Умгангат Сулейманова
Урхурайидарин хьадан тятIиларин вахт аьхирихъна гъафну. Му вахтна, аьдат вуди, гьарсаб мектеб урхурайидар кьабул апIуз гьязурди шулу. Думу ляхин фици гъабхураш ахтармиш апIуб метлеб вуди, узу улихьна йигъари Дагъ. Огни шагьрин Образованиейин управлениейин начальник Людмила Насуровайихьна илтIикIунза ва дугъаз саб жерге суалар тувунза. Дугъахъди вуйи сюгьбат жикъиди чап апIурача.
– Людмила Насуровна, цIийи урхбан йисаз Дагъ. Огни шагьрин мектебариъ фициб гьязурлугвал гъабхура?
– Аьдат вуйиганси, тятIиларин вахт ккудубкIайиз, урхурайидар рас дапIнайи, аку, марцци классариъ кьабул апIуз чалашмиш шулача. Шагьриъ 8 мектеб а. Гьадрарикан 2 мектеб 2026-пи ва 27-пи йисари дибдиан рас апIиди. Дурар 1-пи ва 4-пи нумрайин мектебер ву. Гьамусяаьтна вари фикир 8-пи мектебдиина жалб дапIна. Думу мектеб варитIан-пис гьялнаъ айи. 2026/27-пи цIийи урхбан йис улубкьайиз, думу ккудубкIиди. БицIидарин багъарикан кIуруш, «Улыбка» багъ 90 процент рас дапIна.
– Ццидин цIийи урхбан йисан райондин мектебариъ фукьан баяр-шубари аьгъювалар гъадагъиди?
– ЦIийи урхбан йисан Дагъ. Огни шагьрин мектебариъ аьгъювалар гъадагъру баяр-шубарин кьадар, кьялан гьисабниинди, 6200-дихьна хьибди, дурарикан сабпи ражари вуди 500 бицIидар партйирихъ деъди. Хъа якьинди вуйи улупбар садпи сентябрь улулубкьди пуз шулдар.
– Дагъ. Огни шагьриъ, мялимар гьудрукIру мектебар айин ?
– Ав, мялимар ккунди ачуз. Мисалназ, математикайин – 6,5 ставка, физикайин – 2,6 ставка, информатикайин — 1,5 ставка, ОБЗР-йин 2 ставка а. Маважиб цIиб ву кIури, диплом айи гъийин жигьил пишекриз гъюз ккундар. Дициб маважибдихъди хизан уьбхюз шулдар, кIура. Администрацияйин пресс-службайиз, мялимар агуз кюмек ккун апIури илтIикIунза. Баяр-шубари ОГЭ ва ЕГЭ тувну ккунду, хъа математика асас дарс ву, ужур мялим мектебдиъ адруган, бицIири думу имтигьян фици тувди? Вари мектебар компьютерарин классарихъди тямин дапIна. Улихьна вуйи мектебариъ, гъийин девриъси, думукьан ужудар шартIар адайи, амма мялимар фукьан вушра зигьимлудар, чпин ляхин ужиди аьгъюдар вуйи. Хъа гьамусдин девриъ мектебар вари шартIарихъди тямин дапIну ашра, заан пешекарвар кайи мялимар тек-биртIан имдар. Ужударсдар мялимар мектебариан гъягъюра.
– Урхурайидар учебникарихъди тямин апIбан гьял фициб ву?
– Китабарин гьякьнаан кIуруш, думукьан рази хьубан ляхин адар. Гьаму гъюрайи гьяфтайиъ анжагъ тарихдин цIийи китабар хьади гъиди. Имбу китабарра цIийи урхбан йис ккебгъайиз хьади гъюну ккунду, кIура. Китабар, сад-кьюд йигъ ккебгъайиз бцIидарихь хьади ккунду. Хъа дици хъуркьри адар. Хъа улихьна вуйи китабар вари мектебарин библиотекйириан адагъна. Таза китабарин авторар жарадар ву, душван программа дигиш гъапIну. Мектебдин вари ляхин сарун цIийи технологйирихъди ву. Кьимат дивру дневникра журналра кмиди электрондиндар ву. Сарун бицIидарин урхбакан, дурарин хъуркьуваларикан абйир-бабариз телефондиъ яратмиш гъапIу группайиъ айи мялуматнакан аьгъю хьибди. Мидихъди сабси мектебариъ урхурайидариз саб вуйи форма алабхьуб тIалаб апIура.
Гьадира баяр-шубарин уьмриъ аьхю роль уйнамиш апIуру. Саб гафниинди, варидарин палат саб жюрейинуб вуйиган, уччвидира, ужидира рябкъюру. Сарихьан тмунур палатдиинди тафавутлу хьидар. Миди урхурайидарин арайиъ ужудар аьлакьйир хьуз кюмек апIиди.
