин промышленный комплексар тикмиш апIувал а. Гьадму карханйириъ гизаф кьадар инсанар лихру йишвар хьиди. Хъа аьхиримжи кьюд йисандин арайиъ думу карханйириъ 3 агъзуриинакьан инсанар ляхнихъди тямин дапIна.
Сергей Меликовди гъулан мяишатдин цирклиъ айи хъуркьувалариканра ктибтнийи. Республикайиъ тIумтIин, йимишдин багълар итра, дюгю убзру чюллер артухъ апIура, гъелемар артмиш апIру питомник либхуз хъюбгъна.
СтIал Сулейман райондиъ «Полоса» ООО-йи 2,5 агъзур гектариъ аьмлюхъярин багъ кивна. Жюрбежюр улупбариинди, думу, ихь уьлкейиъси, вари Европайиъра аьмлюхъярин варитIан аьхю багъ ву.
ТIумутIчивалин цирклин хъуркьувалариканра дарпиди гъибтуз шулдар. Гьаму йисан республикайиъ 300 агъзур тоннтIан артухъ тIумтIар уч дапIна.
Владимир Путинди натижйириз ужуб кьимат тувну: «Урусатдиъ гьясил апIурайи вари кьадарнакан 42,1 процент тIумтIар Дагъустандиъ гьясил апIура», – гъапну Президентди.
2022-пи йисан Дагъустандин кафари терефнаъ 15 МВт кьувват айи ригъдин электростанция, гъубшу йисан октябин вазли 102 МВт кьувват айи ригъдин электростанция дивуз хъюгъну. Хъа ноябрин вазли Новолакдиъ Росатомдихъди сатIиди 300 МВт кьувват айи микIлан электростанция дивбан тикмиш ляхнар ккергъну.
Республикайиъ туризм артмиш шула. Республикайин главайин гафариинди, Дагъустандиз гъюрайи туристарин кьадар гьар йисан 15 процент артухъ шула. Гъубшу йисан мина 2 миллиондиинакьан туристар гъафну.
Владимир Путиндинна Сергей Меликовди асас фикир хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйирин месэлйириз тувнийи.
Республикайиъ гьамус Урусатдин Игит ччвур 13 касдиз тувна.
Дагъустандиъ «КIваин уьрхбан багълар» кивра, «Дагъларин жюрэтлувал» ва жара проектар юрутмиш апIура. Гьаму йисан хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ гъагъи зийнар гъахьидариз реабилитация гъабхру 200-300 касдиз йишв айи центр тикмиш апIбанди ву.
«Хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйирин месэлйириз гьаммишан лигури ккунду. Дурарикан магьарханай, дурариз ухьу буржлу вухьа», – гъапну сюгьбатнан аьхириъ гьюкуматдин кIулиъ айири.
Владимир Путинди ва Сергей Меликовди чпинн арайиъ гъабхьи сюгьбатнаъ региондин хъуркьуваларси, гьял дарапIди гъузнайи месэлйирра гъитIирккнийи.
