Зубайдат Шябанова
Гьаму йигъари Мягьячгъалайин Дуствалин хулаъ хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ кечмиш гъахьи эскрариз бахш дапIнайи «Жвувандар кIваинди гъитрахьа» («Помним СВОих») китабдин кьюбпи томдин презентация гъабхьну. Му мажлисдиз абйир-бабар, уьмрин юлдшар, веледар, чвйир ва чйир кIвак гъалабулугъ кади ккилигури кьюд йискьан вуйи.
Фунур вушра инсандин кIвак гукIнишин кипру 700-тIан артухъ дюшюшар, варжариинди дафтрин машар, даъраху йишвар… Му китабдиин хайлин ляхин дубхна. Натижайиъ «Дагъустан» китабарин чапханайи агъзур экземпляр чапдиан адагъну. Му китаб Урусатдин эскрин ватандихьна вуйи вафалувализ, игитвализ, кьягьялвализ гимн гъабхьну.
Дуствалин хулан аьхю зал инсанари абцIнайи. Мушваъ республикайин кIулиъ айидар, жямяаьтлугъ касар, хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйир, гъийиху игитарин багахьлуйир айи.
Серенжем «Къарнийир» мяълийихъди гъийиху эскрарин суратар кайи видео-ролик улупбалан ккебгънийи. Графический дизайндиинди шиклик кайи эскер чIиви шула ва, лизи къарнийиз дюнмиш духьну, завариз тIирхура. Залиъ деънайи дадйир, завариз тIирхурайи чпин веледариз лигури, лалди ишура…
Вари халкьарин «ЮкIвар уягъ апIури» конкурсдин гъалибчи, 5-пи классдин ученик Темирлан Хизриевди гъурху Эдуард Асадовдин «Урусат турилан ккебгърадар» шиъри, ихь душмнариз гьархнайи гьякьикьат нубатнан ражари кIваин апIура. Ухьуз дяви ккундархьуз, хъа турра ухь’ина за апIуз гъитудархьа.
Презентацияйиъ проектдин автор, Кьягьялвалин ордендин сагьиб Убайдулла Ибрагьимовдин ачIни хпир ПатIимат Пайзуллаевайи му китабдиз мялуматар уч апIуз кюмек гъапIдариз варидариз чухсагъул мялум гъапIну.
«Узу сабпи китабдиин лихурайган, вари проектдиъ йиз рюгь иврайиганси гьисс апIури гъахьунза. Хъа гъалатI гъахьунзу: эскрарин тазади учухьна гъафи макьалйир ва мялуматар гьадмукьан маракьлудар ва гужлидар гъахьнуки, дурари учук цIийи китаб бикIуз аьшкь капIну. Му кьюбпи китаб сабпиб давам апIурайиб дар. Му зигьимлувалин дегьна ву.
Узхьан хайлиндари, цIийи китаб фтикан вуяв, кIури гьерхра. Думу дирбаш ва заан инсанвалин аьлакьйирикан ву. Дярябкъру, амма лап ижми, ихь игитар чпин веледарихъди, хизанарихъди, абйир-бабарихъди ва ухьухъди сатIи апIурайи жилгъайикан ву. Сабпи китабди эскрарин игитваликан вуш, гьамунуб ихь юкIвариъ, ихь ляхнариъ, ихь фагьмиъ гъубзнайи гьарай ву.
Гъи гьаму залиъ Дагъустандин ва вари Урусатдин бабвалин гьунарнан кьувват улупурайи Игитарин бабар а. ВаритIан мани ва гьюрматлу гафар гъи узуз мушваъ айи ачIни хпариз, абйириз ва ихь эскрарин багахьлуйириз пуз ккундузуз. Ичв кьягьялвал, ижми сабурлувал ва кьадарсуз аьхю мюгьюббат му ихь варидарин эскрарихьна вуйи гьюрматнан мюгькам шибритIин бина ву. Ичв веледарин ччвурар, гьаму китабдиъси, ихь юкIвариъра уьмурлугдиз гъузди. Учвуз икрам апIураза», — гъапну ПатIимат Пайзуллаевайи.
Дявдин женгарин иштиракчи, хусуси метлеб айи дявдин операцияйин эскрарин «Дагъларин гьюрмат» тешкилатдин вакил Мягьямадрустам Давудовди чан улхбаъ къайд гъапIганси, му аьдати китаб дар, му эскервалин игитвал, халкьдин дерд ва уьмурлугдиз вуйи гьюрмат гьякьикьатдиз илтIибкIнайи ядигар ву.
«Му хизандин шиклариан, тарихдиан, женгнан юлдшари кIваина хури гъахьи гафариан гьязур дапIнайиб ву. Гьарсаб цIарнан кьяляхъ чIиви инсан хъа.
Йисарилан гьаму китаб ккадабкури, ихь уьлкейин хатIасузвалихъан варитIан игит баяри жанар туври гъахьиб ихь веледарин, худлар-гудларин кIваинди гъубзди», — гъапну дугъу.
