Дагъустандиз Главади дуфну садпи йигъарихъан мина Владимир Васильевди гьюкмин кIулиъ айидарин улихь асас вазифаси коррупцияйиз аькси женг аьдатнаъ ипувал ва рес-публикайин экономикайин кьудратлувал за апIувал тяйин гъапIнийи. Му ляхниъ кьюд йисандин арайиъ хайлин хъуркьуваларра гъазанмиш дапIна.
Республикайиъ коррупцияйихъди вуйи женгнан натиж-йирикан узу Дербент шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи «Коррупцияйиз аькси женг гъабхру комиссия» ДРОО-йин кьялан идарайин председатель Расул Гьяжимусаевдихъди сюгьбат гъубхунза.
– Расул Мягьямедович, гъи коррупцияйихъди вуйи аьгьвалат 15-20 йис улихьна вуйи гьялнахъди тевруш, фицдар дигиш’валар арайиз дуфна?
– Дупну ккундуки, 1990-2000-пи йисарихъан мина ихь уьлкейиъ коррупцияйихъди женг гъабхура. Дагъустандиъ жюрбежюр сечкйирин вахтна коррупцияйихъди аьлакьалу фу кьадар ляхнар арайиз гъафну, фукьан инсанариз зарарар гъахьну: мирасвалиан удучIвбан дюшюшар, гъуллугъар бадали йивну йихувалар ва гь. ж. Мисалназ, Россельхозбанкдин Дагъустандиъ айи отделениейин кIулиъ айидари, пул тувбан кIучIлар апIури, фукьан инсанариз зарарар тувну. Агьалйирин ликрихъ, дурариз хабарра дарди, пулар гъадагъури, субсидйирихъди аьлакьалу гизаф пай ляхнар къанунcузди гьял гъапIнийи.
Дагъустандин Главади Владимир Васильев гъафихъан мина му цирклиъ гизаф ужуб ва низамлу ляхин дубхна. Тахсир кайидар тялукь йишвариз гьаъну, хъа лазим вуйи касар халкьдин багахь гъитну. Дагъустандиъ апIурайи ляхнариз урусатдин гьюкмарира аьхю фикир тувра, ва гьаму аьгьвалатнура коррупция цIиб апIуз кюмек апIура. Дарш улихьган, дип-ломар, гъуллугъар пулихъ гъадагъури, рякъяриз, социалин объектариз деебтнайи пул жибариъ иври, хайлин кьанунсуз ляхнар апIури гъахьну. Ужудар аьгъювалар ади вузар ккудукIу жигьиларихьан руш’ватариз ккилигури, пул хилиз дурубкьиш, дурар саб ляхнинра эйсйир дарди гъитуйи. Саб гафниинди, инсанар гизаф читинвалариъ итнайи. Сарун му жюрейин дюшюшар дархьбан бадали, гьюкуматдин улихь-кIулихь хьайидари му жюрейин месэлйириз асас фикир тувуз хъюгъюр кIури, миж кивдихьа. Гьаци, чан 2019-пи йисандин Халкьдин Собраниейин депутатарихьна вуйи ИлтIикIбаъ Владимир Васильевди дагъустан халкьдин уьмрин вари терефар гележегдиъ ужу апIувал, нягьякь’валариз, коррупцияйиз рякъ тутрувувал, жямяаьтлугъ хатIасузвал за апIувал варитIан важиблу месэлйирси улупнийи.
Коррупцияйин улихьишв бисбиин узу гъи гизаф рази вуза. Ухьу ихь уьмур хъапIунхьа, хъа гъюру наслариканра фикир дапIну ккунду. Ихь веледари ухьу киву гьарарин йимишартIан итIидар. Гьаци вуйиган, му ляхниз варидари фикир тувну, ихь гележег ужуб терефнахъинди илтIибкIну ккунду.
– Расул Мягьямедович, коррупцияйихъди аькси женг гъабхуз сарун шли кюмек апIурачвуз?
– Гизафси МВД-йин, УСБ-йин, ГИБДД-йин ва айтIан ляхнарин имбу гъуллугъчйирихъди ижми аьлакьайиъди ляхин гъабхури шулча. УСБ-йин асас вазифйир – тахсиркрариз кюмек апIурайи ОВД-йин гъуллугъчйирин къанунсуз гьяракатар ашкар апIувал ва дурарин улихьишв гьадабтIувал, халкьдиз паспортар тувбан ва миграцияйин ляхнарин Управлениейиъ апIурайи тахсиркарваларихъди женг гъабхувал, ГИБДД-йин ва силис гъабхру подразделенйириъ къанун мюгькам апIувал ву.
Ккудубшу 2019-пи йисан республикайиъ коррупцияйихъди аьлакьалу 732 тахсиркарвал ачмиш гъапIну – му 2018-пи йисандин улупбартIан 17-дин артухъ ву. Бязи гъуллугъчйири апIурайи къанунсуз гьяракатарин улихьишв гьадабтIбаанра хайлин ляхин дубхнача – 2019-пи йисхъан мина заан гъуллугъариъ ляхин апIурайи 50 кас ляхниан адаунча.
Гьамци, коррупцияйиз аькси серенжемар гъахури, ихь халкьдин гележег цIибдикьан акуб ва рягьятуб апIуз зегьмет зигурача.
