Аьхиримжи йисари хайлин ихь ватанагьлийири-спортсменари, Урусатдин, Европайин, вари дюн’яйин лап эгьемиятлу дережайин талитариъ иштирак шули, заан хъуркьувалар гъазанмиш апIура. Гьацдар спортсменарикан сар Аьгьмед Рамазановра ву.
Аьгьмед Рамазанов Табасаран райондин ТинитI гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъу спортдин цирклиъ сабпи гамар багъри гъулан мектебдиъ урхури имиди алдагъуз хъюгъну. Думу гъи чан хизандихъди Дербент шагьриъ дуланмиш шула ва кьюр балин абара ву. Аьгьмеддин хъуркьуваларикан мялум гъабхьиган, узу дугъахъди гюрюшмиш гъахьнийза ва сюгьбат гъубхнийза. Ич арайиъ гъабхьи сюгьбат жикъиди исихъ туврача.
– Аьгьмед Уьмарович, уву фици ва филадихъан мина спортдиин машгъул гъахьунва?
– Гьеле узу мектебдиъ урхури имиди спортдиин лап юкIв алир вуйза, ва йиз физкультурайин мялим Мирзамурад Рамазановичди узуз артухъ фикир тувуз хъюгънийи. Гьарсар балин-шуран фунуб дарснахьна артухъ зирек’вал аш, мялимдиз аьгъю шулу. Гъи узуз физкультурайин дарсар киву мялимдиз ва узу урхури гъахьи мектебдин вари мялимариз аьхю чухсагъул пуз ккундузуз. Гъийин йиз хъуркьувалар – му йиз мялимдин хъуркьувалар ву. Мирзамурад мялимди узук гьевес капIри, увхьан шулу кIури, ихь райондин, республикайин спортдин талитариъ иштирак хьуз гъитри, гъи му дережайиз удучIвунза. Мектеб ккудубкIбан кьяляхъ, ДГТУ-йик урхуз кучIвнийза, ва спортдиз фикир тувувалра зяиф дарапIди, 2001-пи йисхъан мина ихь республикайиъ ва жара уьлкйириъ гъягъюрайи хайлин талитариъ иштирак шули гъахьунза. 2004-пи йисан самбойиан Урусатдин кьибла терефнан регионарин арайиъ кIули гъушу талитариъ чемпион духьну, «спортдин устад хьуз кандидат» кIуру ччвур гъадабгъунза. Ва гьаддихъан хиларихъди кчIихбиин ва ММА-йиин машгъул гъахьунза. 2014-пи йисхъан мина бицIидарин дестйирра вердиш апIуз хъюгъюнза. 2016-пи йисхъан мина пишекарвалин кчIихбариъ иштирак хьуз хъюгънийза, ва гьаддихъан мина WEF тешкилатдин дахилнаъди Киргизияйин Бишкек шагьриъ, Ирандиъ Мазандара кIуру шагьриъ ва Москвайиъ 3 пишекарвалин кчIихбар кIули гъухунза. 2019-пи йисан августдин 26-пи йигълан 30-пи йигъазкьан Анапа шагьриъ спортдин кьюб жюрейиан (хиларихъди кчIихру MIX Combat ва MIX гъидикьнайи кчIихбар) чемпионарин арайиъ дюн’яйин кубокар кIули гъушнийи. Душваъ узу, кьюбиб жюрейин спортдин серенжемариъра иштирак духьну, 1-пи йишвар гъадагъунза.
2017-пи йислан мина Дербент шагьриъ спортдин хусуси хал ачмиш дапIну, табасаран баяр-шубарихъди ва аьхюдарихъдира ляхин гъабхураза.
– Аьгьмед Уьмарович, яв фикриан, гъи республикайиъ спорт артмиш апIбаз фициб фикир тувра? Тялукь гъуллугъари спортдихъди аьлакьалу чпин вазифйир тамам апIурайин?
– Ужуб суал ву. Ав, гъи ихь республикайиъ спорт артмиш апIбаз, чемпионар аргъаж апIбаз тялукь министерствойи ва дидин дахилнаъ айи идарйири аьхю кюмек апIура, спортдин пишекрар гьязур апIбан зиин хъайи-хъайиси ляхин гъабхура. Уву фикир тувнуш, аьхиримжи сад-кьюд йисандин арайиъ республикайиъ спортдин дараматарин кьадар артухъ гъабхьну. Хайлин гъулариъ спортдин майднар ачмиш дапIна. Магьа ихь Табасаран райондиъ Кьалухъ Мирзайин гьюрматназ кIули гъябгъру вари дюн’яйин турнириъ гьар ражну гизаф кьадар адлу хялар, машгьур спортсменар иштирак шулу. Гъи Табасаран райондиъ гьамциб уткан ва вари шартIар айи спорткомплекс айивалиин кIваантIан рази вуза. Спортдихъди таниш хьуз ккуни ва мумкинвал айи жигьилариз спортдин лазим вуйи шартIар айи фукьан-вушра дараматар тикмиш дапIна, гьаддиз физкультурайи ва спортди дагълуйирин уьмриъ аьхю йишвра дибисна. Ихь уьмриъ варитIан аьхю девлет – жандин сагъ’вал ву. Амма, мидихъди сабси, гъи шагьрариъ дуланмиш шулайи гизаф пай жигьиларин, набалугъарин арайиъ наркотикар, токсикомания ва жара чIуру ляхнар тарагъувалра давам шули ими. Гьадрарикан ужуб рякъюхъна гъюб ккун апIурза.
– Гележегдиз фицдар кьастар, метлебар айив?
– Гьюрматлу йиз халкьдиз улубкьу ЦIийи йисра мубарак апIури, ихь миллетдин гьарсар вакилиз жандин сагъ’вал ккун апIураза. Йиз метлеб – ихь дюн’яйиъ ислягьвал хьувал, хъа кьастар – ихь жигьилариз ужуб рякъ улупну, узхьан шлу кюмек тувну, дурарин гележег ужуб хьуз гъитувал вуйиз.
Аьгьмед Рамазановдин абана-баб ТинитI гъулаъ дуланмиш шула. Уьмар Ибрагьимовичдин ва Нисаханум Велиевнайин чпин веледарихъ гъизигу зегьметар ихь жямяаьтдиз хайирлудар гъахьну. Гъи ихь Аьгьмедди гъазанмиш дапIнайи заан хъуркьуваларик дугъан абайинна бабан пайра ка.
