Табасаран дишагьлийин уьмриъ халачйирин гьясиллувалин эгьемиятлуваликан, метлеблуваликан яркьуди пуб, йиз фикриан, маракьлу дар. Фицики думу ихь дишагьлийирин асас кесп вуйи.
Совет вахтари агъзрариинди табасаран дишагьлийири халачйир урхбан натижайиъ хизандиз гъюрайи гъазанж артухъ апIбак лайикьлу пай киври гъахьну. Ихь дишагьлийири хили гъурху халачйир экспортдиз гъягъюри гъахьивалра жиниб дар. Дугъриданра, табасаранарин халачйирин ва халачичйирин устадвалин ад вари уьлкейиз мялум вуйи.
Амма 1990-пи йисарин дигиш’валарин натижайиъ му сяняаьтра гъагъи гьялназ гъафну. Вушра саб жерге табасаран дишагьлийирин ватанпервервалин рюгьнан кьувватну думу кесп уьбхру мумкинвал тувну.
Табасаранлуйирин милли меденият уьбхбак пай кивну, халачичивализ вари уьмур бахш гъапIу дишагьлийирин арайиъ Хив райондин ГъуштIил гъулан агьали Саяд Шихмягьямедовайи лайикьлу йишв бисура.
Саяд Шихмягьямедова 1963-пи йисан Табасаран райондин Жвулли гъулаъ зегьметкеш хизандиъ бабкан гъахьну. Лап бицIи ришди имиди дугъаз дадайи халис табасаран дишагьлийиз хас вуйи кесп – халачи убхуз улупну.
– Думу вахтари шубариз аьгъювалар тувбаз, илимдиин маракьлу апIбаз гъийин девриъсиб фикир туврадайи. Хизандин асас гъазанжар, яшайиш халачи убхбакан асиллу вуйи. Халачи дурубхиган, хизандин яшайишра гъагъиб шуйи. Гьаддиз дадайи узуз му пише лап бицIиди амиди улупнийи. Йиз яш 15 йис гъабхьихъан мина уьмур халачйириз бахш гъапIунза.
1985-пи йисан узу эвленмиш гъахьунза. Гьаци узуз ГъуштIил гъул кьисмат гъабхьну. Швуваз гъахиганра йиз асас кьувватар халачи убхувализ бахш гъапIунза. Кьяляхъна йисари халачйирин фабрикйир ккадахьнийи. Думуган, гьелбетда, гъагъи девир гъабхьнийи.
Фукьан читинвалар гъахьнушра, табасаран дишагьлийин асас кеспнахьан – халачичивалихьан саб вахтнара ярхла гъахьундарза. Хусуси касарин заказар, Мажвгларин халачйирин фабрикайин заказар тамам апIури, гьамусра йиз юлдшарихъди сатIиди халачйир урхури шулза, – къайд апIура дугъу.
Саяд Шихмягьямедова, халачийин устадси, шубур веледдин жавабдар дадара ву. Хъа гьамус думу, халачйир урхбалан савайи, хутIлариз умунвал яратмиш апIбан гъайгъушнаъра а.
Дишагьлийирин машкврин гъаншариъ му Йигъахъди тебрик апIури, Саяд Шихмягьямедовайиз уьмриъ сагъ’вал, чан веледарин арайиъ бахт, шадвал ва саламатвал артухъ хьувал ккун апIурхьа.
Шиклиъ: Саяд Ших-мягьямедова чан риш Камилайихъди.