Кьягьялвалин ордендин сагьиб аьхюнур лейтенант Шамиль Мягьямадовдин адаш, аьхюну сержант Исрапил Мягьямадовди китаб арайиз гъабхидариз ва серенжемдиз дуфнайидариз чухсагъул мялум гъапIну.
«Узуз йиз балкан ктибтуз гъагъиди вузуз, амма дугъу ихь худларин бахтлу гележег бадали чан улихь дивнайи эскервалин буржи намуслувалиинди тамам апIиинди дамагъ апIураза. Ич веледарин гьюрмат уьбхбаз учвуз икрам апIураза», – гъапну И. Мягьямадовди.
…Жилар ишрудар дар кIури шулу. Ав, бедендин зийнариан, аьзиятариан ишудар. Хъа юкIв веледдин дердну парчйир апIурайиган, фуну касдинра улар кьяши шулу. Адашди улар сикин дарди нивгъарихьан марцц апIури кIурайи гафари вари залиъ деънайидарин варидарин юкIвариз тясир гъапIнийи.
Кьягьялвалин ва «Аьжаликк ккайидариз кюмекназ гъюбаз лигну» орденарин кавалер Юсуф Гьяжиевдин дада Гульнара Гьяжиевайи ва Кьягьялвалин кьюб ордендин сагьиб Руслан Примовдин дада, «Ватан Уьбхюрайидар» социальный фонддин координатор Айида Къарахановайи вари бабарин терефнаан гъийиху эскрарин гьюрмат уьбхюрайидариз ва дурарин хизанариз кюмек туврайидариз чухсагъул мялум гъапIну.
«Гирами чйир, му дерд ихь варидарин саб ву. Веледарихъан ва ихь жиларихъан гъягъюрайи дерднан нивгъар ва дурариинди ухьу апIурайи дамагъ сар-сарихъди пай апIурахьа. Ихь сабвали узуз гьаму сягьнайиин дийигъуз ва учвухьна илтIикIуз кьувват тувразуз. Республикайин глава Сергей Меликовдиз, гьюлиъ удрушрукьан аьхю дердер айи ухьуз чан кюмекнан хил гьачIабккбаз, думу варидарихьна рубкьурайивализ, чухсагъул», – гъапну Гульнара Гьяжиевайи.
«Узу учвуз ачIни хпар кIурдарза. Учву вари аьдати хпар вучва. Чухсагъул учвуз. Узуз швушв адарзуз. Йиз бай швушв хуз хъуркьундар. Учву вари йиз швушвар ва йиз шубар вучва. Узуз худларра адарзуз. Ичв веледар узуз худлар гъахьну. Ихь эскрарихьан чпин гъуллугъ жараси гъабхуз шулдайи. Гьаз гъапиш дурар намуснан наслиан ву!» – гъапнийи Айида Къарахановайи.
Республикайин глава Сергей Меликовдин гафариз залиъ айидар лапра сабурсузди ккилигурайи, гьаз гъапиш хайлиндариз думу, республикайин кIулиъ айирси, дурариз варитIан гъагъи дакьикьйириъ кюмекнан хил гьачIабкку багъри касра гъахьну.
«Узуз гъи мушваъ гъулхдариз ва залиъ айи хпариз, абйир-бабариз чухсагъул пуз ккундузуз. Иллагьки, хпариз, фицики учву гъи ичв жиларин уьмур давам апIурачва. Гьаддиз учву ачIни хпар дарчва. Учву му дерднахьди жвув мютIюгъ апIуз гъитундарчва. Ва ичв жиларин гьюрмат, жвуван хизандиъси, кIулди республикайин гьарсаб хизандиъра уьбхюз гъитрачва.
Му китаб ПатIиматдин сабпи проект дар. Вари 2022-пи йисан шикларин выставкайилан ккебгъуб ву. Уьмурлуг чпиз сарун дярякъру адашдин шикил бицIи хилари дибисну дийигънайи пашман бицIидарин шикларин выставкайин багхьан гъягъруган, кIваз гуж шуйи. Уьмур давам шула. Дявдиан дарфи адаш, бицIидарин улариъ яшамиш шули гъузну.
Гъийин серенжемдикан улхуруш, узуз мидиз презентация пуз ккундарзуз. Гьюкуматдихьан вуйибси ва заълан кIурайибси ебхьуру. Му ихь баярин гьюрмат наслиан наслиз гъубзруси мюгькамди багьалу машариъ ва уьмрин шибритIиъ иврайи мажлис ву. Узу ПатIиматдиз ва чпин баярин гьюрмат уьбхюрайи бабариз ва хпариз чухсагъул кIураза», – гъапну Сергей Меликовди.
Серенжемдиъ гъийиху эскрарин багахьлуйириз варидариз чпин веледарикан макьалйир ва шиклар кайи цIийи китабар тувну. Аьгъязуз, гьарури чан китаб варитIан багьалу савкьатси дибисну хулаз гъубхнийи. Аьгъязуз, хайлиндари, хулаз хъуркьубси, саб сесра адру ялгъуз ужагъдиъ, китабдин багъри веледдин сурат кайи чпиз варитIан багьалу маш ккадабкну, улариина нивгъ гъюри лал сесниинди: «Салам алейкум, йиз багъри!» – гъапну.
